Τουρκία εκλογές: Η Δύση πρέπει να καταλάβει ότι το… ποτάμι δεν γυρίζει πίσω

Ίσως καμιά άλλη εκλογική αναμέτρηση δεν έχει προκαλέσει την διεθνή προσοχή τόσο έντονα, όσο αυτή ανάμεσα στον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου και τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν την Κυριακή στην Τουρκία.

Η Δύση δεν έχει κρύψει ότι ψηφίζει δαγκωτό τον υποψήφιο της 6κομματικής αντιπολίτευσης και ότι ρίχνει μαύρο στον Τούρκο πρόεδρο, με την ελπίδα ότι η γειτονική χώρα θα πάψει να διεκδικεί να γίνει παγκόσμια δύναμη και θα συμμορφωθεί με τις αμερικανικές επιταγές, τα ΝΑΤΟϊκά συμφέροντα και τις ευρωπαϊκές συστάσεις.

Τουρκία: Στο κόκκινο η προεκλογική ένταση

Πρόκειται για φρούδες ελπίδες, γράφει ο Μπαρουάν Μπισάρα, πολιτικός αναλυτής στο Al Jazeera, σημειώνοντας ότι ακόμα και αν ο Ερντογάν υποχρεωθεί σε αποχώρηση, η κληρονομιά του θα συνεχίζει να καθορίζει την Τουρκία για πολλά χρόνια στη συνέχεια.

Ερντογάν vs Κιλιτσντάρογλου

Στη Δύση, ο Τούρκος πρόεδρος παρουσιάζεται πυκνά συχνά ως «ο άλλος Πούτιν», ένας λαϊκιστής, απολυταρχικός, ηγέτης που διχάζει τα πλήθη με μόνο στόχο το χτίσιμο ξανά της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Έχει επικριθεί για την προεδρία του, που κατέληξε συνώνυμη του εκτεταμένου νεποτισμού, της αδύναμης οικονομίας, του υψηλού πληθωρισμού και της υποτίμησης του εθνικού νομίσματος.

Αντίθετα, ο βασικός αντίπαλός του και υποψήφιος της 6ομματικής αντιπολίτευσης, χαρακτηρίζεται ως ένας συναινετικός, ταπεινός και υπεύθυνος ηγέτης, που θα αποκαταστήσει τη δημοκρατία και θα βελτιώσει τις σχέσεις με τη Δύση στην περίπτωση εκλογής του.

Καθοδόν προς τις εκλογές, δεν έχει ξεκαθαρίσει ποιος είναι περισσότερο πιθανό να εκλεγεί επόμενος πρόεδρος της Τουρκίας. Οι δημοσκοπήσεις φέρνουν μπροστά τον Κιλιτσντάρογλου, αλλά η διαφορά του από τον Ερντογάν εμπίπτει στα όρια του στατιστικού λάθους αφήνοντας επί της ουσίας όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά μέχρι να καταμετρηθεί και η τελευταία ψήφος.

Στην πραγματικότητα, νίκη θεωρείται να πείσεις τους πολίτες να εμφανιστούν στο εκλογικό κέντρο για να ψηφίσουν και ο σημερινός πρόεδρος της γειτονικής χώρας έχει αποδειχθεί μέσα στα χρόνια εξαιρετικά ευρηματικός στους τρόπους συγκέντρωσης της βάσης του εκεί που τη θέλει και τη χρειάζεται.

Το σημάδι του Ερντογάν

Παλιά καραβάνα της πολιτικής ο Ερντογάν -και χαρισματικός δημαγωγός, όπως παραδέχονται ακόμα και οι εχθροί του- έχει καταφέρει και σε αυτές τις εκλογές να ενεργοποιήσει τη συντηρητική βάση του στις πόλεις, αλλά και έξω από αυτές, καθώς επίσης και μεταξύ της εργατικής τάξης που βγάζει κυβέρνηση ξανά και ξανά τα τελευταία χρόνια το κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ).

Και η αλήθεια είναι, όπως σημειώνει ο αναλυτής και πρώην καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο του Παρισιού, ότι οι ψηφοφόροι του Ερντογάν είναι περισσότερο δεσμευμένοι στην επανεκλογή του από ότι οι υποστηρικτές της αντιπολίτευσης στην υπόσχεση της αλλαγής που κομίζει ο Κιλιτσντάρογλου.

Ο Τούρκος πρόεδρος, παρότι πιστώνεται από τους νέους που αριθμούν 13 εκατομμύρια άτομα στην Τουρκία (και η ψήφος τους θεωρείται ότι θα βαρύνει σημαντικά στην τελική ετυμηγορία της κάλπης) την επιτυχία της ανάδειξης της χώρας σε δύναμη με λόγο και άποψη στο παγκόσμιο σκηνικό, ξέρει καλά ότι οι εκλογές κερδίζονται και χάνονται από τα ζητήματα εσωτερικής πολιτικής.

