Οικοδομικοί Συνεταιρισμοί: Δεύτερη ευκαιρία έως τα τέλη του έτους

Παράταση ζωής έδωσε το Υπουργείο Οικονομικών στους οικοδομικούς συνεταιρισμούς με ειδική ρύθμιση που συμπεριελήφθη στον τελευταίο νόμο (5043/2023) που ψηφίστηκε πριν το κλείσιμο της Βουλής. Ειδικότερα, παρατάθηκε  έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023 η προθεσμία εναρμόνισης των καταστατικών τους. Η προθεσμία είχε λήξει από τον Νοέμβριο του 2020 ωστόσο το ζήτημα δεν είχε διευθετηθεί.

Οι 300…

Όπως επισημαίνει η κυρία Γεωργία Ρωμαίου από την Επιτροπή Πρωτοβουλίας και Συλλογικής Δράσης Οικοδομικών Συνεταιρισμών Ελλάδας,  η νέα νομοθετική πρωτοβουλία «δίνει την δυνατότητα να εναρμονίσουν τα καταστατικά οι οικοδομικοί συνεταιρισμοί που απώλεσαν την προθεσμία για διάφορους διαδικαστικούς λόγους και να συνεχίσουν απρόσκοπτα την εύρυθμη λειτουργία τους στη  στεγαστική αποκατάσταση των μελών τους».  Είναι αξιοσημείωτο ότι η Επιτροπή εκπροσωπεί περί τους 300 οικοδομικούς συνεταιρισμούς (εκ των περίπου 550 πανελλαδικά) και περίπου 400.000 οικογένειες.

Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης ενός οικοδομικού συνεταιρισμού στην υποχρέωση εναρμόνισης του καταστατικού του, ο συνεταιρισμός διαλύεται αυτοδίκαια. Της νέας νομοθετικής πρωτοβουλίας είχε προηγηθεί τον περασμένο Οκτώβριο, άλλη ρύθμιση στον νόμο 4986/2022 με την οποία είχε παραταθεί έως το 2024 η προθεσμία που είχαν οι   οικοδομικοί συνεταιρισμοί για να  υποβάλουν χρονοδιάγραμμα και  έκθεση έργων υποδομής (υδροδότησης, δίκτυο ηλεκτρισμού, αποχέτευσης, δρόμοι κλπ) προς έγκριση από την Περιφέρεια.  Η συγκεκριμένη παράταση ουσιαστικά αφορά  συνεταιρισμούς που   έχουν   ενταχθεί  σε ρυμοτομικά σχέδια, ή βρίσκονται ένα βήμα πριν την τελική έγκριση της ένταξης  τους σε σχέδια πόλης.

Εκκρεμότητες

Παράλληλα, μέσω του νέου  πολεοδομικού και χωροταξικού σχεδιασμού των νέων Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΤΠΣ) και Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΕΠΣ) που δρομολογείται ανά την επικράτεια πολλά ζητήματα που βρίσκονται σε εκκρεμότητα εδώ και χρόνια, αναμένεται σταδιακά να κλείσουν. Δεν είναι τυχαίο ότι, το τελευταίο διάστημα οι διοικήσεις πολλών οικοδομικών συνεταιρισμών βρίσκονται σε προχωρημένες συνεννοήσεις με επενδυτές για την αξιοποίηση  εκτάσεων, είτε μέσω εξαγορών, είτε σε σύμπραξη με τα μέλη των συνεταιρισμών.

Τα στρέμματα

Οι οικοδομικοί συνεταιρισμοί διαθέτουν μεγάλες εκτάσεις πανελλαδικά σε διάφορα στάδια εξέλιξης. Άλλες έχουν μπει σε σχέδιο και αναπτύχθηκαν με ήπιας μορφής δόμηση, άλλες προχωρούν σε πολεοδόμηση ενώ ένα πολύ μεγάλο μέρος των εκτάσεων δεν έχει ακόμα αξιοποιηθεί. Πρόκειται για μεγάλες εκτός σχεδίου εκτάσεις _ πάνω από 200.000 με 300.000 στρέμματα _  που προσφέρονται για αξιοποίηση.

Στις συγκεκριμένες εκτάσεις υπήρχαν δεσμεύσεις στην αξιοποίησή τους, με την εξέλιξη όμως της περιβαλλοντικής νομοθεσίας έχουν καταργηθεί πολλά από τα κωλύματα που εμπόδιζαν τη  χρήση τους και πλέον έχει αποδεσμευθεί μεγάλο μέρος τους και μπορεί να αξιοποιηθεί.  Οι εκτάσεις των οικοδομικών συνεταιρισμών μπορούν να δημιουργήσουν ένα πεδίο επενδύσεων ταχείας εξέλιξης.

Στην Αττική, αλλά και σε άλλες περιοχές της χώρας,   η αξιοποίηση των εκτάσεών τους έχει διαφοροποιηθεί από τον πάλαι ποτέ οικιστικό προορισμό τους και πλέον   προσανατολίζονται σε άλλες χρήσεις ανοίγοντας νέες επενδυτικές προοπτικές, φιλοξενώντας λειτουργίες εμπορικές, αθλητικές ή πολιτιστικές,  μονάδες πολλαπλών χρήσεων και δράσεων, κοινωνικές υποδομές, τουριστικά καταλύματα, χώρους ψυχαγωγίας και αναψυχής κλπ.

Η πρόσφατη ρύθμιση, σύμφωνα με την κυρία Ρωμαίου,  «εναρμονίζεται με τον πράσινο αναπτυξιακό στόχο της Κυβέρνησης», επισημαίνοντας ότι «θα ήταν    δυσάρεστο να υπάρξει τροχοπέδη, από ζητήματα διαδικασίας και όχι ουσίας, όπως η εναρμόνιση των καταστατικών, ειδικά τώρα που οι εκτάσεις των οικοδομικών συνεταιρισμών υπόσχονται ρεαλιστικές προοπτικές και κίνητρα για ανάπτυξη και επενδύσεις».

Για την ιστορία

Οι οικοδομικοί συνεταιρισμοί θεσμοθετήθηκαν πριν περίπου έναν αιώνα με την προοπτική να επιλύσουν το στεγαστικό πρόβλημα των φτωχότερων στρωμάτων του πληθυσμού γι’ αυτό το κράτος ενεθάρρυνε τη μαζική σύστασή τους και υποστήριξε θεσμικά την δράση τους με πληθώρα νομοθετημάτων, προκειμένου οι πολίτες να αποκτήσουν στέγη νόμιμα και με ασφάλεια.

Η ανάπτυξή τους  ξεκίνησε δειλά-δειλά το 1950 και πιο δυναμικά τη δεκαετία του ’60, οπότε ιδρύθηκαν περίπου 250 με πάνω από 500.000 μέλη διαφόρων κοινωνικών τάξεων – από βουλευτές, στρατιωτικούς, δικαστές, δημοσίους υπαλλήλους έως ηθοποιούς, οικοδόμους, συνταξιούχους κ.ά. Τότε είχαν αγοραστεί περί τα 80.000 στρέμματα, μεταξύ των οποίων και πολλά δασικά. Αρχικώς σκοπός ήταν να εξασφαλίσει στα μέλη κύρια κατοικία και αργότερα, με τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου, να καλύψει παραθεριστικές ανάγκες. Τα προβλήματα εμφανίστηκαν μετά το Σύνταγμα του 1975, οπότε για πρώτη φορά κατοχυρώθηκε η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, απαγορεύοντας τη μεταβολή της χρήσης των δασικών εκτάσεων, παρά μόνο για λόγους δημοσίου συμφέροντος, στους οποίους δεν εμπίπτει η οικιστική ανάπτυξη.

Οι οικοδομικοί συνεταιρισμοί είναι θεσμικοί φορείς με την μορφή μη κερδοσκοπικών Νομικών Προσώπων Ιδιωτικού Δικαίου που λειτουργούν νόμιμα υπό κρατική εποπτεία και παρέμβαση και αναγνωρίζονται από το Σύνταγμα.