Ιαπωνία – G7: Οι 5 λόγοι που σηματοδοτούν την κρισιμότητα της φετινής συνόδου

Η φετινή σύνοδος της G7 στην Ιαπωνία έχει ιδιαίτερη σημασία, όχι μόνο για τον τόπο διεξαγωγής της. Οι ηγέτες των πιο αναπτυγμένων κρατών του κόσμου συναντώνται στη Χιροσίμα, εκεί όπου εκδηλώθηκε η πρώτη πυρηνική επίθεση στον κόσμο – μια κατάλληλη υπενθύμιση των κινδύνων πυρηνικού πολέμου καθώς στο επίκεντρο θα βρεθούν η Ρωσία και ο πόλεμος που διεξάγεται στην Ουκρανία.

Η Κίνα, μια χώρα που βρίσκεται σε μικρή απόσταση, θα είναι επίσης στην ημερήσια διάταξη της συνόδου των 7 πιο ισχυρών οικονομιών του κόσμου, καθώς θα συζητηθεί η προσφορά της να παίξει ρόλο ειρηνοποιού στον ρωσο- ουκρανικό πόλεμο, παρά τη στενή της σχέση με τη χώρα-εισβολέα, τη Ρωσία.

Oxfam: Στα 13 τρισ. δολάρια οι οφειλές της G7 προς τις φτωχότερες χώρες

Η φετινή σύνοδος της G7 ξεχωρίζει για πέντε σημαντικούς λόγους:

Πυρηνικός συμβολισμός

Όχι πολύ μακριά από τον τόπο συνάντησης των ηγετών βρίσκεται το Μουσείο Μνημείου Ειρήνης της Χιροσίμα, όπου εκτίθενται δεκάδες ρολόγια, πολλά από τα οποία είναι σταματημένα στις 8:16 π.μ.

Αυτή ήταν η στιγμή που στις 6 Αυγούστου 1945, ένα βομβαρδιστικό B-29 της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ έριξε την ατομική βόμβα πάνω από την πόλη, σκοτώνοντας 70.000 ανθρώπους με την αρχική έκρηξη και αφήνοντας δεκάδες χιλιάδες άλλους να πεθάνουν αργά από εγκαύματα ή ασθένειες που σχετίζονται με την ακτινοβολία.

Η βόμβα, με το παρατσούκλι «Little Boy», ήταν το πρώτο βήμα σε μια κούρσα πυρηνικών εξοπλισμών που σχεδόν 80 χρόνια αργότερα έχει αποφέρει περίπου 12.500 πυρηνικές κεφαλές –πολλές από αυτές εκθετικά πιο ισχυρές από την βόμβα Little Boy– τις οποίες έχουν στην κατοχή του εννέα χώρες με δυνατότητα να τις χρησιμοποιήσουν, σύμφωνα με την Ομοσπονδία Αμερικανών Επιστημόνων.

Δύο χρόνια μετά τον βομβαρδισμό της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι, ορισμένοι από τους Αμερικανούς επιστήμονες που ανέπτυξαν αυτά τα ατομικά όπλα δημιούργησαν το Ρολόι της Κρίσης, έναν ετήσιο δείκτη του πόσο κοντά είναι ο κόσμος στην πυρηνική καταστροφή.

Σύμφωνα με το Bulletin of Atomic Scientists, «το Ρολόι βρίσκεται τώρα στα 90 δευτερόλεπτα έως τα μεσάνυχτα – η πιο κοντινή στην παγκόσμια καταστροφή που υπήρξε ποτέ».

Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για αυτό: η Κίνα αναπτύσσει το πυρηνικό της οπλοστάσιο. Η Βόρεια Κορέα δοκιμάζει πυραύλους σε ρυθμό ρεκόρ. Το Ιράν συνεχίζει να κινείται προς την ανάπτυξη των δικών του πυρηνικών όπλων.

Αλλά το Bulletin εκτιμά ότι ο κύριος λόγος που το ρολόι είναι στο πιο επικίνδυνο επίπεδο είναι το μεγαλύτερο θέμα που θα αντιμετωπίσουν οι ηγέτες της G7 στη Χιροσίμα –ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία– και η πιθανότητα κλιμάκωσης της σύγκρουσης «από ατύχημα, πρόθεση ή λάθος υπολογισμό».

Απειλές από τη Μόσχα

Η εισβολή της Ρωσίας στον δυτικό γείτονά της βρίσκεται πλέον στο δεύτερο έτος.

Το οπλοστάσιο της Μόσχας που διαθέτει σχεδόν 6.000 πυρηνικές κεφαλές φαίνεται πάντα μεγάλο, ειδικά καθώς ο πόλεμος βρίσκεται σε αδιέξοδο -αν δεν γέρνει προς όφελος της Ουκρανίας- καθώς οι δυνάμεις του Κιέβου ενισχύονται με όπλα που παρέχονται από τις περισσότερες χώρες που συγκεντρώνονται στη Χιροσίμα.

