Τουρκία: Στο μικροσκόπιο ξανά η οικονομία καθώς η χώρα οδεύει προς το β’ γύρο των εκλογών [Γράφημα]

Σφίγγει κι άλλο ο κλοιός για την οικονομία στην Τουρκία όπου οι εκλογικές αναμετρήσεις και οι κυβερνητικές παροχές που τις συνοδεύουν έχουν προκαλέσει νέες ισχυρές πιέσεις από τις διεθνείς αγορές.

Την ώρα που η χώρα οδεύει προς τη δεύτερη εκλογική αναμέτρηση οι εγχώριες αγορές δέχονται σημαντικές πιέσεις με τη λίρα Τουρκίας να υποχωρεί κοντά σε ιστορικά χαμηλά έναντι του δολαρίου. Την ίδια στιγμή οι τιμές των κρατικών ομολόγων σε δολάρια μειώνονται, ενώ το κόστος ασφάλισης του χρέους της χώρας να αυξάνεται ξανά. Οι κάτοικοι της Τουρκίας στρέφονται παραδοσιακά σε αγορές χρυσού για να προστατέψουν τις αποταμιεύσεις τους από τον πληθωρισμό που καλπάζει, ενώ η Άγκυρα προσπαθεί να περιορίσει τις κινήσεις αυτές με πολλούς να φοβούνται ακόμη και την επιβολή κεφαλαιακών ελέγχων (“capital controls”).

Τουρκία: Πολίτες δεν μπορούσαν να σηκώσουν χρήματα από ΑΤΜ

Ήδη στην πρώτη της απόφαση μετά τον πρώτο γύρο των εκλογών η κεντρική τράπεζα της χώρας προσπάθησε να περιορίσει τις αγορές χρυσού από πολίτες αλλά και το δανεισμό με αναλήψεις από πιστωτικές κάρτες που είναι φθηνότερος από τα κανονικά δάνεια.

Πλέον εγχώριοι πολιτικοί αναλυτές που μίλησαν στο Reuters χαρακτηρίζουν ολόκληρο το 2023 ως χαμένη χρονιά για την οικονομία της Τουρκίας ανεξάρτητα από το νικητή. Το κόμμα του Ερντογάν έχει υποσχεθεί ότι θα συνεχίσει την πολιτική χαμηλών επιτοκίων και υψηλής ανάπτυξης παρά το ράλι του πληθωρισμού που τρέχει με 44% σε ετήσια βάση, αλλά και τα χαμηλά συναλλαγματικά αποθέματα μετά από χρόνια παρεμβάσεων για τη στήριξη του εθνικού νομίσματος.

Τα νέα προβλήματα

Η οικονομία της Τουρκίας έχει αρχίσει να επιβραδύνει ήδη από το δεύτερο εξάμηνο του 2022 λόγω της μεγάλης μείωσης στη ζήτηση από το εσωτερικό και το εξωτερικό της χώρας, εν μέρει λόγω των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι εμπορικοί εταίροι της χώρας από τον πόλεμο στην Ουκρανία, κάτι που βλάπτει καίρια τις εξαγωγές. Υπάρχουν όμως και σημαντικά εσωτερικά προβλήματα, με κύριο τον πολύ υψηλό πληθωρισμό και τη σημαντική υποχώρηση της λίρας η οποία χάνει 5% από τις αρχές του έτους και 60% τα τελευταία δύο χρόνια έναντι του δολαρίου. Το ένα αμερικανικό δολάριο αγοράζει πάνω από 19,5 λίρες Τουρκίας.

Γεμάτα υποσχέσεις τα κόμματα

Η σημερινή αντιπολίτευση έχει υποσχεθεί να απελευθερώσει περισσότερο την οικονομία με λιγότερες κρατικές παρεμβάσεις στις αγορές. Επίσης έχει υποσχεθεί ότι θα αποκαταστήσει την ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας της χώρας η οποία σύμφωνα με αναλυτές της Δύσης σήμερα επηρεάζεται σημαντικά από την κυβέρνηση στην Άγκυρα. Μια πιο ανεξάρτητη κεντρική τράπεζα θα αύξανε θεωρητικά τα επιτόκια δανεισμού σε πολύ υψηλότερα επίπεδα από τα σημερινά, με στόχο την αναχαίτιση των τιμών.

Η κεντρική τράπεζα της χώρας με επικεφαλής το στενό συνεργάτη του προέδρου Ερντογάν, Σαχάπ Καβτσιόγλου, έχει προχωρήσει σε διαδοχικές μειώσεις των επιτοκίων προεκλογικά, με αποτέλεσμα αυτά να διαμορφώνονται σήμερα σε 8,5%. Πριν τις μειώσεις που ξεκίνησαν το 2021, τα επιτόκια στην Τουρκία είχαν φτάσει το 21%.

Εάν τελικά το κόμμα ΑΚΡ του Ταγίπ Ερντογάν κερδίσει τις εκλογές, τότε ο πρόεδρος της Τουρκίας μπορεί να βάλει νερό στο κρασί του. Πληροφορίες του Reuters μέσα από το ΑΚΡ ανέφεραν ότι ο Ερντογάν μετά από μια νέα νίκη θα μπορούσε να στραφεί σε ένα πιο ισορροπημένο δημοσιονομικό πρόγραμμα. Η προσδοκία αυτή στηρίζεται και σε πρόσφατα σχόλια του Ερντογάν ότι ο πρώην υπουργός Οικονομικών Μεχμέτ Σίμσεκ θα μπορούσε να επιστρέψει για να βοηθήσει στη διαμόρφωση πολιτικών. Ο Σίμσεκ, ο οποίος είναι γνωστός διεθνώς, έχει διατελέσει στέλεχος της UBS στη Wall Street και της Merrill Lynch στο Λονδίνο.

Μεγάλο το ρίσκο

Το διακύβευμα είναι υψηλό αφού η επιθυμία του Ερντογάν να μειώσει τα επιτόκια πυροδότησε στα τέλη του 2021 μεγάλη νομισματική κρίση και οδήγησε το 2022 τον πληθωρισμό στο 85,5%. Οι οικονομολόγοι αναμένουν ότι τώρα ο πληθωρισμός θα αυξηθεί μετά το χαμηλό του 44% που ανακοίνωσαν επίσημα οι αρχές για τον Απρίλιο.

Οι προοπτικές για φέτος δεν είναι τόσο καλές όσο οι περσινές. Το 2022 η Τουρκία παρουσίασε ανάπτυξη της τάξης του 5,6%, αλλά για φέτος το ποσοστό αυτό αναμένεται να μην ξεπεράσει το 2,8% λόγω των καταστροφών από τους σεισμούς του Φεβρουαρίου και την ακρίβεια που πλήττει τα εισοδήματα των νοικοκυριών.