Η Αργεντινή και πάλι στο χείλος του γκρεμού

Η κυβέρνηση της Αργεντινής ενισχύει τις οικονομικές της άμυνες καθώς παλεύει με καλπάζοντα πληθωρισμό που έφτασε το 109% τον Απρίλιο, ταχεία εξάντληση των συναλλαγματικών αποθεμάτων της κεντρικής τράπεζας, την αποδυνάμωση του πέσο και τους φόβους της αγοράς για απότομη υποτίμηση.

Τα έκτακτα μέτρα συμπεριλαμβάνουν μεγάλη αύξηση του βασικού επιτοκίου, καθώς ο πληθωρισμός έχει ξεφύγει από τον έλεγχο ενόψει των προεδρικών εκλογών, σύμφωνα με αξιωματούχους από το υπουργείο Οικονομίας και την Κεντρική Τράπεζα.

Σύμφωνα με πηγές της κεντρικής τράπεζας το επιτόκιο αναφοράς αυξήθηκαν κατά 600 μονάδες βάσης στο 97% τη Δευτέρα, ενισχύοντας παράλληλα την παρέμβαση στην αγορά συναλλάγματος, όπως ανακοίνωσε ο υπουργός Οικονομίας Σέρτζιο Μάσα. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής αγωνίζονται να συγκρατήσουν το ξεπούλημα του πέσο, το οποίο σε παράλληλες αγορές έχει χάσει 23%, ίσως και 35% (σύμφωνα με το Bloomberg), της αξίας του έναντι του δολαρίου μέχρι στιγμής φέτος.

Στις 12 Μαΐου, η στατιστική υπηρεσία της Αργεντινής επιβεβαίωσε ότι οι τιμές είχαν αυξηθεί κατά 108,8% από έτος σε έτος τον Απρίλιο, έχοντας ήδη καταγράψει 104,3% τον Μάρτιο και 102,5% τον Φεβρουάριο. Η τελευταία φορά που η χώρα κατέγραψε τόσο υψηλά επιτόκια ήταν το 1991, όταν βυθίστηκε σε μια περίοδο υπερπληθωρισμού κατά την οποία οι ετήσιες τιμές ξεπέρασαν το 3.000%. Και ενώ η χώρα μπορεί κάλλιστα να αποφύγει μια παρόμοια φρικτή περίοδο υπερπληθωρισμού το 2023, η συνεχιζόμενη επιδείνωση παρουσιάζει μια απελπιτική εικόνα.

Σε μηνιαία βάση, ο πληθωρισμός της Αργεντινής αυξήθηκε κατά 8,4% τον Απρίλιο, ξεπερνώντας άνετα τις συναινετικές προβλέψεις των αναλυτών για 7,5%.

Καλπάζων πληθωρισμός

Ο πληθωρισμός στην Αργεντινή αυξήθηκε μαζικά από τότε που η οικονομία περιήλθε σε κρίση το 2018, όταν οι υποχρεώσεις της για εξωτερικό χρέος εκτινάχθηκαν σε μη βιώσιμα επίπεδα και το πέσο κατέρρευσε έναντι του δολαρίου. Ένα πακέτο βοήθειας 57 δισεκατομμυρίων δολαρίων από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) συμφωνήθηκε με τον τότε Πρόεδρο Μαουρίσιο Μάκρι, με την κατανόηση η Αργεντινή θα μείωνε τον πληθωρισμό και τις δημόσιες δαπάνες, μεταξύ πολλών βασικών προϋποθέσεων. Αλλά ο πληθωρισμός συνέχισε να καλπάζει καθώς η χώρα αγωνιζόταν να εξυπηρετήσει το χρέος της.

Υπό τον διάδοχο του Μάκρι, Φερνάντεζ, το 2019, οι τιμές κλιμακώθηκαν με ακόμη ταχύτερο ρυθμό, με σημαντική πώληση των κρατικών ομολόγων και μια ενδεχόμενη χρεοκοπία τον Μάιο του 2020 (η ένατη στην ιστορία της Αργεντινής). Η αποτυχία της χώρας να πραγματοποιήσει μια προγραμματισμένη πληρωμή τόκων 500 εκατομμυρίων δολαρίων σε ξένους πιστωτές αποδείχθηκε κρίσιμη. Με την πρόσβαση στη χρηματοδότηση να περιορίζεται σοβαρά και την πανδημία να επιδεινώνει τις οικονομικές προοπτικές εκατομμυρίων πολιτών, η κυβέρνηση άρχισε να τυπώνει χρήμα, ωθώντας τον πληθωρισμό σε ακόμη υψηλότερα επίπεδα.

Ένας συνδυασμός συναλλαγματικών ελέγχων και παγώματος τιμών που εφάρμοσε η νέα κυβέρνηση απέτυχε να μειώσει τις τιμές και απλώς περιέπλεξε και άλλο τα πράγματα, μειώνοντας την εμπιστοσύνη των επιχειρήσεων και των επενδυτών.

Ξηρασία

Φέτος, η χειρότερη ξηρασία στην Αργεντινή εδώ και περίπου 60 χρόνια εκτόξευσε τις τιμές, με μεγάλες καλλιεργούμενες εκτάσεις να επηρεάζονται από παρατεταμένο κύμα καύσωνα και ακόμη και πυρκαγιές σε ορισμένες περιοχές.

«Η Αργεντινή έχει πληγεί από μια σοβαρή ξηρασία, η οποία έχει υπονομεύσει τις επιδόσεις της οικονομίας και έχει βλάψει σημαντικά τον πληθυσμό της χώρας. Αυτό έχει περιπλέξει τη δουλειά των υπευθύνων χάραξης πολιτικής», υπογράμμισε η διευθύνουσα σύμβουλος του ΔΝΤ, Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα, στις 13 Απριλίου.

Η ξηρασία έχει περιορίσει τόσο σοβαρά τους όγκους των μεγαλύτερων εξαγωγικών προϊόντων της χώρας, όπως η σόγια, το καλαμπόκι, το σιτάρι και άλλα σημαντικά σιτηρά, που το Χρηματιστήριο Σιτηρών του Μπουένος Άιρες (BAGE) έχει ήδη περικόψει τις εκτιμήσεις παραγωγής του 2023 αρκετές φορές φέτος.

Και πάλι προσφυγή στο ΔΝΤ… και BRICS

Η κυβέρνηση σκοπεύει να λάβει διεθνή υποστήριξη για τα μειούμενα συναλλαγματικά της αποθέματα επιταχύνοντας συμφωνίες με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, την Κίνα και τη Βραζιλία μέσω του ομίλου BRICS.

Ο πληθωρισμός και η ξηρασία ρεκόρ αναμένεται να ωθήσουν την Αργεντινή σε απότομη ύφεση φέτος πριν από τις προεδρικές εκλογές τον Οκτώβριο. Η κούρσα φαίνεται ορθάνοιχτη με τους κορυφαίους ηγέτες των δύο βασικών συνασπισμών να έχουν ήδη αποχωρήσει.

Ενόψει των προεδρικών εκλογών που έχουν προγραμματιστεί για τον Οκτώβριο, ο υπουργός Οικονομίας Σέρτζιο Μάσα επικεντρώνεται στην αποφυγή μιας ακόμη μεγαλύτερης υποτίμησης του νομίσματος και στον περιορισμό του πληθωρισμού. Θεωρήθηκε ως τρίτος υποψήφιος από τη στιγμή που ο νυν Πρόεδρος Αλμπέρτο Φερνάντεζ ανακοίνωσε τον περασμένο μήνα ότι δεν θα διεκδικήσει επανεκλογή και η επιτυχία του Μάσα αναπόφευκτα θα συνδεθεί με το αποτέλεσμα αυτού του σχεδίου για την καταπολέμηση του πληθωρισμού.

Ωστόσο, η νέα αύξηση των επιτοκίων είναι απίθανο να φέρει κάποια πραγματική αλλαγή στις αγορές της Αργεντινής, είπαν οι αναλυτές.

Η κρίση ενισχύει επίσης την εκλογική προσπάθεια του αουτσάιντερ υποψηφίου Χαβιέ Μιλέι, ο οποίος προτείνει την αντικατάσταση του πέσο με το δολάριο ΗΠΑ ως το εθνικό νόμισμα της Αργεντινής για την εξουδετέρωση του πληθωρισμού.