Όταν ο Ιάπωνας πρωθυπουργός Φούμιο Κισίντα – ο οποίος κατάγεται από τη Χιροσίμα – επισκέφθηκε το Κίεβο τον Μάρτιο, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι τον επαίνεσε γιατί κράτησε την G7 ενωμένη δίπλα στην Ουκρανία.

«Ο πρωθυπουργός Κισίντα δήλωσε ότι, ως προεδρεύουσα της G7, η Ιαπωνία θα διατηρήσει την ενότητα της G7 στην επιβολή αυστηρών κυρώσεων κατά της Ρωσίας και την παροχή υποστήριξης στην Ουκρανία», ανέφερε κοινή δήλωση των δύο ηγετών.

Η Βρετανία πρόσφατα παρέδωσε προηγμένους πυραύλους στην Ουκρανία και δεσμεύεται να ηγηθεί ενός συνασπισμού που θα παρέχει στο Κίεβο μαχητικά αεροσκάφη F-16. Η Γερμανία μόλις ανακοίνωσε το μεγαλύτερο πακέτο βοήθειας για την Ουκρανία, με άρματα μάχης, τεθωρακισμένα οχήματα, αναγνωριστικά drones και πυρομαχικά αξίας 3 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Νωρίτερα αυτό το μήνα, το υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ ανακοίνωσε ένα πακέτο 1,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την ενίσχυση της αεράμυνας και των πυρομαχικών πυροβολικού της Ουκρανίας.

Η μεγαλύτερη πρόκληση για τους ηγέτες της G7 μπορεί να είναι η διατήρηση αυτής της δυναμικής. Οι οικονομικοί πόροι δεν είναι απεριόριστοι και όλοι αντιμετωπίζουν εσωτερικές πιέσεις καθώς οι χώρες τους συνεχίζουν να ανακάμπτουν από την πανδημία.

Αλλά ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν φαίνεται αμετακίνητος. «Μας θυμίζετε ότι η ελευθερία είναι ανεκτίμητη. Αξίζει να παλέψεις για όσο χρόνο χρειαστεί», είπε στον Ζελένσκι στο Κίεβο τον Φεβρουάριο. «Και για όσο καιρό χρειαστεί θα είμαστε μαζί σας, κύριε πρόεδρε».

Στο… κατώφλι της Κίνας

Περίπου χίλια μίλια δυτικά της Χιροσίμα βρίσκεται το Πεκίνο, με την Κίνα να αναπτύσσεται διαρκώς (και) σε στρατιωτικό επίπεδο, γεγονός που αποτελεί μεγάλος πονοκέφαλος για τη Δύση και τις χώρες της G7, αλλά πρωτίστως για τον οικοδεσπότη της Συνόδου, τον Κισίντα και την Iαπωνία, τον σημαντικότερο σύμμαχο των ΗΠΑ στην περιοχή.

Με το ένα μάτι στραμμένο στην Κίνα και το άλλο στη Βόρεια Κορέα, ο Κισίντα τον Δεκέμβριο υποσχέθηκε να διπλασιάσει τον στρατιωτικό προϋπολογισμό της χώρας του. Το σχέδιο αυτό φιλοδοξεί να καταστήσει την Ιαπωνία ως τη χώρα με τον τρίτο μεγαλύτερο στρατιωτικό προϋπολογισμό στον κόσμο, πίσω από τις ΗΠΑ και την Κίνα.

Δεν φαίνεται να υπάρχει αμφιβολία ότι ο Μπάιντεν έχει την στήριξη του Κισίντα όταν πρόκειται για την Κίνα. Εξάλλου, δεκάδες χιλιάδες αμερικανικά στρατεύματα έχουν έδρα στην Ιαπωνία και οι δύο σύμμαχοι ανακοίνωσαν τον Ιανουάριο μια σημαντική ενίσχυση της στρατιωτικής τους σχέσης, με νέες μονάδες πεζοναυτών των ΗΠΑ να δημιουργούνται για να ενισχύσουν την άμυνα της Ιαπωνίας.

Η Βρετανία επίσης ενισχύει τους στρατιωτικούς δεσμούς με την Ιαπωνία, ανακοινώνοντας τον Ιανουάριο μια «ιστορική αμυντική συμφωνία» που θα τους επέτρεπε να αναπτύξουν δυνάμεις η μία στη χώρα της άλλης.

Μία από τις μεγαλύτερες ανησυχίες του Τόκιο με το Πεκίνο είναι η στάση του απέναντι στην Ταϊβάν, το αυτοδιοικούμενο νησί στο οποίο το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα διεκδικεί την κυριαρχία του.

Αλλά η G7 δεν είναι τόσο ενωμένη όσον αφορά στην Κίνα όσο σε σχέση με τη Ρωσία.

Αφότου ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν επισκέφθηκε το Πεκίνο τον Απρίλιο, δήλωσε ότι η Ευρώπη δεν πρέπει να είναι «απλώς ακόλουθος της Αμερικής» όταν ρωτήθηκε για την προοπτική εισβολής της Κίνας στην Ταϊβάν.

Η Ευρώπη δεν πρέπει να «εμπλακεί σε κρίσεις που δεν είναι δικές μας, κάτι που την εμποδίζει να οικοδομήσει τη στρατηγική της αυτονομία», είπε ο Μακρόν.

Αυτό το ζήτημα αναμένεται ότι θα αποτελέσει θέμα συζήτησης, τουλάχιστον κεκλεισμένων των θυρών, στη G7.

Σύνοδος συγκρούσεων

Τη συνάντηση στη Χιροσίμα υποτίθεται ότι θα ακολουθούσε την επόμενη εβδομάδα μια σύνοδος κορυφής στην Αυστραλία των ηγετών της άτυπης συμμαχίας Quad: ΗΠΑ, Ιαπωνία, Ινδία και Αυστραλία.

Αλλά με τις εσωτερικές οικονομικές ανησυχίες να εντείνονται στην Ουάσιγκτον, ο Μπάιντεν είπε ότι θα πρέπει να επιστρέψει άμεσα στις ΗΠΑ αμέσως μετά τη G7, επομένως η συνάντηση της Quad έχει πλέον διευθετηθεί βιαστικά στη Χιροσίμα.

Ο πρωθυπουργός της Αυστραλίας Αντονι Αλμπανέζε ελπίζει ότι οι συζητήσεις της Quad δεν θα είναι ένα περιθώριο.

«Η Quad είναι ένα σημαντικό όργανο και θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι θα πραγματοποιηθεί σε επίπεδο ηγετών και θα έχουμε αυτή τη συζήτηση το Σαββατοκύριακο», είπε.

Η συνάντηση θα είναι η τρίτη αυτοπροσώπως συγκέντρωση ηγετών της Quad. Γνωστή επίσημα ως Τετραμερής Διάλογος για την Ασφάλεια, η ομάδα ιδρύθηκε πριν από περισσότερα από 15 χρόνια, αλλά έχει τύχει αυξημένης προβολής τα τελευταία χρόνια, σε αυτό που οι αναλυτές θεωρούν ως απάντηση στην ολοένα και πιο δυναμική εξωτερική πολιτική της Κίνας.

Οι ηγέτες αναμένεται να συζητήσουν την εμβάθυνση της συνεργασίας τους σε μια σειρά θεμάτων, από κρίσιμες και αναδυόμενες τεχνολογίες, μέχρι την κλιματική αλλαγή και την ευαισθητοποίηση στον θαλάσσιο τομέα, σύμφωνα με δήλωση που κυκλοφόρησε από τον Λευκό Οίκο τον περασμένο μήνα.

Το ταβάνι του αμερικανικού χρέους

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ ξεκαθάρισε ότι δεν μπορεί να δικαιολογήσει ένα ταξίδι του στην Αυστραλία, με ενδιάμεσο σταθμό την Παπούα Νέα Γουινέα, επειδή η παρουσία του στην Ουάσιγκτον θα μπορούσε να βοηθήσει το Κογκρέσο των ΗΠΑ να εγκρίνει νομοθεσία που αυξάνει το ανώτατο όριο χρέους της αμερικανικής κυβέρνησης.

Εάν το Κογκρέσο αποτύχει να το πράξει μέχρι την 1η Ιουνίου και η αμερικανική κυβέρνηση χρεοκοπήσει, τα αποτελέσματα θα μπορούσαν να καταστρέψουν την αμερικανική οικονομία και να θέσουν σε κίνδυνο την οικονομική ασφάλεια εκατομμυρίων Αμερικανών.

Αυτή η εξέλιξη όμως θα είχε αντίκτυπο και στον υπόλοιπο κόσμο.

Σύμφωνα με την Υπηρεσία Ερευνών του Κογκρέσου, περίπου το 30% του κρατικού χρέους των ΗΠΑ κατέχεται από ξένους με τόκους που καταβάλλονται σε αυτό το 30% του χρέους συνολικού, ύψους 184,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 2022.

Δύο από τους μεγαλύτερους κατόχους αυτού του χρέους, η Ιαπωνία και η Βρετανία, θα βρεθούν στο τραπέζι με τον Μπάιντεν στη Χιροσίμα.