Εκλογές: Πόσες φορές έχει ενεργοποιηθεί η διαδικασία εντολών σχηματισμού κυβέρνησης στην Ελλάδα

Εφόσον κανένα κόμμα δεν καταφέρει να κερδίσει τουλάχιστον 151 έδρες στις εκλογές της Κυριακής, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου θα κληθεί, εκ του Συντάγματος, να ξεκινήσει τη διαδικασία των διερευνητικών εντολών, απευθυνόμενη στους αρχηγούς των τριών μεγαλύτερων κομμάτων.

Τι θα κρίνει το αποτέλεσμα των εκλογών

Στην Ελλάδα ωστόσο οι διερευνητικές εντολές έχουν συνδεθεί με περιόδους πολιτικών κρίσεων, όπου δεν καθίστατο δυνατό να σχηματιστεί κυβέρνηση – με την Ιστορία να δείχνει ότι κατά κανόνα δεν ευδοκιμούν εφόσον οι αποφάσεις δεν έχουν ληφθεί εκ των προτέρων.

• Στη Μεταπολίτευση η διαδικασία ενεργοποιήθηκε πρώτη φορά το 1989, με Πρόεδρο της Δημοκρατίας τον Χρήστο Σαρτζετάκη. Μετά τις εκλογές της 18ης Ιουνίου οι αρχηγοί των τριών κομμάτων, Κωνσταντίνος Μητσοτάκης (ΝΔ), Ανδρέας Παπανδρέου (ΠΑΣΟΚ) και Χαρίλαος Φλωράκης (Συνασπισμός), έλαβαν τις τρεις διερευνητικές εντολές διαδοχικά, χωρίς αποτέλεσμα. Οι διαβουλεύσεις που ακολούθησαν υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κατέληξαν σε κυβέρνηση «ειδικού σκοπού», για τη διερεύνηση του σκανδάλου Κοσκωτά, με τη συνεργασία της ΝΔ και του τότε ενιαίου Συνασπισμού. Πρωθυπουργός αποφασίστηκε να ορκιστεί ο βουλευτής της ΝΔ Τζαννής Τζαννετάκης.

Υστερα από τέσσερις μήνες η κυβερνητική συνεργασία διαλύεται, γίνονται νέες εκλογές τον Νοέμβριο και κανένα κόμμα δεν παίρνει αυτοδυναμία. Στην πρώτη διερευνητική εντολή που έλαβε ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης σχηματίστηκε οικουμενική κυβέρνηση με τη συμμετοχή της ΝΔ, του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΝ και με πρωθυπουργό τον ακαδημαϊκό Ξενοφώντα Ζολώτα, η οποία επίσης δεν κατάφερε να διατηρηθεί παρά για λίγους μήνες. Κάλπες στήθηκαν εκ νέου τον Απρίλιο του 1990, με τυπικό λόγο την αδυναμία της Βουλής να εκλέξει Πρόεδρο της Δημοκρατίας.

• Ο επόμενος Πρόεδρος της Δημοκρατίας που υποχρεώθηκε να ενεργοποιήσει τη διαδικασία των διερευνητικών εντολών ήταν ο Κάρολος Παπούλιας, τον Μάιο του 2012. Πρώτος πήρε την εντολή ο Αντώνης Σαμαράς, τότε πρόεδρος της ΝΔ, ο οποίος την επέστρεψε σε μερικές ώρες, ενώ ο Αλέξης Τσίπρας εξάντλησε το τριήμερο, επιλέγοντας να συναντηθεί για διαβουλεύσεις με… τους κοινωνικούς φορείς. Αφού επέστρεψε τη διερευνητική εντολή και ο Ευάγγελος Βενιζέλος ως πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, άνοιξε ο δρόμος για τις επαναληπτικές εκλογές του Ιουνίου, με τον Αντώνη Σαμαρά να λαμβάνει την πρώτη εντολή και να σχηματίζει κυβέρνηση συνεργασίας ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ.
• Τον Ιανουάριο του 2015, αν και ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είχε απόλυτη πλειοψηφία, δεν άνοιξε ο κύκλος των διερευνητικών επαφών, αφού η άμεση σύμπραξη Τσίπρα – Καμμένου οδήγησε απευθείας σε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης και στη συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ. Η διαδικασία των διερευνητικών άνοιξε και τον Αύγουστο του 2015, με την πρόωρη παραίτηση της κυβέρνησης Τσίπρα, για να ναυαγήσει και να οδηγηθούμε στις εκλογές του Σεπτεμβρίου και τη νέα συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ.