ΟΠΕΚ+: Τι οδήγησε στη μείωση της παραγωγής

Η συνεδρίαση των μελών του ΟΠΕΚ+ είναι προγραμματισμένη για τις 4 Ιουνίου, όταν τα μέλη του θα συναντηθούν στη Βιέννη. Αν και σε προηγούμενες συνεδριάσεις οι προβλέψεις ήταν πιο βατές αυτή τη φορά η συνεδρίαση έρχεται μετά τον πρόσφατο αφνιδιασμό της παγκόσμιας κοινότητας, όταν  ο ΟΠΕΚ+  ανακοίνωσε ότι θα προχωρήσει σε περαιτέρω περικοπές της παραγωγής πετρελαίου, οι οποίες διαμορφώνονται σε 3,66 εκατ. βαρέλια ημερησίως ( το 3,7% της παγκόσμιας παραγωγής).

Η ανακοίνωση οδήγησε στην άνοδο των τιμών κατά περίπου 9 δολάρια το βαρέλι. Η τιμή του μαύρου χρυσού ξεπέρασε τα 87 δολάρια τις ημέρες που ακολούθησαν. Στη συνέχεια όμως οι τιμές του Brent υποχώρησαν με τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης να βρεθούν σήμερα κάτω από τα 70 δολάρια.

Πετρέλαιο: Η αιφνιδιαστική πτώση των τιμών- Τι βλέπουν οι αναλυτές

Η πρόσφατη διολίσθηση οδηγεί στο σενάριο κατά πόσον ο ΟΠΕΚ θα πραγματοποιήσει άλλη μια μείωση υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας ή όχι, σημειώνουν στελέχη της αγοράς. Υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα για το ποια θα είναι η επόμενη κίνηση του καρτέλ.

Αναλυτές εκτιμούν ότι το στίγμα θα το δώσει η Σαουδική Αραβία. Αν δεν δουν πραγματική καταστροφή της ζήτησης είτε λόγω της αποδυνάμωσης της οικονομίας είτε λόγω της εκτίναξης των τιμών, μάλλον θα κρατήσουν λίγο ακόμα αυτά τα επίπεδα παραγωγής για να αποφασίσουν τι θα κάνουν σημειώνουν, παράγοντες της αγοράς.

Όσο πλησιάζει η συνάντηση τα ανάμικτα μηνύματα από τους μεγάλους παραγωγούς θολώνουν. Το Reuters κατέγραψε του κύριους λόγους που οδήγησαν το μεγαλύτερο πετρελαϊκό καρτέλ στη μείωση της παραγωγής τον Απρίλιο, δίνοντας το πλαίσιο της απόφασης.

Ανησυχίες για την παγκόσμια ζήτηση

Η πρώτη εξήγηση για την αιφνιδιαστική κίνηση ήλθε από τη μεγαλύτερη πετρελαιοπαραγωγό χώρα, τη Σαουδική Αραβία, η οποία χαρακτήρισε την μείωση της παραγωγής ως ένα προληπτικό μέτρο για τη βελτίωση της σταθερότητας της αγοράς. Τη σκυτάλη πήρε η Ρωσία, δια στόματος του αναπληρωτή πρωθυπουργού, Αλεξάντερ Νόβακ, ο οποίος είπε ότι ένας από τους λόγους που οδήγησαν σε αυτή την απόφαση ήταν τραπεζική κρίση που είχε εκδηλωθεί στις ΗΠΑ αλλά και στην Ευρώπη.  Η αναταραχή στο τραπεζικό σύστημα οδήγησε αρκετούς επενδυτές να πουλήσουν τοποθετήσεις με μεγαλύτερο κίνδυνο, όπως είναι τα εμπορεύματα, με τις τιμές του πετρελαίου να υποχωρούν κοντά στα 75 δολάρια το βαρέλι από την κορυφή των 139 δολαρίων που είχαν ανέλθει τον Μάρτιο του 2022. Ένας ακόμα λόγος ήταν και η «παρέμβαση στην δυναμική της αγοράς», η έκφραση που χρησιμοποιεί η Ρωσία για να «φωτογραφίσει» το πλαφόν που επέβαλε η δύση στην τιμή του ρωσικού πετρελαίου.

Οι τιμές του πετρελαίου έχουν επίσης δεχθεί πιέσεις από τις ανησυχίες σχετικά με τις διαπραγματεύσεις για το ανώτατο όριο χρέους των ΗΠΑ και τους φόβους για χρεοκοπία του μεγαλύτερου καταναλωτή πετρελαίου στον κόσμο. Επιπλέον, η ανησυχία για την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας τροφοδοτεί την πτωτική πορεία των τιμών του μαύρου χρυσού καθώς συνδέεται με τη παγκόσμια ζήτηση.

Οι κερδοσκόποι στο στόχαστρο

Η μείωση της παραγωγής θα τιμωρήσει αυτούς που στη χρηματιστηριακή αργκό αποκαλούνται σορτάκηδες. Short είναι η επενδυτική κερδοσκοπική πρακτική όπου ο επενδυτής εκτιμά ότι η τιμή του περιουσιακού στοιχείου θα υποχωρήσει. Είθισται να δανείζεται από έναν μεσίτη το περιουσιακό στοιχείο και να το πουλάει στην αγορά. Στη συνέχεια το αγοράζει και το επιστρέφει στο μεσίτη, αποκομίζοντας κέρδος αν έχει πέσει η τιμή του περιουσιακού στοιχείου. Στην περίπτωση του πετρελαίου μια απροσδόκητη μείωση της παραγωγής του ΟΠΕΚ+  θα οδηγήσει σε ράλι τις τιμές του και οι κερδοσκόποι θα καταγράψουν ζημιά.

