ΟΗΕ: Σε ιστορικά υψηλά το «πλαστικό» εμπόριο

Κάθε χρόνο στις 5 Ιουνίου τιμάται η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος, η οποία φέτος είναι αφιερωμένη στην πλαστική ρύπανση. Όπως τονίζει ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών περισσότεροι από 400 εκατομμύρια τόνοι πλαστικού παράγονται κάθε χρόνο παγκοσμίως, εκ των οποίων οι μισοί έχουν σχεδιαστεί για χρήση μόνο μία φορά. Από αυτό, λιγότερο από το 10% ανακυκλώνεται.

Εκτιμάται ότι 19-23 εκατομμύρια τόνοι καταλήγουν σε λίμνες, ποτάμια και θάλασσες ετησίως. Αυτό ισούται με περίπου το βάρος 2.200 Πύργων του Άιφελ.

Κρίσιμες συνομιλίες για μια παγκόσμια συνθήκη για τα πλαστικά – Οι θέσεις και οι αντιθέσεις

Τα μικροπλαστικά – μικροσκοπικά πλαστικά σωματίδια διαμέτρου έως 5 mm – βρίσκουν το δρόμο τους στα τρόφιμα, το νερό και τον αέρα. Υπολογίζεται ότι κάθε άτομο στον πλανήτη καταναλώνει περισσότερα από 50.000 πλαστικά σωματίδια ετησίως -και πολλά περισσότερα αν ληφθεί υπόψη η εισπνοή.

Ο παγκόσμιος φόρος χαλάει το «πλαστικό» πάρτι των επενδυτών

Το απορριφθέν ή καμένο πλαστικό μιας χρήσης βλάπτει την ανθρώπινη υγεία και τη βιοποικιλότητα και μολύνει κάθε οικοσύστημα από τις κορυφές των βουνών μέχρι τον πυθμένα του ωκεανού.

«Με τη διαθέσιμη επιστήμη και λύσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος, οι κυβερνήσεις, οι εταιρείες και άλλοι ενδιαφερόμενοι πρέπει να κλιμακώσουν και να επιταχύνουν τις ενέργειες για την επίλυση αυτής της κρίσης« υπογραμμίζει ο ΟΗΕ.

«Καθημερινά, ποσότητες ίσες με πάνω από 2.000 απορριμματοφόρα γεμάτα πλαστικό απορρίπτεται στους ωκεανούς, τα ποτάμια και τις λίμνες μας» σχολίασε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, προσθέτοντας ότι τα μικροπλαστικά βρίσκουν το δρόμο τους στο φαγητό που τρώμε, στο νερό που πίνουμε, ακόμη και στον αέρα που αναπνέουμε.

«Το πλαστικό κατασκευάζεται από ορυκτά καύσιμα – όσο περισσότερο πλαστικό παράγουμε, τόσο περισσότερα ορυκτά καύσιμα καίμε και τόσο χειρότερη κάνουμε την κλιματική κρίση», είπε ο επικεφαλής του ΟΗΕ.

Το παγκόσμιο εμπόριο πλαστικών αγγίζει το ρεκόρ των 1,2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων

Οι παγκόσμιες εξαγωγές πλαστικών ή προϊόντων από πλαστικό έχουν υπερδιπλασιαστεί σε αξία από το 2005, ξεπερνώντας το σημείο αναφοράς του 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων το 2018 και έφθασαν σχεδόν τα 1,2 τρισεκατομμύρια δολάρια το 2021. Η αύξηση του όγκου ήταν ελαφρώς πιο αργή, αλλά ακολούθησε παρόμοια πορεία – από 218 εκατομμύρια μετρικούς τόνους το 2005 σε 369 εκατομμύρια το 2021.

Αυτή η άνοδος των πλαστικών στο παγκόσμιο εμπόριο περιλαμβάνει προϊόντα κατασκευασμένα από πλαστικό, όπως πολλά παιδικά παιχνίδια, προϊόντα με πλαστικά εξαρτήματα, όπως ηλεκτρονικά gadget και προϊόντα τυλιγμένα σε πλαστικό – από έπιπλα γραφείου μέχρι DVD και  σνακ.

