Τουρκία: Εκλογές με φόντο την οικονομική κρίση, τον πληθωρισμό και τον απόηχο των φονικών σεισμών [γράφημα]

Στην τελική ευθεία για τις επικείμενες προεδρικές εκλογές βρίσκεται η Τουρκία, ωστόσο οι εξελίξεις είναι ραγδαίες και οι συσχετισμοί αλλάζουν στις δύο αντιμαχόμενες παρατάξεις τη «Λαϊκή Συμμαχία» που περιλαμβάνει το κόμμα του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και την «Εθνική Συμμαχία» η οποία απαρτίζοταν από τα έξι κόμματα της αντιπολίτευσης γνωστά και ως «Τραπέζι των Έξι».

Ο Ερντογάν, ο Κιλιτσντάρογλου και η αδιευκρίνιστη ψήφος

Η Λαϊκή Συμμαχία απαρτίζεται από το κυβερνόν Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) του Ερντογάν και το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης (ΜΗΡ).

Την Εθνική Συμμαχία από την άλλη συνέθεταν το κόμμα του βασικού αντιπάλου του νυν Τούρκου προέδρου Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου Ρεπουμπλικανό Λαϊκό Κόμμα (CHP), το Καλό Κόμμα, Δημοκρατία και Πρόοδος (DEVA), το Κόμμα της Ευτυχίας, το Δημοκρατικό Κόμμα και το Κόμμα του Μέλλοντος.  Όμως την περασμένη εβδομάδα η ηγέτιδα του Καλού Κόμματος Μεράλ Ακσενέρ ανακοίνωσε την απόσυρσή της από τη συμμαχία, δημιουργώντας τριγμούς στη συμμαχία η οποία έχει στόχο να πάρει την εξουσία από τον Ερντογάν μετά από 20 χρόνια.

Ωστόσο, η σημερινή απόσυρση του Μουχαρέμ Ιντζέ του Κόμματος της Πατρίδας το οποίο αποσπούσε ψήφους από τον βασικό αντίπαλο του Ερντογάν και τύγχανε ευνοϊκής μεταχείρισης από τα μέσα ενημέρωσης που ελέγχονται από τον Τούρκο πρόεδρο, αλλάζει εκ νέου τα δεδομένα. Κι αυτό διότι εκτιμάται από τους αναλυτές ότι το ποσοστό των ψήφων του Ιντζέ (της τάξεως του 2%) θα κατευθυνθεί προς τον Κιλιτσντάρογλου, ισχυροποιώντας εκ νέου την πρώην συμμαχία των έξι.

«Αποσύρομαι για το έθνος μου»

«Αποσύρω την υποψηφιότητά μου. Το κάνω για το έθνος μου. Διαφορετικά, θα με κατηγορήσουν όταν χάσουν τις εκλογές», δήλωσε ο Μουχαρέμ Ιντζέ μιλώντας από τα γραφεία του κόμματός του, σύμφωνα με πληροφορίες από την ΕΡΤ.

«Πρότεινα μια τρίτη επιλογή στην Τουρκία. Προσπάθησα να ανοίξω ένα κανάλι. Δεν μπορέσαμε να πετύχουμε σε αυτό το κανάλι. Δεν υπάρχουν δικαιολογίες. Διαφορετικά, θα με κατηγορήσουν όταν χάσουν τις εκλογές», τόνισε.

Η επόμενη ημέρα

Στη γείτονα, ο επόμενος ηγέτης -όποιος κι είναι αυτός- έχει μπροστά του δύσκολο έργο: οι εκλογές της Κυριακής διεξάγονται με φόντο την οικονομική κρίση, τον υψηλό πληθωρισμό και τις καταστροφικές συνέπειες των φονικών σεισμών.

Στην Τουρκία η ανορθόδοξη οικονομική πολιτική της κυβέρνησης Ερντογάν έχει φθάσει τον τουρκικό λαό στα όρια της εξαθλίωσης. Οι Τούρκοι πολίτες βρίσκονται να προσπαθούν να επιβιώσουν με μια υπέρμετρα ευρείας κλίμακας ακρίβεια και με ένα νόμισμα την τουρκική λίρα η οποία έχει κατρακυλήσει τα τελευταία δύο χρόνια χάνοντας περισσότερο από το 60% της αξίας της.

Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, τον περασμένο Φεβρουάριο ήρθαν οι φονικοί σεισμοί στην Τουρκιά για να ξεγυμνώσουν σωρεία προβλημάτων: ελλείπεις υποδομές και κυρίως ακατάλληλες δομήσεις που έφεραν τον θάνατο σε περισσότερους από 50.000 ανθρώπους, περί των 7.000 εξ αυτών ξένοι πολίτες.

