Ευρώπη: H «τέλεια καταιγίδα» για τους παραγωγούς σιτηρών

Όταν οι παγκόσμιες τιμές των σιτηρών άρχισαν να υποχωρούν πέρυσι μετά από μια άνοδο τους πρώτους μήνες του πολέμου στην Ουκρανία, ο τότε υπουργός Γεωργίας της Πολωνίας προέτρεψε τους αγρότες να συνεχίσουν τη σοδειά τους με την ελπίδα για ανάκαμψη και καλύτερες αποδόσεις. Ωστόσο το στοίχημα απέτυχε άσχημα για κάποιους.

Όπως γράφει το ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters, σχεδόν έναν χρόνο αργότερα, ο Πολωνός αγρότης Artur Konarski έχει ακόμα περίπου 150 τόνους σιτηρών κολλημένους σε αποθήκες και λέει ότι ορισμένοι από τους ανταγωνιστές του στον τρίτο μεγαλύτερο παραγωγό σιταριού της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν ακόμη μεγαλύτερα αποθέματα καλλιεργειών που μαραζώνουν σε σιλό.

Οι αγρότες στην Πολωνία και σε άλλες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης βρίσκονται αντιμέτωποι με την «τέλεια καταιγίδα».

Σιτηρά: Ποιες είναι οι προβλέψεις για τη φετινή παγκόσμια παραγωγή

Τα ουκρανικά σιτηρά

Η άνοδος των εξαγωγών από τη Βραζιλία και τη Ρωσία βοήθησε στη μείωση των παγκόσμιων τιμών των σιτηρών, ενώ η ΕΕ άνοιξε τα σύνορά της σε αδασμολόγητες εισαγωγές ουκρανικών σιτηρών σε ένδειξη αλληλεγγύης αφού η Ρωσία μπλόκαρε τα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας.

Ενώ ο στόχος της ΕΕ ήταν να δώσει στους Ουκρανούς αγρότες μια διέξοδο για να μεταφέρουν σιτηρά και ελαιούχους σπόρους στις παραδοσιακές τους αγορές στην Αφρική, τη Μέση Ανατολή και την Ασία – και να βοηθήσει στην ανακούφιση μιας παγκόσμιας επισιτιστικής κρίσης – πολλά έχουν απομείνει στην Ανατολική Ευρώπη.

Έμποροι σιτηρών και αγρότες αναφέρουν ότι με την έλλειψη τοπικών προϊόντων στην Πολωνία, οι μυλωνάδες και οι κτηνοτρόφοι που αναζητούσαν απελπισμένα σιτηρά στράφηκαν σε μια πλημμύρα εισαγωγών από την Ουκρανία που μεταφέρονταν στην ΕΕ με φορτηγά και τρένα.

Οι κυβερνήσεις της Ανατολικής Ευρώπης αποδίδουν το μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης για τα δεινά των αγροτών τους στην Ουκρανία, αλλά ο Adrian Wawrzyniak, εκπρόσωπος της Πολωνικής Συνδικαλιστικής Ένωσης Μεμονωμένων Αγροτών, είπε ότι ορισμένα από τα προβλήματα της περιοχής προκλήθηκαν από τους ίδιους, οι οποίοι με την ενθάρρυνση των πολιτικών προχώρησαν σε μεγαλύτερη σπορά.

«Αυτό οδήγησε σε χαμηλότερες πωλήσεις κατά τη συγκομιδή και αποθήκευση σιτηρών από τους αγρότες, τις συνέπειες της οποίας πληρώνουν σήμερα με μείωση των εσόδων από την πώληση σιτηρών», είπε.

Εναλλακτικές προμήθειες

Οι ντόπιοι αγοραστές είχαν πολλές εναλλακτικές προμήθειες.

Αφού άνοιξε τα σύνορά της στα ουκρανικά σιτηρά, η Πολωνία εισήγαγε 2,08 εκατομμύρια τόνους αραβόσιτου και 579.315 τόνους σίτου πέρυσι, από μόλις 6.269 τόνους αραβόσιτου και 3.033 τόνους σίτου το 2021.