Αρνητικά αποθεματικά

Ενώ το ΔΝΤ ζητούσε από την Αργεντινή να αυξήσει τα επιτόκια, αποθάρρυνε την κυβέρνηση να δαπανήσει δολάρια από τα αποθεματικά της για να παρέμβει στις αγορές συναλλάγματος. Σύμφωνα με εκτιμήσεις ορισμένων ιδιωτικών αναλυτών, τα καθαρά ταμειακά αποθέματα της κεντρικής τράπεζας βρίσκονται επί του παρόντος στο κόκκινο.

Τα μέτρα τέθηκαν αφότου τα στοιχεία για τον πληθωρισμό του Απριλίου που δημοσιεύθηκαν το απόγευμα της Παρασκευής, έδειξαν ότι οι τιμές καταναλωτή αυξήθηκαν κατά 108,8% σε σχέση με ένα χρόνο πριν, πάνω από τις προσδοκίες της αγοράς, και ο ταχύτερος ρυθμό ςαπό το 1991.

Η νομισματική αρχή αύξησε τα επιτόκια στα τέλη Απριλίου κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες στο 91%.

Ψήγματα αισιοδοξίας

Αν και όλα αυτά μπορεί να φαίνονται πολύ δυσοίωνα για την χώρα, ορισμένοι λόγοι για επιφυλακτική αισιοδοξία εξακολουθούν να υπάρχουν. Πρώτον, μια νέα συμφωνία 44 δισεκατομμυρίων δολαρίων με το ΔΝΤ συνήφθη πέρυσι, διευκολύνοντας ουσιαστικά το χρονοδιάγραμμα πληρωμών που συμφωνήθηκε για πρώτη φορά κατά τη συμφωνία του 2018. Και τον Μάρτιο, ανακοινώθηκε ότι οι αρχές της Αργεντινής και το προσωπικό του ΔΝΤ κατέληξαν σε συμφωνία σχετικά με «ένα ενημερωμένο μακροοικονομικό πλαίσιο και τις σχετικές πολιτικές που είναι απαραίτητες για την ολοκλήρωση της τέταρτης αναθεώρησης βάσει της συμφωνίας της Αργεντινής», η οποία «θα δώσει στην Αργεντινή πρόσβαση σε περίπου 5,3 δισεκατομμύριο δολάρια».

«Μεσοπρόθεσμα, τέσσερις τομείς με κάνουν πολύ αισιόδοξο: οι αγροτικές επιχειρήσεις, η ενέργεια, η εξόρυξη και οι ψηφιακές υπηρεσίες», ανέφερε ο Πιερπάολο Μπαρμπιέρι, ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της διαδικτυακής τράπεζας Ualá, στους Financial Times στα μέσα Μαρτίου. Πράγματι, το δεύτερο μεγαλύτερο πεδίο σχιστολιθικού αερίου στον κόσμο, στην Παταγονία, θα αρχίσει σύντομα να στέλνει φυσικό αέριο κατά μήκος ενός νέου αγωγού προς το Μπουένος Άιρες, ενώ οι εξαγωγές στη γειτονική Βραζιλία και τη Χιλή αναμένεται να αυξηθούν κατά πολύ. Η αισιοδοξία υπάρχει επίσης γύρω από την ανάπτυξη των τεράστιων αποθεμάτων λιθίου της Αργεντινής, με την JPMorgan Chase να προβλέπει ότι η χώρα θα γίνει ο τρίτος μεγαλύτερος παραγωγός στον κόσμο.

Ωστόσο, οι επερχόμενες προεδρικές εκλογές τον Οκτώβριο καθίστανται ακόμη πιο κρίσιμες, με την εξουσία του κυβερνώντος κόμματος να έχει αποδυναμωθεί σημαντικά από αυτή την κατάσταση

«Οι αλλαγές πολιτικής για την επίλυση του προβλήματος του πληθωρισμού θα πρέπει να είναι πιο δραστικές όσο περισσότερο διατηρείται περίπου στο 100%. Λίγα πράγματα μπορεί να κάνει η κυβέρνηση πριν από τις εκλογές του Οκτωβρίου», ανέφερε στις 14 Απριλίου η Αντριάνα Ντουπίτα, οικονομολόγος του Bloomberg για τη Βραζιλία και την Αργεντινή, «αλλά δεν θα είχε πρακτικό βραχυπρόθεσμο αντίκτυπο στον πληθωρισμό».