Πώς μπορεί να ενισχυθεί η εποχική εργασία

Κάθε πέρσι και καλύτερα. «Εκτιμάται ότι περισσότεροι από τους μισούς εποχικά εργαζομένους εγκαταλείπουν τον κλάδο από τη μια χρονιά στην άλλη», αποφάνθηκαν από κοινού προ ημερών τα υπουργεία Εργασίας και Οικονομικών της Γαλλίας.

«Πόλεμος για το νερό»: H μάχη της ξηρασίας φτάνει σε πολυτελείς πισίνες της νότιας Γαλλίας

Η γαλλική κυβέρνηση δημοσιοποίησε την Τετάρτη ένα τριετές σχέδιο ενίσχυσης των εποχικών θέσεων εργασίας κατά τους μήνες του θέρους, που έχει τρεις άξονες: την οικονομική υποστήριξη των εποχικώς εργαζομένων, την επαγγελματική τους κατάρτιση και την αναζήτηση λύσεων στο μείζον πρόβλημα της στέγης που αντιμετωπίζουν στις τουριστικές περιοχές όπου μετακινούνται για να δουλέψουν.

Εξυπακούεται ότι πρόκειται για πάγια και «οικουμενικά» προβλήματα των εποχικώς εργαζομένων και των εργοδοτών τους, που έχουν οξυνθεί μεταπανδημικά. Για τους ενδιαφερόμενους επαγγελματίες, το ζήτημα των προσλήψεων εργατικού δυναμικού κατά τους θερινούς μήνες και εν γένει το πρόβλημα της ελκυστικότητας της απασχόλησης που προσφέρουν, έχει εξελιχθεί σε μεγάλο πονοκέφαλο. Όχι μόνο στη Γαλλία αλλά σε πάμπολλες χώρες με υψηλή τουριστική κίνηση.

Πρακτικά το πρόβλημα ταλανίζει ολόκληρη την Ευρώπη, αλλά κυρίως τις χώρες που βρέχονται από τη Μεσόγειο. Διότι το τέλος της πανδημικής κρίσης αποκάλυψε πρωτοφανείς εντάσεις στην αγορά εργασίας, σε τομείς όπως είναι η φιλοξενία, η εστίαση και η παροχή υπηρεσιών στον τουριστικό κλάδο εν γένει.

Το γαλλικό πλάνο δράσης

«Το 2022 οι προσλήψεις εποχικών εργαζομένων μειώθηκαν κατά 30%. Από τις 150.000 θέσεις εργασίας που πρόσφεραν οι εργοδότες, οι μισές δεν κατέστη δυνατόν να καλυφθούν», σημειώνουν στην κοινή ανακοίνωσή τους τα συναρμόδια υπουργεία Εργασίας και Οικονομικών της Γαλλίας, που είναι και συνυπεύθυνα για να βρουν λύσεις. Την Τετάρτη ο υπουργός Εργασίας Ολιβιέ Ντισό και η υπουργός Εμπορίου και Τουρισμού Ολιβιά Γκρεγκουάρ αποκάλυψαν τους βασικούς άξονες του «εποχικού σχεδίου δράσης για τον τουρισμό» την τριετία 2023-2025.

Το σχέδιο περιλαμβάνει τρεις βασικούς τομείς δράσης που αποσκοπούν στη υποστήριξη, στην κατάρτιση και στη στέγαση των εποχικώς εργαζομένων στον τουρισμό – ως επί το πλείστον νέων στην ηλικία ανθρώπων, συχνά φοιτητών που συνδυάζουν τη δουλειά με την παραμονή σε ένα τουριστικό θέρετρο υψηλής ζήτησης και κατά κανόνα ακριβής διαμονής.

Ένας κεντρικός στόχος της κυβέρνησης του Παρισιού είναι να διευρύνει τη «δεξαμενή» των υποψηφίων που είναι διαθέσιμοι και ικανοί να δουλέψουν εποχικά το καλοκαίρι στον ευρύτερο κλάδο του τουρισμού. Για να γίνει αυτό θα προσφερθούν άμεσα και σε ευρεία κλίμακα συνοπτικά μαθήματα κατάρτισης διάρκειας από 35 έως 150 ωρών, κάτι που θα έχει θετικό αντίκτυπο και στην αντιμετώπιση της ανεργίας, τουλάχιστον τους θερινούς μήνες.

Σε κάθε περίπτωση η ανεργία έχει υποχωρήσει και στη Γαλλία. Και το πρώτο τρίμηνο του έτους διαμορφώθηκε κατά μέσον όρο στο 7,1%, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας.

Το σχέδιο δράσης της γαλλικής κυβέρνησης προβλέπει επίσης τη γενίκευση των επαφών με τους εποχικούς εργαζομένους πριν από τη λήξη της σύμβασής τους για να τους προσφερθούν λύσεις απασχόλησης για τους υπόλοιπους μήνες του έτους. Στόχος είναι μέσω προγραμμάτων κατάρτισης να συνδεθούν οι δουλειές του καλοκαιριού με άλλους τομείς στην παροχή υπηρεσιών με αντίθετη όμως κυκλικότητα, όπως ο κλάδος της γρήγορης εστίασης για παράδειγμα.

Το μείζον πρόβλημα της στέγης

Το στοίχημα, ωστόσο, για την εποχική θερινή απασχόληση δεν θα παιχτεί στη διεύρυνση της βάσης των υποψηφίων εργαζομένων και στην κατάρτισή τους, αλλά στην εξασφάλιση συνθηκών αξιοπρεπούς διαβίωσής τους στους τόπους όπου θα μεταβούν για να δουλέψουν. Εν προκειμένω, κάθε κυβερνητική πρωτοβουλία κινδυνεύει να αποδειχθεί ανεπαρκής αν δεν δοθούν αξιόπιστες απαντήσεις στο πρόβλημα της έλλειψης στέγης και των υψηλών ενοικίων.

Η γαλλική κυβέρνηση μελετά τη δημιουργία μιας ιντερνετικής πλατφόρμας για τον εντοπισμό των διαθέσιμων δημόσιων, κοινωνικών και συνεταιριστικών κατοικιών στις τουριστικές περιοχές. «Οι τύποι αυτοί των καταλυμάτων όλο και λιγοστεύουν αριθμητικά, περιορίζονται σε λίγες χιλιάδες συνολικά, και ως εκ τούτου δεν δύνανται να καλύψουν τις ανάγκες», σημειώνει ρεπορτάζ του ο Τομά Ενγκράν στον «Figaro».

Μια λύση που εξετάζεται είναι να διατεθούν δωρεάν φοιτητικά και πανεπιστημιακά καταλύματα. Εκτός όμως από το γεγονός ότι ο αριθμός αυτών παραμένει επίσης περιορισμένος, η απόφαση εναπόκειται στις περιφέρειες και στα πανεπιστημιακά ιδρύματα που ελέγχουν τις φοιτητικές εστίες. Ένα ζήτημα επίσης είναι το ότι οι εστίες σπάνια βρίσκονται κοντά στις τουριστικές περιοχές εποχικής απασχόλησης και ως εκ τούτου προκύπτει ζήτημα μετακίνησης των εργαζομένων από το χώρο εργασίας προς το θερινό τους κατάλυμα και αντίστροφα.

Εκεί που μπορεί να παρέμβει δίχως χρονοτριβή το Δημόσιο είναι στα φορολογικά κίνητρα που σκέπτεται να χορηγήσει σε όσους ενοικιάζουν ιδιοκτησίες τους σε εποχικά εργαζόμενους. Όμως προτού αποφασιστεί ο,τιδήποτε εκκρεμεί η εκπόνηση οικονομοτεχνικής μελέτης για την αποτελεσματικότητα του μέτρου και για τον καθορισμό του τελικού κόστους που θα έχει αυτό.

Επιφυλακτικά τα συνδικάτα

«Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι εκπρόσωποι των εργαζομένων υποδέχθηκαν παγερά το όλο σχέδιο, το γενικό πλαίσιο του οποίου ανακοίνωσαν οι δύο υπουργοί», γράφει ο «Figaro». Κομβικό αίτημα των γαλλικών συνδικάτων είναι να επανεξεταστεί η κυβερνητική μεταρρύθμιση για την ασφαλιστική κάλυψη των ανέργων και τα επιδόματα, που αύξησε από τους τέσσερις στους έξι μήνες τον απαιτούμενο τον απαιτούμενο χρόνο εργασίας για τη θεμελίωση δικαιώματος αποζημίωσης.

«Εποχική θερινή εργασία με διάρκεια έξι μηνών είναι ένα πολύ ασύνηθες σενάριο», σημειώνει χαρακτηριστικά το CGT, που επιμένει ότι πρέπει να επανέλθει το προηγούμενο καθεστώς της τετράμηνης απασχόλησης που θα εξασφαλίζει την αξιοπρεπή διαβίωση και την ασφάλιση των εποχικώς εργαζομένων μέχρι να βρουν άλλη, χειμερινή δουλειά.

Ένα άλλο αίτημα των συνδικάτων που θα εξασφαλίζει και την εργασία των εποχικώς απασχολουμένων αλλά και τους εργοδότες ότι το επόμενο καλοκαίρι δεν θα ψάχνουν με το τουφέκι υπαλλήλους είναι να καθιερωθεί η αυτόματη ανανέωση των συμβολαίων από το ένα έτος στο άλλο. «Αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος για να είναι σίγουροι οι εργοδότες ότι την επόμενη σεζόν όταν θα χρειαστούν υπαλλήλους θα τους έχουν», σημειώνει ο εκπρόσωπος του CGT.

Πολύ λίγα, πολύ αργά

Τέλος, τα συνδικάτα ζητούν αύξηση των ελέγχων στις τουριστικές περιοχές για να περιοριστούν τα πολυάριθμα κρούσματα καταχρήσεων που παρατηρούνται συστηματικά τους θερινούς μήνες, όπως είναι οι απλήρωτες υπερωρίες για παράδειγμα. Ερωτηθέντες σχετικά, οι Ολιβιέ Ντισό και Ολιβιά Γκρεγκουάρ είπαν ότι δεν γνωρίζουν αν οι έλεγχοι είναι ανεπαρκείς. Υποσχέθηκαν όμως να το εξετάσουν το θέμα.

Σε κάθε περίπτωση, οι δύο υπουργοί αναγνώρισαν ότι το σχέδιο για την εποχική απασχόληση «έρχεται λίγο αργά» για την καλοκαιρινή περίοδο της εφετινής χρονιάς. Τόνισαν όμως οι Ντισό και Γκρεγκουάρ ότι «σε κάθε περίπτωση το σχέδιο θα αποτελέσει το θεμέλιο λίθο για να αντιμετωπιστούν οι αδυναμίες και τα προβλήματα της εποχικής απασχόλησης σε βάθος χρόνου».