Politico: Πώς πλήρωναν Κατάρ και Μαρόκο τα ξενοδοχεία των ευρωπαίων

«Ήταν όλα μέσα στους κανόνες». Αυτή είναι η καθολική απάντηση του συμπλέγματος των Ευρωπαίων Επιτρόπων που έχουν αποδεχτεί δωρεάν διαμονή σε ξενοδοχεία από κυβερνήσεις εκτός ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων του Κατάρ, του Μαρόκου, του Ισραήλ και της Ιορδανίας.

Μια έρευνα του Politico ανέλυσε τις αποκαλύψεις δαπανών από επιτρόπους της ΕΕ τα τελευταία τρία χρόνια και διαπίστωσε ότι επτά ηγετικές προσωπικότητες στις Βρυξέλλες δέχτηκαν δωρεάν διαμονή από ξένες κυβερνήσεις.

Σε μια εποχή που τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα αντιμετωπίζουν ήδη έντονο έλεγχο σχετικά με την ξένη επιρροή μετά το σκάνδαλο διαφθοράς του Qatargate, οι αποκαλύψεις εγείρουν νέα ερωτήματα σχετικά με την ηθική στα υψηλότερα κλιμάκια της ΕΕ, υπογραμμίζει το Politico.

Αλλάζουν όλα για το lobbying στις Βρυξέλλες – Τι αποφάσισε το Ευρωκοινοβούλιο

Μεταξύ των ατόμων που έλαβαν δωρεάν διαμονή σε ξενοδοχείο σε ταξίδια εργασίας ήταν ο κορυφαίος διπλωμάτης της ΕΕ Josep Borrell, ο Επίτροπος Γειτονίας και Διεύρυνσης Olivér Várhelyi και ο Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος Frans Timmermans.

Σε δηλώσεις που εξηγούσαν τις ενέργειές τους, τα γραφεία των επιτρόπων είπαν ότι είχαν δεχθεί την προσφορά δωρεάν διαμονής σύμφωνα με τον επίσημο κώδικα δεοντολογίας.

Ωστόσο, οι υποστηρικτές της διαφάνειας λένε ότι η Επιτροπή, η οποία είναι ο εκτελεστικός βραχίονας της ΕΕ, πρέπει να… ξαναγράψει τους κανόνες.

«Δεν νομίζω ότι είναι αποδεκτό», δήλωσε ο Nick Aiossa, επικεφαλής πολιτικής και υπεράσπισης της Transparency International EU. «Δεν νομίζω», είπε, «οι επίτροποι ή οι αξιωματούχοι πρέπει να δέχονται ταξίδια ή προνόμια».

Οι αποκαλύψεις ακολούθησαν έρευνα του Politico στον πρώην επικεφαλής του τμήματος μεταφορών της Επιτροπής, Henrik Hololei, η οποία τελικά τον οδήγησε να απομακρυνθεί και ώθησε τους αξιωματούχους να αυστηροποιήσουν τους κανόνες. Ο Hololei δεχόταν δωρεάν ταξίδια με την Qatar Airways σε μια περίοδο που η ομάδα του διαπραγματευόταν μια συμφωνία ανοιχτού ουρανού με το κράτος του Κόλπου.

Τυπική διπλωματική πρακτική

Η νέα ανάλυση του Politico διαπίστωσε επίσης, ότι η πρακτική της αποδοχής δωρεάν διαμονής ήταν πιο διαδεδομένη κατά τα ταξίδια εργασίας των Επιτρόπων στη Μέση Ανατολή, τη Βόρεια Αφρική και μέρη της Ασίας.

Σε ερώτηση για τις δωρεάν διαμονές σε ξενοδοχεία, τα γραφεία των επτά μελών της επιτροπής επιβεβαίωσαν ότι δέχτηκαν διαμονή με πληρωμή από ξένες κυβερνήσεις, αλλά υποστήριξαν ότι μερικές φορές το να επιτρέπεται σε τρίτη χώρα να καλύψει το κόστος είναι τυπική διπλωματική πρακτική και σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές.

Σε ολόκληρη την Επιτροπή, αξιωματούχοι υπερασπίστηκαν τη δωρεάν διαμονή στα ταξίδια εργασίας, αναφέροντας τον κώδικα συμπεριφοράς της εκτελεστικής εξουσίας για τα μέλη της. Το σχετικό έγγραφο αναφέρει ότι «το δωρεάν ταξίδι που προσφέρεται από τρίτους δεν πρέπει να γίνεται αποδεκτό, εκτός εάν είναι σύμφωνο με τη διπλωματική ή ευγενική χρήση ή εάν ο Πρόεδρος το έχει εξουσιοδοτήσει εκ των προτέρων». Λέει επίσης ότι οι επίτροποι απαγορεύεται να δέχονται φιλοξενία, «εκτός από τη διπλωματική και ευγενική χρήση».

