Ακρίβεια: Συνεχίζονται με υψηλή ένταση οι ανατιμήσεις στα τρόφιμα

Συνεχίζονται με υψηλή ένταση οι αυξήσεις τιμών σε τρόφιμα και βασικά αγαθά, πλήττοντας ακόμη περισσότερο τους καταναλωτές, οι οποίοι βλέπουν το εισόδημά τους να μειώνεται. Μάλιστα, όπως προκύπτει από παράγοντες της αγοράς, οι ανατιμήσεις θα συνεχιστούν και κατά το επόμενο διάστημα. Άλλωστε, ο πληθωρισμός στα τρόφιμα μειώνεται με πολύ αργό ρυθμό και παραμένει σε 2ψήφιο ποσοστό για 13 συνεχόμενους μήνες, κατά που προμηνύει ότι θα συνεχιστεί η άνοδος στις τιμές. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι οι τιμές στα τρόφιμα «ανεβαίνουν» επί σειρά 22 μηνών, κάτι που καταδεικνύει τη συσσώρευση του προβλήματος για χιλιάδες νοικοκυριά, ιδίως τα φτωχότερα, τα οποία προχωρούν σε περικοπές, προκειμένου να ανταπεξέλθουν στις πολύ δύσκολες συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί. Αν και ο γενικός πληθωρισμός, μειώνεται, η ακρίβεια αυξάνεται, με τις προβλέψεις να κάνουν λόγο για παραμονή της ακρίβειας για τουλάχιστον ένα χρόνο ακόμη. Είναι χαρακτηριστικό πως οι τιμές καταναλωτή, σύμφωνα με τις εαρινές προβλέψεις της Κομισιόν, προβλέπεται να αυξηθούν κατά 4,2% και 2,4% το 2023 και το 2024 αντίστοιχα, παραμένοντας και την επόμενη χρονιά πάνω από το όριο που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

Eurostat: Τον πέμπτο χαμηλότερο πληθωρισμό εμφάνισε η Ελλάδα τον Απρίλιο

Οι νέες ανατιμήσεις

Είναι χαρακτηριστικό ότι 7 στα 10 στελέχη της βιομηχανίας και του λιανεμπορίου δηλώνουν ότι έχουν αποφασίσει να προχωρήσουν σε νέο γύρο αυξήσεων στις τιμές μέσα στο έτος, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της NielsenIQ.

Υπενθυμίζεται ότι σε δείγμα 32 διευθυνόντων συμβούλων από επιχειρήσεις της οργανωμένης λιανικής και της βιομηχανίας προκύπτει ότι σε ποσοστό 68% απάντησαν ότι θα υπάρξουν περαιτέρω αυξήσεις τιμών φέτος.

Οι νέες ανατιμήσεις θα κινηθούν έως 5%, σύμφωνα με το 35% των ερωτηθέντων, ενώ 1 στους 2 απάντησε ότι οι ανατιμήσεις θα φτάσουν έως το 10%. Υπάρχει δε και ένα μικρό ποσοστό 6% που απάντησε ότι οι αυξήσεις τιμών θα φτάσουν το 20%.

Ούτως ή άλλως, τα στοιχεία του Απριλίου είναι ενδεικτικά της κατάστασης. Στα είδη διατροφής και τα μη αλκοολούχα ποτά οι τιμές αυξήθηκαν κατά 11,4% τον Απρίλιο, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ. Δηλαδή, σχεδόν 4πλάσιες συγκριτικά με τον μέσο πληθωρισμό (3% σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ – 4,5% σύμφωνα με τη Eurostat), ενώ 5πλάσιες σε σχέση με τον γενικό δείκτη ήταν οι αυξήσεις που κατέγραψαν τα είδη άμεσης κατανάλωσης του νοικοκυριού (+16,3%). Ant;istoixa kai τα είδη ατομικής φροντίδας σημείωσαν άνοδο της τάξης του 10,9%.

Ειδικότερα, τα γαλακτοκομικά και τα αυγά είχαν αύξηση στις τιμές τους κατά 19,1%, τα έλαια και τα λίπη κατά 16,2%, τα λοιπά τρόφιμα κατά 14,6%, το ψωμί και τα δημητριακά 13,8%, ο καφές το κακάο και το τσάι κατά 12,1%, τα κρέατα κατά 12%, η ζάχαρη, οι σοκολάτες και τα παγωτά κατά 11%, τα αλκοολούχα ποτά κατά 10,1%, τα μεταλλικά νερά και οι χυμοί κατά 8,4%, τα λαχανικά κατά 6,2% και τα ψάρια κατά 4,5%.