Ο «εχθρός των επιτοκίων»

Η τουρκική οικονομία η οποία μόνο «αδιάφορη» δεν είναι με ένα μέγεθος της τάξεως των 800 δισ. δολαρίων, βρέθηκε ανάμεσα σε συμπληγάδες από την εμμονή όπως αποδείχθηκε του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τη νομισματική πολιτική.

Ο ίδιος χαρακτηρίζοντας τον εαυτό του ως «εχθρό των επιτοκίων» τάχθηκε σε μια άνευ προηγουμένου πολεμική κατά της αύξησης των επιτοκίων και της σύσφιγξης της νομισματικής πολιτικής. Σύμφωνα με τον ίδιο τα υψηλά επιτόκια «στραγγαλίζουν» την οικονομία και είναι παιχνίδια των κεντρικών τραπεζών για να εξουθενώνουν τον απλό λαό.

Η νομισματική πολιτική της κυβέρνησης του Ταγίπ Ερντογάν έχει συμβάλλει στη σημαντική ενίσχυση του πληθωρισμού, ειδικά από το 2021 και μετά. Οι δείκτης τιμών «έτρεχε» με πάνω από το 85% τον Οκτώβριο του 2022 και πλέον ο πληθωρισμός κυμαίνεται στο 50,5% όπως δείχνουν τουλάχιστον τα επίσημα στοιχεία.

Η κεντρική τράπεζα της χώρας με επικεφαλής το στενό συνεργάτη του προέδρου Ερντογάν, Σαχάπ Καβτσιόγλου, έχει προχωρήσει σε διαδοχικές μειώσεις των επιτοκίων προεκλογικά, με αποτέλεσμα αυτά να διαμορφώνονται σήμερα σε μόλις 8,5%. Πριν τις μειώσεις που ξεκίνησαν το 2021, τα επιτόκια στην Τουρκία είχαν φτάσει το 21%, ενώ η τελευταία φορά που ο ετήσιος πληθωρισμός άγγιξε τον επίσημο στόχο του 5% ήταν το 2011.

Ο ηγέτης της Τουρκίας τάσσεται υπέρ της αντισυμβατικής άποψης ότι η αύξηση των επιτοκίων αυξάνει τον πληθωρισμό, αντί να τον μειώνει. Η πολιτική αυτή σε κάθε περίπτωση έχει αποδυναμώσει δραματικά το νόμισμα της Τουρκίας, ειδικά κατά τη διάρκεια του 2022.

Η κυβέρνηση στην Άγκυρα υπερασπίζεται τις μειώσεις των επιτοκίων λέγοντας ότι αυτές ενίσχυσαν τις εξαγωγές και τις επενδύσεις ως μέρος προγράμματος που ενθάρρυνε τις επενδύσεις σε λίρες Τουρκίας.

Την ώρα όμως που η τρέχουσα νομισματική πολιτική της Τουρκίας βασίζεται κυρίως στη στήριξη της οικονομικής ανάπτυξης και των ανταγωνιστικών εξαγωγών, ο πληθωρισμός είναι ένα μεγάλο καθημερινό πρόβλημα για τους κατοίκους της χώρας.

Οι εξαγωγές

Την ίδια στιγμή οι εξαγωγές δεν μπορούν να ακολουθήσουν τις εισαγωγές, παρά την ευνοϊκή στον τομέα αυτό ισοτιμία της λίρας Τουρκίας. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να διευρυνθεί το εμπορικό έλλειμμα της Τουρκίας κατά 38% τον Ιανουάριο φτάνοντας στα 14,24 δισ. δολάρια, δείχνουν στοιχεία των Financial Times. Η αύξηση αυτή ήταν και ο βασικός παράγοντας που επιδεινώθηκε το έλλειμμα στο ισοζύγιο πληρωμών της Τουρκίας, το οποίο καταγράφει τη συνολική αξία αγαθών και υπηρεσιών που εισάγει και εξάγει μια χώρα.

Επιπλέον, από το 2013 και μετά οι ξένοι επενδυτές άρχισαν να εγκαταλείπουν τα τουρκικά περιουσιακά στοιχεία, αφήνοντας τελικά τις αγορές συναλλάγματος, πιστώσεων και χρέους σε σχεδόν αποκλειστικά κρατική διαχείριση.

Ο Ερντογάν από την πλευρά του έχει διπλασιάσει τον κατώτατο μισθό τους τελευταίους 18 μήνες και αύξησε τις κρατικές δαπάνες σε επίπεδα ρεκόρ για κοινωνικές παροχές, συμβάλλοντας στη διατήρηση ισχυρής οικονομικής ανάπτυξης πάνω από το 5% το 2022. Το κίνητρο αυτό βοήθησε επίσης την ανεργία να υποχωρήσει στο 10% από σχεδόν 14% τα προηγούμενα δύο χρόνια.