Ο κώδικας δεοντολογίας ενημερώθηκε τελευταία φορά το 2018. Σκοπός του είναι να παρέχει κατευθυντήριες γραμμές στους Επιτρόπους σχετικά με τον τρόπο χειρισμού ζητημάτων που κυμαίνονται από τη σύγκρουση συμφερόντων έως τη διαφάνεια και την ακεραιότητα. Οι παραβάσεις μπορεί να οδηγήσουν σε επίπληξη της Επιτροπής.

Η ανάλυση του Politico για τα έξοδα ταξιδιού από το 2020 αποκάλυψε μια μικτή εικόνα, με ορισμένους Ευρωπαίους Επίτροποι να δέχονται περιστασιακά δωρεάν διαμονή σε ξενοδοχεία —ιδιαίτερα όταν ταξιδεύουν στη Μέση Ανατολή— ενώ άλλοι αποφάσισαν να ζητήσουν από την Επιτροπή να πληρώσει τα έξοδα διαμονής τους.

Όσον αφορά τα ταξίδια εντός της ΕΕ, οι επίτροποι δέχονται συνήθως δωρεάν διαμονή σε ξενοδοχεία από τις κυβερνήσεις υποδοχής. Ωστόσο, η πρακτική της δωρεάν στέγασης που παρέχεται από κυβερνήσεις εκτός ΕΕ αποδεικνύεται αμφιλεγόμενη υπό τη σκιά του σκανδάλου Κατάργκεϊτ, στο οποίο ανώτερα πολιτικά στελέχη φέρεται να έλαβαν μετρητά από ξένες κυβερνήσεις σε αντάλλαγμα για επιρροή.

Ο Μπορέλ

Ο Μπορέλ, ο ύπατος εκπρόσωπος της ΕΕ για τις εξωτερικές υποθέσεις, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των πολιτικών των Βρυξελλών έναντι των χωρών εκτός του μπλοκ. Έλαβε δωρεάν διαμονή σε επισκέψεις εργασίας στο Κατάρ και το Ουζμπεκιστάν, καθώς και δύο φορές στην Ιορδανία, σύμφωνα με δημόσιες καταθέσεις.

Απαντώντας σε ερωτήσεις σχετικά με τα ταξίδια του Μπορέλ, ένας εκπρόσωπος της Επιτροπής είπε ότι ο ύπατος εκπρόσωπος «πρέπει να εκτελέσει πολλές αποστολές σε τρίτες χώρες» για να εκπληρώσει τα καθήκοντά του και να εκπροσωπήσει την ΕΕ.

«Τα έξοδα των αποστολών του καλύφθηκαν κυρίως από την Επιτροπή», είπε ο εκπρόσωπος. Στις συγκεκριμένες περιπτώσεις του Κατάρ, της Ιορδανίας και του Ουζμπεκιστάν, «η διαμονή καλύφθηκε από τις αντίστοιχες εθνικές αρχές σύμφωνα με τη διπλωματική φιλοξενία».

«Αυτό έγινε αποδεκτό», πρόσθεσε ο εκπρόσωπος, «σύμφωνα με» τον κώδικα δεοντολογίας.

Ο Επίτροπος Várhelyi, ο οποίος επιβλέπει την πολιτική γειτονιάς, δέχτηκε δωρεάν διαμονή σε ξενοδοχείο κατά τη διάρκεια αποστολών στο Μαρόκο, το Ισραήλ και την Ιορδανία.

Απαντώντας σε ερωτήσεις, το γραφείο του Várhelyi υπογράμμισε επίσης πώς ο κώδικας συμπεριφοράς «τηρήθηκε», αναγνωρίζοντας ότι κατά τη διάρκεια του ταξιδιού στο Μαρόκο το 2020, το μαροκινό υπουργείο Εξωτερικών κάλυψε τη διαμονή μιας νύχτας «ως χειρονομία ευγένειας». Και κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού του 2022, «ως ευγένεια, το Υπουργείο Εξωτερικών του Κράτους του Ισραήλ παρείχε τη διαμονή».

Ομοίως, η Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων Ylva Johansson δέχτηκε κατάλυμα από το Μαρόκο κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού του 2020 στη χώρα της Βόρειας Αφρικής, μαζί με τον Várhelyi.

Σύμφωνα με το Politico, ο Αντιπρόεδρος Μαργαρίτης Σχοινάς, δέχθηκε επίσης δωρεάν διαμονή από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα το 2021 όταν παρευρέθηκε στην έκθεση Dubai Expo και επισκέφθηκε το Άμπου Ντάμπι για συναντήσεις με αξιωματούχους, όπως αναφέρθηκε αρχικά από το ερευνητικό πρακτορείο Follow the Money, το οποίο διερεύνησε επίσης τα ταξίδια των Επιτρόπων στο Κατάρ .

«Το Κράτος των Εμιράτων παρείχε τη στέγαση — σύμφωνα με την τυπική πρακτική/διπλωματικό πρωτόκολλο — σε όλους τους VIP που παρευρέθηκαν στην Έκθεση, καθώς είχαν ήδη εγκαταστήσει όλα τα απαραίτητα logistics που διευκολύνουν τη συμμετοχή στην εκδήλωση», ανέφερε το γραφείο του Σχινά όταν ρωτήθηκε για το ταξίδι.