Ισπανία: Oδεύει προς εκλογές με τα μάτια στραμμένα στην οικονομία [γράφημα]

Με όπλο τις επιδόσεις στην οικονομία και τις κρατικές παροχές μέσω μείωσης ή μηδενισμού του ΦΠΑ στα τρόφιμα και άλλα μέτρα ανακούφισης από τον υψηλό πληθωρισμό θα επιχειρήσει ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός της Ισπανίας Πέδρο Σάντσεθ να επανεκλεγεί τον ερχόμενο μήνα, μετά το στραπάτσο στις αυτοδιοικητικές εκλογές. Τα οικονομικά μεγέθη δείχνουν αρκετά θετικά -με βάση τα δεδομένα και στην υπόλοιπη ευρωζώνη- αλλά ήταν πολιτικές επιλογές αυτές που κόστισαν στον Σάντσεθ –ειδικά οι σχέσεις του με το Podemos, λένε διεθνείς αναλυτές.

Με συνεχή μέτρα της κυβέρνησης ο πληθωρισμός στη χώρα υποχώρησε κοντά στα χαμηλότερα επίπεδα της Ευρωζώνης. Η μέτρηση για το Μάιο έδειξε αύξηση τιμών κατά 2,9% σε ετήσια βάση, το χαμηλότερο ποσοστό από τον Ιούλιο του 2021, καθώς το κόστος των καυσίμων μειώθηκε και η αύξηση των τιμών των τροφίμων μειώθηκε. Το αποτέλεσμα ακολουθεί την άνοδο τιμών του Απριλίου στο 3,8%.

Ισπανία: Πρόωρες κάλπες μετά το στραπάτσο Σάντσεθ στις τοπικές εκλογές

Επίσης ο Σάντσεθ θεωρεί ότι με την προκήρυξη πρόωρων εκλογών τον Ιούλιο αντί για το φθινόπωρο που ήταν κανονικά, προβάλλεται η μέχρι τώρα διαχείριση της οικονομίας της Ισπανίας, η οποία έχει τα υψηλότερα επίπεδα απασχόλησης τα τελευταία 15 χρόνια και χαμηλότερες αυξήσεις τιμών από το μεγαλύτερο μέρος της υπόλοιπης Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αλλά οι στάσιμοι μισθοί και η επικράτηση θέσεων εργασίας χαμηλής ποιότητας μέτρησαν εναντίον του.

Διεθνείς παράγοντες προσδιόριζαν ως αιτία της μεγάλης ήταν του κόμματος του Σάντσεθ στις πολύ πρόσφατες αυτοδιοικητικές εκλογές σε πολιτικούς κυρίως λόγους, παρά σε οικονομικούς. Παρά τις σχετικά ισχυρές επιδόσεις της οικονομίας της Ισπανίας και μια σειρά από νομοθετικά επιτεύγματα υπέρ των εργαζομένων, η θέση του Σάντσεθ έχει αποδυναμωθεί από τις αμφιλεγόμενες πολιτικές συμμαχίες του, σχολίαζαν οι Φαινάνσιαλ Τάιμς.

Αναφορικά με τις συμμαχίες αυτές, ο ισπανός πρωθυπουργός βασίστηκε στις κοινοβουλευτικές ψήφους Καταλανών αυτονομιστών και βασκικού αποσχιστικού κόμματος του οποίου οι υποψήφιοι εκλογείς περιλάμβαναν πρώην μέλη της ETA, της διαλυμένης τρομοκρατικής ομάδας, που έχουν κριθεί ένοχα για βίαια εγκλήματα.

Επίσης από το 2019 συμμετείχε σε συνασπισμό με το αριστερό κόμμα Podemos, κάτι που τον έπληξε σημαντικά ιδιαίτερα καθώς οι Podemos πίεσαν για να περάσει νόμος περί σεξουαλικής συναίνεσης που είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση των ποινών φυλάκισης σε περισσότερους από 1.000 καταδικασμένους σεξουαλικούς παραβάτες, αναφέρουν οι ίδιες πηγές.