Περιλαμβάνει επίσης τις πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή πλαστικών –κυρίως ορυκτά καύσιμα– και τα απόβλητα που αποστέλλονται στο εξωτερικό και περιέχουν πλαστικά, όπως τα πεταμένα smartphone.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΟΗΕ , περίπου το 75% του συνόλου του πλαστικού που παράγεται από το 1950 έχει γίνει απόβλητο. Έτσι, ένα κύμα πλαστικού στο εμπόριο θα μπορούσε να σηματοδοτήσει μια αυξανόμενη παλίρροια πλαστικού στον ωκεανό μας.

Πόσο είναι τα πλαστικά αξίας 1,2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων;

Όπως αναφέρει έκθεση της UNCTAD χρειάζονται 18,4 εκατομμύρια φορτηγά, το καθένα από τα οποία θα μεταφέρει 20 τόνους, για να παραδώσει τους 369 εκατομμύρια μετρικούς τόνους πλαστικών που εξήχθησαν το 2021. Η ουρά των φορτηγών θα τύλιγε τον κόσμο 13 φορές.

Ένας άλλος τρόπος για να κατανοήσουμε το μέγεθος του παγκόσμιου εμπορίου πλαστικών είναι συγκρίνοντας την αξία του με αυτή των συνολικών εξαγωγών αγαθών ορισμένων από τις μεγαλύτερες εμπορικές χώρες του κόσμου.

Μόνο τρεις χώρες – η Κίνα, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Γερμανία – εξάγουν αγαθά αξίας άνω των 1,2 τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Έτσι, εάν όλες οι παγκόσμιες εξαγωγές πλαστικών προέρχονταν από μια χώρα, ας πούμε «πλαστικό έθνος», θα ήταν ο τέταρτος μεγαλύτερος εξαγωγέας στον κόσμο χωρίς να εμπορεύεται άλλα αγαθά.

Η αξία των παγκόσμιων εξαγωγών πλαστικών είναι επίσης μεγαλύτερη από το μέγεθος των περισσότερων εθνικών οικονομιών. Για παράδειγμα, είναι περίπου τρεις φορές υψηλότερο από το ΑΕΠ της Αιγύπτου – της χώρας υποδοχής της συνόδου κορυφής για το κλίμα COP27.

Παρακολουθώντας τον κύκλο του πλαστικού

Το σύνολο δεδομένων εμπορίου πλαστικών της UNCTAD επιτρέπει τη λεπτομερή ανάλυση του εμπορίου κατά τη διάρκεια του κύκλου ζωής των πλαστικών – από τις πρώτες ύλες που διακινούνται έως τα τελικά προϊόντα και το εμπόριο πλαστικών απορριμμάτων – ανά τύπο προϊόντος, προορισμό και πηγή. Η ανάλυση του κύκλου ζωής αυξάνει τη διαφάνεια και βοηθά στον καθορισμό των βασικών γραμμών για τις δεσμεύσεις πολιτικής.

Για παράδειγμα, παρά τις προσπάθειες να μειώσουν τις εξαγωγές πλαστικών απορριμμάτων, οι ανεπτυγμένες οικονομίες παραμένουν καθαροί εξαγωγείς και αντιπροσώπευαν σχεδόν το 80% του παγκόσμιου εμπορίου πλαστικών απορριμμάτων το 2021, δείχνουν τα στοιχεία.

Η εξαγωγή πλαστικών απορριμμάτων μπορεί να είναι ένας τρόπος για ορισμένες χώρες να αντιμετωπίσουν τις ανεπαρκείς δυνατότητες ανακύκλωσης, αλλά το μεγαλύτερο μέρος τους εξάγεται σε αναπτυσσόμενες χώρες, οι οποίες έχουν περιορισμένη υποδομή για τη διαχείριση των απορριμμάτων με περιβαλλοντικά ορθό τρόπο.

Η κακή διαχείριση των πλαστικών απορριμμάτων έχει γνωστές αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον, με τα μικροπλαστικά να βλάπτουν τα οικοσυστήματα σε όλο τον κόσμο – ακόμη και στην Αρκτική. Αλλά τακτικές όπως η καύση πλαστικών διοχετεύουν επίσης εκπομπές αερίων θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα.