Νέα Υόρκη: Θα μπορούσε το νομοσχέδιο της πολιτείας να λύσει την κρίση χρέους στια αναδυόμενες χώρες;

Η Νέα Υόρκη βρίσκεται στο επίκεντρο των εξελίξεων για το καυτό θέμα της ελάφρυνσης του χρέους των αναπτυσσόμενων χωρών καθώς η πολιτεία προωθεί νομοσχέδιο που θα μπορούσε να δώσει λύση σε ένα ακανθώδες ζήτημα που απασχολεί και μεγάλους διεθνείς οργανισμούς, όπως είναι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η Παγκόσμια Τράπεζα ενώ αποτελεί αντικείμενο διαπραγματεύσεων της G20. Το νομοσχέδιο θα μπορούσε να αλλάξει παρελθούσες και μελλοντικές αναδιαρθρώσεις δημόσιου χρέους που καλύπτονται από τη νομοθεσία της πολιτείας της Νέας Υόρκης και το παρακολυθεί στενά και η Wall Street.

Τι προβλέπει το νομοσχέδιο

Το νομοσχέδιο της πολιτείας της Νέας Υόρκης, με την ονομασία Senate Bill S4747 για την προστασία των φορολογούμενων και των διεθνών κρίσεων χρέους αφορά την υποστήριξη των διεθνών πρωτοβουλιών ελάφρυνσης του χρέους μιας σειράς αναπτυσσόμενων χωρών.

Χρέος: Υψηλά επιτόκια και ισχνή ανάπτυξη οδηγούν αδύναμες οικονομίες σε κίνδυνο χρεοκοπίας

Το νομοσχέδιο στοχεύει στην προώθηση της αποτελεσματικής και ομαλής αναδιάρθρωσης του δημόσιου χρέους για τις χώρες  που υποφέρουν από την πανδημία, την υγεία και την οικονομική κρίση, στην επίτευξη της δίκαιης κατανομή των βαρών μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών πιστωτών, στην αντιμετώπιση των οικονομικών κλυδωνισμών και των αναταραχών της αλυσίδας εφοδιασμού, στην αποτροπή αναταράξεων του χρηματοπιστωτικού συστήματος αλλά και στην προστασία των φορολογουμένων της Νέας Υόρκης.

Το νομοσχέδιο θα προστατεύσει τους φορολογούμενους, μπλοκάροντας τα χρήματα τους που χρηματοδοτούν τη διάσωση των ιδιωτών πιστωτών σε περίπτωση ελάφρυνσης χρέους,  διασφαλίζοντας ότι θα υποστηρίξουν δαπάνες για την υγεία (π.χ. εμβόλια και θεραπείες για τον κορωνοϊό), την εκπαίδευση και άλλες υπηρεσίες για τις πιο ευάλωτες ομάδες στις χώρες-οφειλέτες. Περιλαμβάνει προβλέψεις για την ελάφρυνση του χρέους με πιο γρήγορο και αποτελεσματικό τρόπο, που θα μειώσει τους κλυδωνισμούς που διαταράσσουν τις αλυσίδες εφοδιασμού και τις εμπορικές συνεργασίες στις οποίες στηρίζεται η Νέα Υόρκη και η οικονομία των ΗΠΑ. Το νομοσχέδιο θα υποστηρίξει τη σταθεροποίηση του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος που είναι ζωτικής σημασίας για την ευημερία του χρηματοπιστωτικού κέντρου της Νέας Υόρκης. Χωρίς επιβάρυνση  και κατανομή μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών πιστωτών, οι δημόσιοι πιστωτές θα βρουν όλο και πιο δύσκολο να υποστηρίξουν τη νομιμότητα της ελάφρυνσης του χρέους,εγείροντας ερωτήματα για τη βιωσιμότητα της αναδιάρθρωσης του χρέους και θέτοντας σε κίνδυνο την διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Τα  «πρότυπα επιμερισμού των βαρών» σύμφωνα με τα οποία οι ιδιώτες πιστωτές θα αναλαμβάνουν τις απώλειες – ή  το «κούρεμα» – που θα αναλάμβανε η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών ως κυρίαρχος πιστωτής όταν μια χώρα χαμηλού εισοδήματος που βρίσκεται σε δυσχερή θέση πληροί τις προϋποθέσεις για ελάφρυνση χρέους, είναι το σημείο διαφωνίας μεταξύ των υποστηρικτών του νομοσχεδίου και των επικριτών του.

