Ερντογάν: Απόλυτος κυρίαρχος για άλλα πέντε χρόνια

Η Δύση θα πρέπει να μάθει να ζει με τον Ερντογάν» ήταν ο τίτλος άρθρου στον «Economist» πριν από λίγες ημέρες και η χθεσινή νίκη του στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών επιβεβαιώνει την πρόβλεψη. Ο Ταγίπ Ερντογάν που θα είναι πρόεδρος για άλλα πέντε χρόνια – καθώς εκλέχθηκε με ποσοστό 52% έναντι 48% του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου – αποδεικνύεται ο απόλυτος κυρίαρχος της πολιτικής σκηνής στην Τουρκία, έχοντας στο πλάι του τη Βουλή που προέκυψε στις 14 Μαΐου: την πιο ισλαμιστική και εθνικιστική Βουλή στη σύγχρονη ιστορία της χώρας. Η συμμετοχή δεν έφθασε το 88% του πρώτου γύρου, κινήθηκε όμως και πάλι σε υψηλά επίπεδα φθάνοντας στο 84,2%.

Ένα ανήσυχο μέλλον για την οικονομία και τη δημοκρατία της Τουρκίας

Στην πρώτη του εμφάνιση μετά την ανακοίνωση του αποτελέσματος, στην κορυφή ενός λεωφορείου στην Κωνσταντινούπολη, ο Ερντογάν τραγούδησε το τραγούδι που έχει γραφεί για εκείνον και έκανε λόγο για «μια μεγάλη μέρα» προσθέτοντας: «Εμείς ανήκουμε στην Τουρκία και η Τουρκία σε εμάς». Δεν παρέλειψε να λοιδορήσει τον αντίπαλό του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, λέγοντας «Bye, bye Κεμάλ», σε μια ομιλία που θεωρήθηκε βαθιά διχαστική. Επειτα από πέντε ήττες σε εκλογικές αναμετρήσεις το πολιτικό μέλλον του Κιλιτσντάρογλου δεν δείχνει ευοίωνο και η αντιπολίτευση θα πρέπει να ανασυνταχθεί, την ώρα που ο πιο δημοφιλής ηγέτης της, ο δήμαρχος Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου, κινδυνεύει να βρεθεί στη φυλακή.

Για προσευχή στην Αγια-Σοφιά

Σήμερα ο Ερντογάν αναμένεται να πάει για προσευχή στην Αγία Σοφία, καθώς μάλιστα είναι η επέτειος της Αλωσης της Κωνσταντινούπολης, σε μια κίνηση με βαρύ συμβολικό χαρακτήρα. Οι αναλυτές λένε πως ο πόλεμος των ταυτοτήτων που ανέδειξε το κυβερνών κόμμα σκέπασε τα οικονομικά προβλήματα – όσο βυθιζόταν η χώρα στην οικονομική δίνη τόσο ο τούρκος πρόεδρος ανακινούσε τον εθνικισμό, το αντιδυτικό και το θρησκευτικό συναίσθημα. Η νέα ορκωμοσία του Ταγίπ Ερντογάν θα γίνει στις 2 Ιουνίου.

Η νίκη εδραιώνει την κυριαρχία του ως ηγέτη που έχει μεταμορφώσει την Τουρκία, περιορίζοντας το κοσμικό κράτος που ιδρύθηκε πριν από 100 χρόνια ώστε να ταιριάζει στο ισλαμικό όραμά του, ενώ παράλληλα ενισχύει ακόμα περισσότερο την εξουσία του σε αυτό που πολλοί βλέπουν ως πορεία προς την απολυταρχία. Στην παγκόσμια σκηνή, ο Ερντογάν έχει στρέψει το μέλος του ΝΑΤΟ μακριά από τους παραδοσιακούς δυτικούς συμμάχους του, έχει σφυρηλατήσει δεσμούς με τον ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν και διακηρύσσει ότι σκοπεύει να μετατρέψει την Τουρκία σε περιφερειακή δύναμη. Τώρα θα πρέπει να βρει τρόπο να εξισορροπήσει το νεοοθωμανικό μεγαλείο που προωθεί με τις υποχωρήσεις που θα υποχρεωθεί να κάνει για την οικονομική ανάκαμψη.

Πόλωση και ανθεκτικότητα

Οι αναλυτές λένε ότι πόλωνε όλο και περισσότερο το έθνος κατά τη διάρκεια της εικοσαετούς διακυβέρνησής του, συμπεριλαμβανομένης της φετινής προεκλογικής εκστρατείας. Η τουρκική αντιπολίτευση έχασε την καλύτερη ευκαιρία της να εκθρονίσει τον Ερντογάν και να ανατρέψει πολλές από τις εκτεταμένες αλλαγές του στην Τουρκία. Ισως γι’ αυτό το περιοδικό «Economist» χαρακτήρισε τις εκλογές αυτές «τις πιο σημαντικές που θα γίνουν φέτος».

Ο Ερντογάν με το ισχυρό ποσοστό της πρώτης Κυριακής αλλά και τη χθεσινή του νίκη υπογράμμισε την ανθεκτικότητά του, φέρνοντας σε δύσκολη θέση τους αντιπάλους του που περίμεναν ότι θα υποστεί  πλήγματα από τη μεγάλη κρίση στο κόστος ζωής και την έντονη κριτική για την ολιγωρία του κράτους στους σεισμούς του Φεβρουαρίου, από τους οποίους έχασαν τη ζωή τους περισσότεροι από 50.000 άνθρωποι. Ωστόσο το κόμμα του, το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης που έχει ισλαμιστικές ρίζες, αναδείχθηκε πρώτο σε 10 από τις 11 επαρχίες που επλήγησαν από τους σεισμούς, βοηθώντας το να εξασφαλίσει μαζί με τους συμμάχους του την κοινοβουλευτική πλειοψηφία στις βουλευτικές εκλογές της 14ης Μαΐου.

Επιδιώκοντας να αξιοποιήσει τον βαθιά ριζωμένο εθνικισμό της Τουρκίας, εκμεταλλεύθηκε την κουρδική υποστήριξη προς τον Κιλιτσντάρογλου για να κατηγορήσει τον αντίπαλό του ότι τάσσεται υπέρ της τρομοκρατίας και ότι έχει δεσμούς με το μαχητικό Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK) – έναν ισχυρισμό που ο Κιλιτσντάρογλου χαρακτήρισε συκοφαντικό.

Επιθετικός αντιελιτισμός

«Ο Ερντογάν έχει συγχωνεύσει τη θρησκευτική και την εθνική υπερηφάνεια, προσφέροντας στους ψηφοφόρους έναν επιθετικό αντιελιτισμό που λειτουργεί σε εγχώριο και διεθνές επίπεδο» δήλωσε ο Νίκολας Ντάνφορθ, ιστορικός ειδικός στην Τουρκία και συνεργάτης του ΕΛΙΑΜΕΠ. «Οι άνθρωποι γνωρίζουν ποιος είναι και ποιο είναι το όραμά του για τη χώρα και φαίνεται ότι πολλοί εξ αυτών το εγκρίνουν. Βέβαια, το ότι αυτή τη στιγμή φαίνεται να έχει ούριο άνεμο δεν σημαίνει πως θα είναι ομαλή η πορεία του. Η οικονομία θα συνεχίσει να χειροτερεύει, η αντιπολίτευση θα σηκώσει τους τόνους και πολλοί παγκόσμιοι ηγέτες δεν τον συμπαθούν ούτε τον εμπιστεύονται περισσότερο από ό,τι χθες» πρόσθεσε.

Οι επικριτές λένε ότι άλλα πέντε χρόνια διακυβέρνησής του υπάρχει κίνδυνος να προκαλέσουν περαιτέρω ζημιά σε μια δημοκρατία που έχει υπονομευθεί, καθώς συγκέντρωσε εξουσία γύρω από μια εκτελεστική προεδρία, φίμωσε τη διαφωνία, φυλάκισε διαφωνούντες και αντιπάλους και κατέλαβε τον έλεγχο των μέσων ενημέρωσης και της Δικαιοσύνης.

Η οικονομία ήταν ένα από τα κύρια πλεονεκτήματα του Ερντογάν κατά την πρώτη δεκαετία της διακυβέρνησής του, όταν η Τουρκία γνώρισε μια παρατεταμένη άνθηση με νέες υποδομές, νοσοκομεία και σχολεία και αύξηση του βιοτικού επιπέδου. Ωστόσο έγινε πολιτικό πρόβλημα, καθώς η κυβέρνηση ξεκίνησε μια ανορθόδοξη πολιτική μείωσης των επιτοκίων μπροστά στην έξαρση του πληθωρισμού. Με στόχο την τόνωση της ανάπτυξης, η πολιτική αυτή οδήγησε στην κατάρρευση του νομίσματος, της τουρκικής λίρας, στα τέλη του 2021 και επιδείνωσε τον πληθωρισμό. Η οικονομία παραμένει σε δεινή κατάσταση και η κεντρική τράπεζα κάνει ενέσεις δισεκατομμυρίων τις τελευταίες εβδομάδες για να μην καταρρεύσει πλήρως η λίρα. Το μέγα ερώτημα είναι τι θα γίνει την επόμενη μέρα, με πολλούς αναλυτές να θεωρούν πως παρά τη βοήθεια από χώρες του Κόλπου όπως το Κατάρ, η Αγκυρα έχει πλέον λίγες πιθανότητες να μην καταφύγει για βοήθεια στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

Πηγή: Εντυπη Έκδοση Τα ΝΕΑ