Η Αμερική κινδυνεύει να στηρίζει τράπεζες ζόμπι

H ηρεμία των χρηματοπιστωτικών αγορών, μπορεί να δείχνει για κάποιους ότι η τραπεζική κρίση της Αμερικής έχει τελειώσει. Καμία άλλη τράπεζα δεν έχει καταρρεύσει από τις 12 Μαρτίου και μετά. Οι τιμές των μετοχών των τραπεζών φαίνεται να διαμορφώνονται περίπου κατά ένα τέταρτο κάτω από το επίπεδό τους στα τέλη Φεβρουαρίου. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής δεν καταπιάνονται να σβήνουν πλέον τις οικονομικές πυρκαγιές, αλλά αναφέρουν στις ακροάσεις του Κογκρέσου για τα διδάγματα που πρέπει να αντληθούν. Ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν λέει ότι η κυβέρνηση έχει κάνει «πολύ καλή δουλειά».

Ωστόσο, η Αμερική απέχει πολύ από το να λύσει τα προβλήματα στις μικρές και μεσαίες τράπεζές της. Οι αγορές είναι ήρεμες κυρίως επειδή η ομοσπονδιακή κυβέρνηση έχει βάλει φρένο το σύστημα. Αυτό σημαίνει ότι η οικονομία θα μπορούσε να αντιμετωπίσει μια πιο βραδυφλεγή κρίση.

Τα υποκείμενα προβλήματα είναι προφανή. Από τις 15 Μαρτίου, τράπεζες πέραν των 25 μεγαλύτερων ιδρυμάτων είχαν χάσει 141 δισεκατομμύρια δολάρια καταθέσεων φέτος, που ισοδυναμεί με σχεδόν το 5% εκείνων που δεν καλύπτονται από την ομοσπονδιακή ασφάλιση καταθέσεων (η οποία περιορίζεται στα 250.000 δολάρια ανά πελάτη). Τράπεζες με αθροιστικά περιουσιακά στοιχεία σχεδόν 4 τρισεκατομμυρίων δολαρίων έχουν απραγματοποίητες ζημίες που αντιστοιχούν σε περισσότερο από το ήμισυ των μαξιλαριών ασφαλείας των βασικών μετοχών τους. Για τις μικρότερες τράπεζες, οι απώλειες από δάνεια για εμπορικά ακίνητα θα μπορούσαν να εξαλείψουν ακόμη περισσότερο το απόθεμα ασφαλείας. Οι απώλειες ορισμένων δανειστών είναι πιθανώς πολύ χειρότερες.

Επικρατεί ηρεμία λόγω της γενναιόδωρης και αδιάκριτης υποστήριξης προς τις τράπεζες. Μέχρι τις 22 Μαρτίου, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ είχε δανείσει 164 δισεκατομμύρια δολάρια μέσω οργανισμών που εκδίδουν δάνεια αξίας μεγαλύτερης από τους τίτλους που καταχωρούνται ως εξασφάλιση. Σύμφωνα με την Barclays, οι Ομοσπονδιακές Τράπεζες Στεγαστικών Δανείων, δανειστές με σιωπηρή υποστήριξη της κυβέρνησης, μπορεί να έχουν προκαταβάλει 300 δισεκατομμύρια δολάρια στις τράπεζες μέσα σε μόνο μία εβδομάδα.

Η Fed και το Υπουργείο Οικονομικών υπαινίχθηκαν επίσης έντονα ότι θα διασώσουν τους ανασφάλιστους καταθέτες σε περίπτωση πτώχευσης άλλων τραπεζών, όπως έκαναν για τους πελάτες της Silicon Valley Bank (SVB). Ο Ομοσπονδιακός Οργανισμός Ασφάλισης Καταθέσεων (Federal Deposit Insurance Corporation-FDIC) υποσχέθηκε να παρουσιάσει σχέδια επιλογών για την επέκταση των εγγυήσεών του έως την 1η Μαΐου. Αναμένει ότι η διάσωση των καταθετών της SVB θα κοστίσει 20 δισ. δολάρια, ρεκόρ σε όρους χρημάτων.

Αυτά τα μέτρα προφανώς πέτυχαν να επιβραδύνουν τη διαρροή καταθέσεων. Αλλά η στήριξη των τραπεζών που έχουν απραγματοποίητες ζημίες φέρνει νέα προβλήματα από μόνη της. Ο κίνδυνος είναι να γίνουν ζόμπι που κρατούν τα κεφάλαια δεμένα σε μη παραγωγικά περιουσιακά στοιχεία από το παρελθόν – ένα πρόβλημα που έπληξε για τελευταία φορά την Αμερική τη δεκαετία του 1980, ταλαιπώρησε την Ιαπωνία τη δεκαετία του 1990 και ανησύχησαν την Ευρώπη στις αρχές της δεκαετίας του 2010. Ένας κίνδυνος είναι ότι τα ζόμπι προσπαθούν να αποκαταστήσουν τους δείκτες κεφαλαίου τους δανείζοντας λιγότερο. Ένας άλλος είναι ότι αναβάλλουν την αναγνώριση ζημιών στα χαρτοφυλάκια δανείων τους που μπορεί ακόμη να πραγματοποιηθούν καθώς τα υψηλότερα επιτόκια δείχνουν τα δόντια τους. Η First Citizens Bank αγοράζει τώρα δάνεια 72 δισεκατομμυρίων δολαρίων της SVB με έκπτωση άνω του 20%, γεγονός που υποδηλώνει ότι προβλέπει αθέτηση υποχρεώσεων στο μέλλον. Οι συνέπειες της αγνόησης των ζημιών μπορεί να είναι σοβαρές: στην Ιαπωνία συνέβαλε σε μια «χαμένη δεκαετία» οικονομικής ανάπτυξης.

Η αποφυγή της ζομπι-οποίησης απαιτεί γρήγορη αναγνώριση των ζημιών και τροφοδοσία των τραπεζών με νέα κεφάλαια. Κατά τον υπολογισμό των αποθεμάτων ασφαλείας τους, οι τράπεζες κολοσσοί πρέπει να θέσουν προς πώληση μεγάλο μέρος των χαρτοφυλακίων τίτλων τους. Οι μικρότερες τράπεζες θα πρέπει να υποχρεωθούν να κάνουν το ίδιο. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν τεστ αντοχής για να υπολογίσουν τι θα συνέβαινε με τα μαξιλάρια κεφαλαίου των τραπεζών εάν πραγματοποιηθούν όλες οι απραγματοποίητες απώλειές τους κατά τη διάρκεια μιας περιόδου απότομων μαζικών εκροών καταθέσεων (bank run) και εάν τα επιτόκια αυξάνονταν περαιτέρω. Οι τράπεζες που φαίνονται σε μεγάλο κίνδυνο θα πρέπει να αναγκαστούν να ανακεφαλαιοποιηθούν αναστέλλοντας την παροχή μερισμάτων και να αποθαρρύνονται από το να προσπαθήσουν να βελτιώσουν τους δείκτες κεφαλαίου τους με λιγότερο δανεισμό.

Όλα αυτά θα έβλαπταν τους μετόχους. Επομένως, ο κίνδυνος είναι ότι η άσκηση πίεσης σε μικρότερες τράπεζες καθυστερεί την ατζέντα. Σχεδόν 5.000 είναι διασκορπισμένες σε όλη τη χώρα και πολλοί βρίσκουν ευήκοα ώτα ανάμεσα στους εκπροσώπους των περιφερειών τους στο Κογκρέσο. Το 2018 το Κογκρέσο μείωσε τους κανόνες που διέπουν την ελάχιστη ρευστότητα και τον σχεδιασμό κρίσεων των μικρότερων τραπεζών. Πολλοί υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής υποστηρίζουν ότι οι μικρότερες τράπεζες είναι ζωτικής σημασίας για τις τοπικές τους γνώσεις και ως πηγή ανταγωνισμού—ένα συναίσθημα που εξέφρασε πρόσφατα η υπουργός Οικονομικών Τζάνετ Γιέλεν στην American Bankers Association. Αυτό αληθεύει, αλλά αποτελεί επιπλέον λόγο για να αποφύγουμε πιο χαλαρούς κανόνες και ζόμπι-οποίηση.

Ένα κρίσιμο τεστ θα είναι εάν η Fed θα κλείσει τις διευκολύνσεις έκτακτης ανάγκης όπως έχει προγραμματιστεί για τον Μάρτιο του 2024. Εάν παραταθεί και εάν το Κογκρέσο επεκτείνει την ασφάλιση καταθέσεων χωρίς να προσπαθήσει να διορθώσει τα υποκείμενα προβλήματα στις τράπεζες, τότε τα ζόμπι θα μπορούσαν να πολλαπλασιαστούν. Είναι ανησυχητικό, ακόμη και με παρατεταμένη υποστήριξη, ορισμένες τράπεζες μπορεί να μην έχουν διέξοδο προς την κερδοφορία και μπορεί να αναλάβουν μεγάλους κινδύνους για να αναστηθούν, στοιχηματίζοντας στην πραγματικότητα με χρήματα των φορολογουμένων. Οι τράπεζες υποτίθεται ότι κυκλοφορούν τρισεκατομμύρια δολάρια κεφαλαίων σε όλη την Αμερική, αλλά θα μπορούσαν όμως, ακόμη να αποτελέσουν τροχοπέδη για την οικονομία.