Πτώση κατανάλωσης

Σημαντικές πιέσεις στην κατανάλωση εξακολουθούν να ασκούν οι ανατιμήσεις αναγκάζοντας τους καταναλωτές να αγοράζουν λιγότερα και φθηνότερα προϊόντα. Σύμφωνα με τα στοιχεία της εταιρείας ερευνών αγοράς Circana (πρώην IRI) o όγκος πωλήσεων στα σούπερ μάρκετ υποχώρησε κατά 1,3% στο πρώτο τρίμηνο του 2023, κάτι που οφείλεται στις ανατιμήσεις οι οποίες μεσοσταθμικά στον κλάδο ήταν το πρώτο τρίμηνο 10%.

Το γεγονός δε ότι η αξία των πωλήσεων αυξήθηκε κατά 8,5% στο α΄τρίμηνο του 2023 σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2022 δείχνει ακριβώς την επίδραση που είχε στον τζίρο η μείωση της κατανάλωσης.

Ανά βασική ομάδα προϊόντων η αξία πωλήσεων κατά το α΄τρίμηνο του έτους σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα ήταν αυξημένη κατά 7,3% στα τρόφιμα, κατά 12,9% στα είδη ατομικής υγιεινής και ομορφιάς και κατά 13,5% στα είδη νοικοκυριού (απορρυπαντικά, καθαριστικά, χαρτικά). Από την άλλη ο όγκος πωλήσεων υποχώρησε κατά 1,8% στα τρόφιμα, κατά 0,9% στα είδη νοικοκυριού και αυξήθηκε κατά 2,5% στα είδη ατομικής υγιεινής και ομορφιάς.

Το μεγαλύτερο «μαχαίρι» μπήκε από τους καταναλωτές στα υλικά μαγειρικής (μείωση του όγκου πωλήσεων κατά 6,8%), στα συσκευασμένα τρόφιμα (-3,9%), στα γαλακτοκομικά (-3,8%) και στα κατεψυγμένα τρόφιμα (-3,6%).

Ταυτόχρονα, η αύξηση των πωλήσεων των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας συνεχίζεται ακάθεκτη. Το πρώτο τρίμηνο του 2023 το μερίδιό τους, εξαιρουμένων των πωλήσεων της Lidl, έφθασε στο 17,7%, τρέχοντας με ρυθμό 19%.

Παράλληλα, χάρη κυρίως στην κατηγορία των τροφίμων, οι προσφορές (promo) ενισχύθηκαν στους ταχυκίνητους κωδικούς (FMCG) κατά 2,2 pp.

Απώλεια αγοραστικής δύναμης

Αποτέλεσμα όλων των παραπάνω είναι να μειώνεται η αγοραστική δύναμη των πολιτών. Σύμφωνα, πάντως, με τα στοιχεία της Eurostat μόνο το 2022 η απώλεια σε αγοραστική δύναμη του κατώτατου μισθού στη χώρα μας ήταν 12,7% (PPS, Purchasing Power Standard). Η αγοραστική δύναμη του κατώτατου μισθού όπως και του γενικού επιπέδου των μισθών και των συντάξεων, εκτιμάται μεθοδολογικά από τη συνολική καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών, όπως αυτή προκύπτει από την Έρευνα Οικογενειακών Προϋπολογισμών. Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας Οικογενειακών Προϋπολογισμών (Σεπτέμβριος 2022) και τα στοιχεία της Eurostat, η μέση καταναλωτική δαπάνη στη χώρα μας το 2022 ήταν 1.250 ευρώ.

Άρα η αγοραστική δύναμη του μέσου μισθού το 2022 έχει παρουσιάσει απώλεια κατά 18,5%. Αντίστοιχα, η απώλεια της αγοραστικής δύναμης του μέσου επιπέδου των συντάξεων θα είναι 18,6% εάν λάβουμε υπόψη την αύξηση του 7,75%. Χωρίς την αύξηση αυτή η απώλεια της αγοραστικής δύναμης των συντάξεων θα ήταν 25,4%.