Ποιοι το υποστηρίζουν

Το νομοσχέδιο υποστηρίζεται από ακτιβιστές για τη δικαιοσύνη του χρέους και ομάδες της κοινωνίας των πολιτών που υπερασπίζονται τις οικονομικά προβληματικές χώρες, από μεγάλα πολιτειακά και εθνικά συνδικάτα και εκκλησίες, καθώς και από οργανώσεις οικονομικής ανάπτυξης. Θα επιφέρει «τις αναγκαίες βελτιώσεις στο πλαίσιο για την επίλυση των μη βιώσιμων επιβαρύνσεων του δημόσιου χρέους», σύμφωνα με τον βραβευμένο με Νόμπελ αμερικανό οικονομολόγο Joseph Stiglitz, που είναι θερμός υποστηρικτής του.

.@Martin_M_Guzman @JoseA_Ocampo and I strongly urge the passage of the New York Taxpayer and International Crises Protection Act, which would bring badly needed improvements to the framework for resolving unsustainable sovereign debt burdens. 🧵 pic.twitter.com/wNBUnmA4BG

— Joseph E. Stiglitz (@JosephEStiglitz) May 23, 2023

«Το νομοσχέδιο συμβάλλει στην προσθήκη δυνατοτήτων επιβολής – κάτι που λείπει από το Κοινό Πλαίσιο της G20, παρόλο που ως θέμα αρχής αναγνωρίζει την ανάγκη συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα» εξηγεί στο Reuters ο Rishikesh Ram Bhandary, βοηθός διευθυντής της Πρωτοβουλίας για την Παγκόσμια Οικονομική Διακυβέρνηση στο Κέντρο Πολιτικής Παγκόσμιας Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου της Βοστώνης.

«Μια ταχεία και ομαλή οικονομική ανάκαμψη είναι προς το συμφέρον όλων των πιστωτών», δήλωσε. «Επιπλέον, μέσω αυτής της νομοθεσίας οι πιστωτές θα έχουν επίσης τη σαφήνεια σχετικά με τους όρους για όλους τους άλλους, οπότε αυτό βοηθάει και στην πιστωτική ισότητα».

Γιατί διαφωνούν οι ιδιώτες πιστωτές

Η αντίδραση των ιδιωτών επεδνυτών ήλθε με την ακόλουθη δήλωση, που αντιπροσωπεύει τις θέσεις της εμπορικής ομάδας των κεφαλαιαγορών ανάμεσα τους και το Ινστιτούτο Διεθνούς Χρηματοπιστωτικής (IIF). «Οι υποστηρικτές του νομοσχεδίου ελπίζουν να αλλάξουν τις διεθνείς αγορές χρέους, αλλά το πιο πιθανό αποτέλεσμα θα είναι η φυγή κεφαλαίων από τη Νέα Υόρκη, οδηγώντας τελικά σε απώλεια φόρου εισοδήματος και άλλων εσόδων για την πολιτεία.» υποστηρίζουν.

Το επιχείρημα του  IIF και των υπολοίπων είναι ότι το νομοσχέδιο δεν θα λειτουργήσει όπως είναι γραμμένο. Παράλληλα οι επενδυτές ανησυχούν ότι τα κεφάλαιά τους ενδεχομένως «θα γίνουν όμηροι μιας παρατεταμένης νομικής διαδικασίας για τον καθορισμό των κατάλληλων αξιών ανάκτησης».  Επιπλέον, οι εκδότες θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν υψηλότερο κόστος, καθώς η νομική αβεβαιότητα αυξάνει τα ασφάλιστρα κινδύνου.

Εάν το νομοσχέδιο αυτό περάσει, «θα συνιστούσα στους εκδότες να μην περάσουν από το δίκαιο της Νέας Υόρκης, αλλά από το Λονδίνο ή οποιαδήποτε άλλη χώρα δικαιοδοσίας», τόνισε ο Rodrigo Olivares-Caminal, καθηγητής τραπεζικού και χρηματοοικονομικού δικαίου στο Queen Mary University του Λονδίνου.