Οι σορτάκηδες και όσοι στοιχηματίζουν στην πτώση των τιμών του  πετρελαίου δεν είναι η πρώτη φορά που έχουν βρεθεί στο στόχαστρο των μελών του ΟΠΕΚ. Το 2020, ο υπουργός Ενέργειας της Σαουδικής Αραβίας, πρίγκιπας Αμπτουλαζίζ Μπιν Σαλμάν, προειδοποίησε τους traders να μην στοιχηματίζουν στην αγορά πετρελαίου, λέγοντας ότι θα διαμορφώσει συνθήκες έντονης μεταβλητότητας στην αγορά και υποσχέθηκε σε όσους τζογάρουν με την τιμή του ότι θα ζήσουν «μια στιγμή στην κόλαση». Ο Μπιν Σαλμάν γνωρίζει καλά την ισχύ που έχει ο ΟΠΕΚ στη διαμόρφωση των τιμών, καθώς από την δεκαετία του 80 όπου ξεκίνησαν οι ποσοστώσεις, τις πρώτες μέρες μετά τις ανακοινώσεις του ΟΠΕΚ οι τιμές διαμορφώνονται αντίστοιχα στις διεθνείς αγορές.

Ο Σαουδάραβας υπουργός επανήλθε την προηγούμενη εβδομάδα, προειδοποιώντας ξανά του κερδοσκόπους να προσέξουν. Το καμπανάκι του Μπιν Σαλμάν ερμηνεύτηκε από πολλά στελέχη της αγοράς ότι μια ακόμα περικοπή της παγκόσμιας παραγωγής βρίσκεται στο τραπέζι της συνάντησης των μελών του ΟΠΕΚ+ .

Η προειδοποίηση δεν ήλθε τυχαία. Σύμφωνα με τους αναλυτές της τράπεζας Standard Chartered οι βραχυπρόθεσμες (short) κερδοσκοπικές θέσεις στο αργό πετρέλαιο νωρίτερα αυτόν τον μήνα ήταν τόσο πτωτικές όσο και στην αρχή της πανδημίας το 2020 – όταν η ζήτηση πετρελαίου και οι τιμές κατέρρευσαν.

Πιο πρόσφατα στοιχεία έδειξαν ότι οι διαχειριστές κεφαλαίων αύξησαν την καθαρή long θέση τους (η θέση όπου ο επενδυτής διακρατά το περιουσικακό στοιχείο αναμένοντας περαιτέρω αύξηση της τιμής του) στο Brent κατά περισσότερα από 30.000 συμβόλαια, τη μεγαλύτερη αύξηση εδώ και σχεδόν δύο μήνες, εξηγεί στο Reuters ο Ole Hansen της Saxo Bank. Για το WTI, μια κίνηση προς την αντίθετη κατεύθυνση οδήγησε σε μείωση της καθαρής θέσης αγοράς κατά 17.000 συμβόλαια σε 143.000, πρόσθεσε.

Η γεωπολιτική αντιπαράθεση

Οι ΗΠΑ είναι η πρώτη χώρα που αντέδρασε στην απρόσμενη μείωση της περικοπής, την οποία χαρακτήρισε ως μη σκόπιμη. Η σύσφιγξη της προσφοράς του μαύρου χρυσού με στόχο τη αύξηση της τιμής τορπιλίζει τις προσπάθειες των χωρών της Δύσης να τιθασεύσουν τις πληθωριστικές πιέσεις προχωρώντας στις πιο επιθετικές αυξήσεις επιτοκίων των τελευταίων δεκαετιών.

Πολλές φορές η Δύση έχει κατηγορήσει τον ΟΠΕΚ για χειραγώγηση των τιμών αλλά δε μένει μόνο στο οικονομικό σκέλος προχωράει και στο γεωπολιτικό επικρίνοντας τον Οργανισμό ότι συμπαρίσταται με τη Ρωσία στον πόλεμο με την Ουκρανία.

Στο πλαίσιο αυτό οι ΗΠΑ εξετάζουν το ενδεχόμενο να ψηφίσουν νόμο με την ονομασία NOPEC, σύμφωνα με τον οποίο οι ΗΠΑ θα μπορούν να κατασχέσουν περιουσιακά στοιχεία του ΟΠΕΚ στο αμερικανικό έδαφος σε περίπτωση που αποδειχθεί ότι υπάρχει συνεννόηση στην αγορά.

Από την πλευρά του ο ΟΠΕΚ+ έχει ασκήσει αρνητική κριτική στον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (IEA) , ο οποίος είναι ο ενεργειακός παρατηρητής της Δύσης και οι ΗΠΑ είναι ο μεγαλύτερος χρηματοδότης του. Ο ΟΠΕΚ+ τον είχε επικρίνει για την απελευθέρωση των αποθεμάτων πέρυσι.