Με όπλο την οικονομία

Με τον πληθωρισμό των τροφίμων να είχε φτάσει στην Ισπανία το 16% το Φεβρουάριο του 2023, η κυβέρνηση αποφάσισε να αντιμετωπίσει τις αυξανόμενες τιμές με μειώσεις των φόρων στα τρόφιμα αλλά και παροχή βοήθειας σε όσους δυσκολεύονταν να πληρώσουν ενοίκια.

Η ισπανική κυβέρνηση μείωσε τον φόρο προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) στα δημητριακά από 4% σε 0% ως απάντηση στην εκτίναξη των τιμών των προϊόντων με βάση τα δημητριακά αυτά. Αυτό αποφασίστηκε επειδή καταγράφηκε μείωση παραγωγής από την Ουκρανία που είναι βασικός προμηθευτής με αποτέλεσμα οι τιμές τους να εκτιναχθούν.

Επίσης για να καταπολεμήσει τις αυξανόμενες τιμές του ελαιολάδου, οι οποίες έχουν φτάσει σε υψηλά επίπεδα ρεκόρ στην Ισπανία λόγω των πληθωριστικών πιέσεων και της πτώσης της παγκόσμιας παραγωγής, η Ισπανία μείωσε τον ΦΠΑ για το ελαιόλαδο από το 10% στο 5%.

Αυτές οι ενέργειες βοήθησαν στην αντιμετώπιση των αυξανόμενων τιμών των τροφίμων σε επίπεδο καταναλωτών αλλά μείωσαν τα φορολογικά έσοδα για τη χώρα και οι συνέπειες μένουν να φανούν.

Οι παραγωγοί από την πλευρά του χαιρέτησαν τα μέτρα, αλλά προειδοποίησαν την κυβέρνηση ότι απαιτείται συνολική μείωση τιμών, υποστηρίζοντας ότι η αύξηση των τιμών της ενέργειας και των λιπασμάτων θα συνεχίσει να υπονομεύει την κερδοφορία.

Ο παράγοντας ενέργεια

Η άνοδος των τιμών της ενέργειας έχει επηρεάσει την Ισπανία πολύ λιγότερο από άλλες χώρες της ΕΕ. συνομήλικους. Στην αρχή του πολέμου της Ουκρανίας οι τιμές της ενέργειας έφτασαν στο αποκορύφωμά τους, αλλά άρχισαν στη συνέχεια να υποχωρούν.

Η γρήγορη ομαλοποίηση των τιμών της ενέργειας στην Ισπανία οφείλεται στο υψηλό μερίδιο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο σύνολο, καθώς από εκεί αναμένεται να παραχθεί το 50% των ενεργειακών αναγκών της χώρας φέτος. Η πυρηνική ενέργεια αποτελεί επιπλέον 20%. Επίσης σε αντίθεση με πολλές από τις Ε.Ε. η Ισπανία ήταν πολύ λιγότερο εξαρτημένη από τη Ρωσία για τις εισαγωγές αργού πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Και δάνειο από την ΕΕ

Η Ισπανία ζήτησε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή 84 δισεκατομμύρια ευρώ  σε δάνεια από το πακέτο ανάκαμψης της COVID-19 του μπλοκ, το ένα τέταρτο των οποίων θα διαχειρίζεται η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ), δήλωσε χθες Τρίτη η υπουργός Οικονομίας Νάντια Καλβίνο. Η ΕΤΕπ θα διαχειριστεί δάνεια αξίας περίπου 20 δισ. ευρώ που προορίζονται για τις κυβερνήσεις των αυτόνομων περιοχών της Ισπανίας, είπε η Καλβίνο θέλοντας να δείξει ότι τα κεφάλαια δεν θα ελέγχονται άμεσα από την ισπανική κυβέρνηση. Τα υπόλοιπα δάνεια θα τα διαχειρίζεται η κεντρική κυβέρνηση που θα προκύψει από τις πρόωρες γενικές εκλογές που προκήρυξε ο πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ για τις 23 Ιουλίου, αφού το Σοσιαλιστικό Κόμμα του νικήθηκε στις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές στις 28 Μαΐου.