Ο νόμος, όπως είναι γραμμένος, καλύπτει σε μεγάλο βαθμό το χρέος των φτωχών και προβληματικών χωρών. Ωστόσο μια συμφωνία της Λέσχης των Παρισίων με τη συμμετοχή των ΗΠΑ και η οποία αφορά τη Βραζιλία, την Αργεντινή ή άλλη χώρα μη χαμηλού εισοδήματος θα μπορούσε να εμπίπτει σε αυτό το νομοσχέδιο στην περίπτωση που στους πιστωτές υπάρχουν και λίγοι ιδιώτες, εξηγεί.

Γιατί επείγει το χρέος

Δεκάδες αναπτυσσόμενες χώρες «υποφέρουν» από ένα τοξικό μίγμα που αποτελείται από υψηλές πληθωρωστικές πιέσεις, αύξηση κόστους δανεισμού, την ισχυροποίηση του δολαρίου στο απόηχο της πανδημίας και εν μέσω του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία. Το κοκτέιλ καθιστά όλο και πιο δύσκολη την εξυπηρέτηση των δανείων ενώ η άντληση κεφαλαίων έχει γίνει πιο ακριβή και ως εκ τούτου πιο δύσκολη για τις χώρες αυτές, ορισμένες εκ των οποίων, όπως η Σρι Λάνα και η Ζάμπια, έχουν οδηγηθεί στην αθέτηση πληρωμών.

Το συνολικό χρέος των αναδυόμενων αγορών σκαρφάλωσε πάνω  από τα 100 τρισ. δολάρια το τέλος Μαρτίου, σύμφωνα με στοιχεία του IIF.

Η Ομάδα των 20 δεσμεύτηκε να εξορθολογήσει τις επεξεργασίες του χρέους μέσω της πλατφόρμας του Κοινού Πλαισίου και επιδιώκει ανάλογη ελάφρυνση από διμερείς πιστωτές, όπως η Λέσχη των Παρισίων και η Κίνα. Η Λέσχη των Παρισίων  είναι μια ομάδα εκπροσώπων μεγάλων χωρών πιστωτών, ο ρόλος της οποίας είναι η επίλυση προβλημάτων αποπληρωμής χρέους από τις δανειζόμενες χώρες. Η πρωτοβουλία δεν έχει μέχρι στιγμής καταφέρει να επιταχύνει τις συνομιλίες για την ελάφρυνση του χρέους, ενώ οι ιδιώτες πιστωτές δεν περιλαμβάνονται επίσημα στην πρωτοβουλία αυτή.

Ποια είναι τα επόμενα βήματα του νομοσχεδίου

Στη Συνέλευση, το νομοσχέδιο πέρασε με ψήφους 14 προς 5 ψήφους στην επιτροπή Δικαστικών Θεμάτων και αναμένεται τώρα η ψήφισή του στην επιτροπή Πόθεν Έσχες. Ο Alexander Flood, διευθυντής επικοινωνίας της Patricia Fahy, της υποστηρίκτριας του νομοσχεδίου στην εν λόγω αίθουσα, δήλωσε ότι είναι «αισιόδοξοι» ότι το νομοσχέδιο θα περάσει από την επιτροπή και θα τεθεί σε πλήρη ψηφοφορία την επόμενη εβδομάδα. Στη Γερουσία, το νομοσχέδιο παραμένει στην επιτροπή Δικαιοσύνης.

Ο χρόνος όμως πιέζει καθώς η νομοθετική περίοδος του 2023 λήγει στις 8 Ιουνίου. Θα μπορούσε να ψηφιστεί από το βήμα της Βουλής μόλις στις 7 Ιουνίου, και εάν εγκριθούν οι ίδιες εκδοχές, θα πάει στην κυβερνήτη Kathy Hochul, η οποία, εκτός συνόδου, θα καλέσει το νομοσχέδιο στο δικό της χρόνο. Θα μπορούσε να το υπογράψει, να ασκήσει βέτο ή να το τροποποιήσει – οπότε θα πρέπει να επιστρέψει στους εισηγητές.