Τουρκία: Οι γκρίζες ζώνες της οικονομίας το μεγάλο στοίχημα μετά τις εκλογές [γράφημα]

Η οικονομία είναι το μεγάλο στοίχημα μετά τις εκλογές στην Τουρκία, όπου ο επίσημος πληθωρισμός καλπάζει με ποσοστό πάνω από 50% σε ετήσια βάση, την ώρα που το εθνικό νόμισμα, η λίρα, υποχωρεί κοντά σε ιστορικά χαμηλά στις διεθνείς αγορές.

Τουρκία: Η μάχη της αδιευκρίνιστης ψήφου

Σε μια από τις μεγαλύτερες αναδυόμενες οικονομίες του κόμσου, με ΑΕΠ που ξεπερνά τα 800 δις ευρώ, ο δρόμος για την αντιμετώπιση των βασικότερων αυτών προβλημάτων αναμένεται ότι θα είναι μακρύς και θα αποτελέσει το μεγάλο στοίχημα τα επόμενα χρόνια για το νικητή της κάλπης της Κυριακής.

Η λίρα

Είναι ενδεικτικό ότι η λίρα Τουρκίας έχει υποχωρήσει σχεδόν 60% τα τελευταία δύο χρόνια και εξακολουθεί να διαπραγματεύεται κοντά σε ιστορικό χαμηλό έναντι του δολαρίου. Πλέον το ένα αμερικανικό δολάριο αγοράζει πάνω από 19,5 λίρες Τουρκίας όπως δείχνουν και τα στοιχεία που παρουσιάζει σήμερα ο Οικονομικός Ταχυδρόμος. Την όλη οικονομική κατάσταση επιδείνωσε επίσης σημαντικά ο πρόσφατος μεγάλος σεισμός του Φεβρουαρίου, με τους δεκάδες χιλιάδες νεκρούς.

Πλέον, η Τουρκία καταγράφει επίπεδα ρεκόρ στο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών, καθώς έχει δεχτεί πλήγμα μεταξύ άλλων από το υψηλότερο ενεργειακό κόστος φέτος σε σύγκριση με άλλες χρονιές. Το έλλειμμα αυτό έχει φτάσει πλέον στο 43% σε ετήσια βάση, φτάνοντας στα 9,85 δισ. δολάρια τον Ιανουάριο. Πρόκειται για το υψηλότερο μηνιαίο επίπεδο από τότε που ξεκίνησαν να συλλέγονται για πρώτη φορά επίσημα στοιχεία από το 1984 και μετά, σύμφωνα με το Reuters.

Οι εξαγωγές

Την ίδια στιγμή οι εξαγωγές δεν μπορούν να ακολουθήσουν τις εισαγωγές, παρά την ευνοϊκή στον τομέα αυτό ισοτιμία της λίρας Τουρκίας. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να διευρυνθεί το εμπορικό έλλειμμα της Τουρκίας κατά 38% τον Ιανουάριο φτάνοντας στα 14,24 δισ. δολάρια, δείχνουν στοιχεία των Financial Times. Η αύξηση αυτή ήταν και ο βασικός παράγοντας που επιδεινώθηκε το έλλειμμα στο ισοζύγιο πληρωμών της Τουρκίας, το οποίο καταγράφει τη συνολική αξία αγαθών και υπηρεσιών που εισάγει και εξάγει μια χώρα.

Επιπλέον, από το 2013 και μετά οι ξένοι επενδυτές άρχισαν να εγκαταλείπουν τα τουρκικά περιουσιακά στοιχεία, αφήνοντας τελικά τις αγορές συναλλάγματος, πιστώσεων και χρέους σε σχεδόν αποκλειστικά κρατική διαχείριση.

Ο Ερντογάν από την πλευρά τους έχει διπλασιάσει τον κατώτατο μισθό τους τελευταίους 18 μήνες και αύξησε τις κρατικές δαπάνες σε επίπεδα ρεκόρ για κοινωνικές παροχές, συμβάλλοντας στη διατήρηση ισχυρής οικονομικής ανάπτυξης πάνω από το 5% το 2022. Το κίνητρο αυτό βοήθησε επίσης την ανεργία να υποχωρήσει στο 10% από σχεδόν 14% τα προηγούμενα δύο χρόνια.

Κλειδί η νομισματική πολιτική

Η νομισματική πολιτική της κυβέρνησης του Ταγίπ Ερντογάν  έχει συμβάλλει στη σημαντική ενίσχυση του πληθωρισμού, ειδικά από το 2021 και μετά. Οι δείκτης τιμών «έτρεχε» με πάνω από το 85% τον Οκτώβριο του 2022 και πλέον ο πληθωρισμός κυμαίνεται στο 50,5% όπως δείχνουν τουλάχιστον τα επίσημα στοιχεία.

Η κεντρική τράπεζα της χώρας με επικεφαλής το στενό συνεργάτη του προέδρου Ερντογάν, Σαχάπ Καβτσιόγλου, έχει προχωρήσει σε διαδοχικές μειώσεις των επιτοκίων προεκλογικά, με αποτέλεσμα αυτά να διαμορφώνονται σήμερα σε μόλις 8,5%. Πριν τις μειώσεις που ξεκίνησαν το 2021, τα επιτόκια στην Τουρκία είχαν φτάσει το 21%, ενώ η τελευταία φορά που ο ετήσιος πληθωρισμός άγγιξε τον επίσημο στόχο του 5% ήταν το 2011.

Ο ηγέτης της Τουρκίας τάσσεται υπέρ της αντισυμβατικής άποψης ότι η αύξηση των επιτοκίων αυξάνει τον πληθωρισμό, αντί να τον μειώνει. Η πολιτική αυτή σε κάθε περίπτωση έχει αποδυναμώσει δραματικά το νόμισμα της Τουρκίας, ειδικά κατά τη διάρκεια του 2022.

Η κυβέρνηση στην Άγκυρα υπερασπίζεται τις μειώσεις των επιτοκίων λέγοντας ότι αυτές ενίσχυσαν τις εξαγωγές και τις επενδύσεις ως μέρος προγράμματος που ενθάρρυνε τις επενδύσεις σε λίρες Τουρκίας.

Την ώρα όμως που η τρέχουσα νομισματική πολιτική της Τουρκίας βασίζεται κυρίως στη στήριξη της οικονομικής ανάπτυξης και των ανταγωνιστικών εξαγωγών, ο πληθωρισμός είναι ένα μεγάλο καθημερινό πρόβλημα για τους κατοίκους της χώρας.