Γι’ αυτό και ανακοίνωσε σήμερα αύξηση 45% στο μισθό των δημόσιων υπαλλήλων που μπορεί από τώρα να θεωρηθεί βέβαιο ότι θα τον ψηφίσουν μαζικά, όσο ψηλά κι αν βρίσκεται ο πληθωρισμός, όσο χαμηλά κι αν έχει πέσει η λίρα, και φυσικά άσχετα με τα όσα φοβερά και τρομερά προηγήθηκαν και ακολούθησαν τον καταστροφικό σεισμό της 6ης Φεβρουαρίου με τους 45.000 νεκρούς.

Εάν τελικά κερδίσει ο Ερντογάν, είναι σίγουρο ότι θα κυνηγήσει με μεγαλύτερη σφοδρότητα την εκπλήρωση της ατζέντας του εντός και εκτός Τουρκίας, ειδικά όσον αφορά τη Ρωσία, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ.

Με απλά λόγια, θα εξακολουθήσει να ακολουθεί μια «υβριδική» προσέγγιση απέναντι στις μεγάλες δυνάμεις, προωθώντας τα τουρκικά συμφέροντα, είτε συνεργαζόμενος με τη Ρωσία, είτε κάνοντας -για λίγο- τα χατίρια των ΗΠΑ. Σαφώς θα παραμείνει μέλος του ΝΑΤΟ με άποψη επί παντός επιστητού, αλλά δεν θα σταματήσει ούτε δευτερόλεπτο να ενδυναμώνει τις εμπορικές και γεωπολιτικές σχέσεις με τη Ρωσία.

Ο Κιλιτσντάρογλου στο τιμόνι

Ο Κιλιτσντάρογλου, από την άλλη πλευρά, μπορεί να προσπαθήσει να ανατρέψει ορισμένες από τις εσωτερικές και οικονομικές πολιτικές του προκατόχου του και να αναιρέσει κάποια από τα μέτρα κατά της ελευθερίας των πολιτών που θεσπίστηκαν μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα της Τουρκίας το 2016.

Ωστόσο, η ιστορία της Τουρκίας -αι όχι μόνο-έχει δείξει ότι οι «διάδοχοι» συνήθως διατηρούν τις εκτελεστικές εξουσίες και τα κυβερνητικά προνόμια που κληρονομούν. Το σθένος του υποψηφίου της 6κοματικής αντιπολίτευσης θα αποδειχτεί από την προθυμία και τη δυνατότητα του να ανατρέψει τις συνταγματικές μεταρρυθμίσεις του Ερντογάν και να επαναφέρει το κοινοβουλευτικό σύστημα.

Ο Κιλιτσντάρογλου, ο οποίος στερείται εμπειρίας στην εξωτερική πολιτική, έχει επικεντρωθεί στα εσωτερικά ζητήματα και στα κακά χάλια της οικονομίας. Εάν εκλεγεί, πιστεύεται ότι θα κατεβάσει τους τόνους προς τους εταίρους στη Δύση και το ΝΑΤΟ και θα προχωρήσει στην άρση του βέτο, όσον αφορά την ένταξη και της Σουηδίας στη στρατιωτική συμμαχία.

Βέβαια, για την Ελλάδα δεν αλλάζουν πολλά πράγματα, αφού στην πρόσφατη απειλή του Ερντογάν ότι θα «συνεχίσουμε να ενοχλούμε αυτούς που βρίσκονται από την άλλη πλευρά των υδάτων», ο Κιλιτσντάρογλου απάντησε επαναφέροντας την στρατικοποίηση των ελληνικών νησιών σε προεκλογική του ομιλία μόλις την περασμένη εβδομάδα.

Το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω

Το δίχως άλλο, θα ήταν κάποιος αδαής να πιστέψει ότι σε περίπτωση εκλογής του θα έκοβε μαχαίρι το εμπόριο με τη Ρωσία, που μόνο πέρυσι έφτασε τα 70δισ. δολάρια, απλά και μόνο επειδή θα του το ζητήσει η Δύση.

Με τον πρώην σύμμαχο και χαράκτη πολιτικής του Ερντογάν, Αχμέτ Νταβούτογλου, πλέον στο πλευρό του, ο Κιλιτσντάρογλου πιθανότερο είναι ότι θα κρατήσει ενεργή την τρέχουσα περιφερειακή και διεθνή στάση της Τουρκίας, η οποία παρά ορισμένες μεμονωμένες ζημίες, συνολικά έχει εξυπηρετήσει τα οικονομικά και γεωπολιτικά συμφέροντα της χώρας.

Συνεπώς, ουδείς πρέπει να περιμένει ότι στην Τουρκία το ποτάμι θα γυρίσει πίσω και η χώρα θα επιστρέψει στην κατάσταση που ήταν πριν το 2002, εγκαταλείποντας την ενισχυμένη γεωπολιτική της θέση ως περιφερειακή δύναμη.

Είτε κάποιος αγαπά τον Ερντογάν, είτε τον μισεί, όλοι πρέπει να καταλάβουν ότι υπήρξε ένας πρόεδρος με μεγάλη συνέχεια την πρώτη γραμμή της εξουσίας στη γειτονική χώρα, γι’ αυτό και έχει αφήσει ανεξίτηλο το σημάδι του στην πορεία της, όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα των εκλογών αυτή την Κυριακή.