«Δεδομένου ότι οι αγρότες δεν πούλησαν, (ζωοτροφές και αλευρόμυλοι) απλώς αγόρασαν ουκρανικά σιτηρά για να έχουν πρώτες ύλες για την τρέχουσα παραγωγή», είπε ένας Πολωνός έμπορος σιτηρών που αρνήθηκε να κατονομαστεί επειδή δεν έχει εξουσιοδότηση να μιλήσει στα μέσα ενημέρωσης.

Παρά το γεγονός ότι είναι σταθερός σύμμαχος της Ουκρανίας, η Πολωνία απαγόρευσε τις εισαγωγές ουκρανικών σιτηρών τον Απρίλιο ως απάντηση σε οργισμένες καταγγελίες αγροτών στις αγροτικές περιοχές της, όπου η υποστήριξη για το κυβερνών Κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS) είναι ισχυρή.

Η Ουγγαρία, η Σλοβακία και η Βουλγαρία ακολούθησαν γρήγορα το παράδειγμα της Πολωνίας, πυροδοτώντας μια διαμάχη με τις Βρυξέλλες σχετικά με την εμπορική πολιτική και τα αιτήματα για αποζημίωση για τους εξοργισμένους αγρότες τους από τα κονδύλια της ΕΕ.

Οι μονομερείς απαγορεύσεις εισαγωγών ήρθησαν την περασμένη εβδομάδα, αλλά μόνο αφού η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συμφώνησε να μπλοκάρει τις πωλήσεις ουκρανικού σίτου, καλαμποκιού, ελαιοκράμβης και ηλιόσπορου σε αυτά τα τέσσερα κράτη μέλη και στη Ρουμανία από τις 2 Μαΐου έως τις 5 Ιουνίου.

Αλλά η κατάσταση είναι σχεδόν απίθανη να διορθωθεί.

Η συμφωνία της Μαύρης Θάλασσας

Οι διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία για την παράταση της συμφωνίας που επιτρέπει ορισμένες εξαγωγές σιτηρών μέσω τριών από τα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας της Ουκρανίας για την ανακούφιση μιας παγκόσμιας επισιτιστικής κρίσης είναι στον αέρα.

Οι αγρότες της Ουκρανίας, εν τω μεταξύ, δήλωσαν ότι λαμβάνουν πολύ λιγότερο από την τιμή της αγοράς, καθώς περίπου 100 ευρώ ο τόνος αφαιρούνται για την κάλυψη της μεταφοράς στην Ανατολική Ευρώπη, πολύ υψηλότερο από το κόστος αποστολής των σιτηρών τους από τα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας.

Οι περιορισμοί της ΕΕ στις εισαγωγές σιτηρών έχουν επίσης επιδεινώσει μια ήδη ζοφερή προοπτική για τη γεωργία στην Ουκρανία, η οποία ήταν ο τρίτος μεγαλύτερος εξαγωγέας σιτηρών στον κόσμο πριν από τον πόλεμο με τη Ρωσία.

Οι Ουκρανοί αγρότες δηλώνουν ότι αναγκάστηκαν να μειώσουν απότομα την ποσότητα των καλλιεργειών όπως ο καλαμπόκι και το σιτάρι που φυτεύουν λόγω της δυσκολίας και του υψηλού κόστους μεταφοράς των προμηθειών από τη χώρα.

Φτωχές συγκομιδές

Στην Ουγγαρία, η εισροή σιτηρών από την Ουκρανία δεν έχει προκαλέσει τα ίδια προβλήματα υπερπροσφοράς όπως στην Πολωνία και τη Βουλγαρία, λόγω της καταστροφικής συγκομιδής αραβοσίτου το περασμένο καλοκαίρι.

«Η Πολωνία ήταν η πιο εκτεθειμένη γιατί είχε η ίδια αξιοπρεπής σοδειά. Η Ουγγαρία είχε τόσο κακή συγκομιδή αραβοσίτου που θα έπρεπε να εισάγει αραβόσιτο, είτε γινόταν πόλεμος στην Ουκρανία είτε όχι», δήλωσε ο Benoit Fayaud, αναλυτής της Strategie Grains.