ΕΚΤ: Πως επηρεάζονται δανειολήπτες και καταθέτες από την απόφαση για τα επιτόκια

Καθοριστικές για την εγχώρια αγορά χρήματος θα είναι οι αποφάσεις του ΔΣ της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) που συνεδριάζει σήμερα για τη νομισματική πολιτική.

Η ευρωπαϊκή αρχή από τον περασμένο Ιούλιο έχει προχωρήσει σε 6 διαδοχικές αυξήσεις στους παρεμβατικούς της δείκτες, διαμορφώνοντας το βασικό της επιτόκιο στο 3,5% από 0% επί έξι ολόκληρα χρόνια.

Τράπεζες: Ρεκόρ 11 ετών στην αύξηση των προθεσμιακών καταθέσεων το Μάρτιο

Στο βασικό σενάριο στη σημερινή συνεδρίαση θα το αναπροσαρμόσει κατά 25 μονάδες βάσης, στο 3,75%, παρά τη διατήρηση του δομικού πληθωρισμού σε υψηλά επίπεδα.

Σύμφωνα με αναλυτές, η αστάθεια στις χρηματοπιστωτικές αγορές μετά την κατάρρευση αμερικανικών πιστωτικών ιδρυμάτων και την εξαγορά της προβληματικής Credit Suisse από την UBS, συνέβαλε καθοριστικά προς αυτήν την κατεύθυνση.

Τα «γεράκια» της ΕΚΤ επεδίωκαν μία μεγαλύτερη ενίσχυση των ευρωπαϊκών επιτοκίων, ωστόσο το κλίμα αβεβαιότητας, σε συνδυασμό με την υποχώρηση των ενεργειακών τιμών, φαίνεται ότι ακυρώνει τα σχέδιά τους.

Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας εκτιμά ότι το τέλος του τρέχοντος ανοδικού κύκλου βρίσκεται πολύ κοντά.

Οι περισσότεροι οικονομολόγοι θεωρούν ότι μετά τη σημερινή αύξηση των ευρω-επιτοκίων θα ακολουθήσει άλλη μία ύψους 25 μονάδων βάσης στη συνεδρίαση της ΕΚΤ τον Ιούνιο.

Για τη συνέχεια αναμένεται σταθεροποίησή τους έως και τις αρχές του 2024, όταν και αναμένεται η αντιστροφή των τάσεων.

Οι επιδράσεις στην Ελλάδα

Οι εξελίξεις αυτές θα έχουν άμεση επίδραση στο κόστος χρήματος στη χώρα μας. Δύο είναι οι κατηγορίες δανειοληπτών που δεν έχουν να φοβούνται τίποτα από τις αποφάσεις της ΕΚΤ για τη νομισματική πολιτική:

– Όσοι αποπληρώνουν δάνεια σταθερού επιτοκίου

– Όσοι έχουν λάβει στεγαστικό δάνειο με ενέχυρο σε ακίνητο, το οποίο ήταν εξυπηρετούμενο μέχρι και το τέλος Απριλίου. Οι τράπεζες ενεργοποίησαν αυτήν την εβδομάδα μία νέα δράση παγώματος των κυμαινόμενων επιτοκίων στις χορηγήσεις της κατηγορίας για διάστημα ενός έτους. Ουσιαστικά μετέτρεψαν τα συγκεκριμένα προγράμματα σε σταθερού επιτοκίου για τους επόμενους 12 μήνες.

Από την άλλη πλευρά όμως, όλα τα υπόλοιπα υφιστάμενα δάνεια που είναι συνδεδεμένα με οποιονδήποτε ευρωπαϊκό δείκτη αναφοράς θα ακριβύνουν.

Σε όσα το κόστος εξαρτάται από το βασικό επιτόκιο της ΕΚΤ η άνοδος θα είναι της τάξης των 25 μονάδων βάσης.

Εκείνα που είναι συνδεδεμένα με τα διατραπεζικά επιτόκια euribor, τουλάχιστον σε πρώτη φάση θα επιβαρυνθούν λιγότερο. Κι αυτό διότι απαιτείται ένα εύλογο χρονικό διάστημα για την προσαρμογή τους στα νέα δεδομένα.

Για παράδειγμα, η ΕΚΤ αύξησε το βασικό της επιτόκιο στο 3,50% στις 22 Μαρτίου. Παρ΄ όλα αυτά, ακόμη το euribor 3 μηνών βρίσκεται στη ζώνη του 3,28%. Ο λόγος είναι ότι οι τιμές του διαμορφώνονται ανάλογα και με τις προσδοκίες για τις μελλοντικές κινήσεις της Φρανκφούρτης.

Μείωση ζήτησης

Πέραν όμως των παλαιών χορηγήσεων, αναμένεται να επηρεαστούν και οι νέες χρηματοδοτήσεις, καθώς η άνοδος του κόστους θα περιορίσει κατά πάσα πιθανότητα τη ζήτηση από νοικοκυριά και επιχειρήσεις.

Χαρακτηριστικά των τάσεων αυτών είναι τα ευρήματα της τελευταίας έρευνας της Τράπεζας της Ελλάδος για το θέμα.

Παρ΄ ότι τα κριτήρια χορήγησης παρέμειναν σε όλες τις κατηγορίες πίστης αμετάβλητα, η ζήτηση στο α΄ τρίμηνο του 2023 ήταν μειωμένη σε σχέση με την αμέσως προηγούμενη αντίστοιχη περίοδο.

Η κεντρική τράπεζα μάλιστα αναμένει περαιτέρω μείωσή της στις χρηματοδοτήσεις κυρίως από μικρομεσαίες επιχειρήσεις στο β΄ τρίμηνο της χρονιάς.

Τα επιτόκια στις καταθέσεις

Στον αντίποδα, με ενδιαφέρον αναμένουν οι καταθέτες τις κινήσεις των τραπεζών στους λογαριασμούς προθεσμίας, όπου τα επιτόκια παραμένουν κολλημένα στα ίδια επίπεδα από τον περασμένο Φεβρουάριο.

Είναι χαρακτηριστικό ότι μετά τον τελευταίο κύκλο αναπροσαρμογών στις αποδόσεις των προϊόντων της κατηγορίας, οι τοποθετήσεις από τα νοικοκυριά έχουν διαμορφωθεί σε υψηλά πολλών ετών.

Μέσα σε ένα δίμηνο (Φεβρουάριος – Μάρτιος 2023) οι καθαρές εισροές σε προθεσμιακές καταθέσεις έχουν ξεπεράσει τα 5 δισ. ευρώ.

Από τις τράπεζες σημειώνουν ότι η άνοδος θα ήταν μεγαλύτερη εάν δεν υπήρχε η προσδοκία για νέες αναπροσαρμογές των αποδόσεων.

Στο πλαίσιο αυτό, οι ίδιοι κύκλοι τονίζουν ότι αφού ξεκαθαρίσει το τοπίο με τα επιτόκια μέχρι και τις αρχές του καλοκαιριού, πολλοί καταθέτες θα σπεύσουν να κλειδώσουν τα χρήματά τους σε προγράμματα προσυμφωνημένης διάρκειας για την εξασφάλιση ενός σίγουρου εισοδήματος.

Στο πλαίσιο αυτό, δεν αποκλείουν σημαντική ενίσχυση της ζήτησης για προϊόντα με διάρκεια άνω των 12 μηνών, καθώς με αυτά οι αποταμιευτές διασφαλίζουν υψηλές αποδόσεις ακόμη και κατά την περίοδο χαλάρωσης της νομισματικής πολιτικής από την ΕΚΤ.