Οι «φράουλες της ξηρασίας» και οι οργισμένοι Ανδαλουσιανοί παραγωγοί

Η βιώσιμη ανάπτυξη και δραστηριοποίηση του ανθρώπου μέσα στη φύση που τον περιβάλλει δεν είναι προφανής. Την ώρα που η Ισπανία βρίσκεται στο έλεος μιας ιστορικής ξηρασίας, έχει ξεσπάσει ένας «πόλεμος του νερού» που από τη μία αποσκοπεί στην προστασία των διαρκώς απισχναινόμενων υδάτινων πόρων και από την άλλη όμως απειλεί άμεσα τους Ισπανούς παραγωγούς φράουλας. Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, αλυσίδες σούπερ μάρκετ, πολιτικά κόμματα και η Ευρωπαϊκή Ένωση ακόμα, έχουν στήσει στον τοίχο τους Ανδαλουσιανούς καλλιεργητές φράουλας κατηγορώντας τους ότι ποτίζουν παρανόμως και κατασπαταλούν το ήδη λιγοστό νερό.

Ξηρασία: Η Ευρώπη παλεύει ενόψει ενός δύσκολου καλοκαιριού

Στη Χουέλβα της Ανδαλουσίας η άνυδρη γη μοιάζει σαν να ραγίζει. Τα έλη του φυσικού πάρκου Ντονιάνα κάποτε φιλοξενούσαν αποδημητικά πουλιά. Τώρα μοιάζει με μια απέραντη, ρυτιδιασμένη έκταση. «Η Ντονιάνα βρίσκεται σε κρίσιμη κατάσταση. Τα τελευταία δύο χρόνια δεν έβρεξε σχεδόν καθόλου. Ωστόσο, οι αγρότες συνεχίζουν να αντλούν τεράστιες ποσότητες νερού από τα υπόγεια αποθέματα», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Φελίπε Φουέντελσας, υπεύθυνος του πάρκου για το WWF Ισπανίας.

Οσοι εκμεταλεύονται τις τεράστιες γεωργικές εκτάσεις και τα θερμοκήπια γύρω από το πάρκο Ντονιάνα κατηγορούνται ότι αντλούν παράνομα νερό από τον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα με αποτέλεσμα να την αποξήρανση των ελών και την επιτάχυνση της ερημοποίησης της ευρύτερης περιοχής.

Σημειωτέον ότι οι Ανσαλουσιανοί παραγωγοί φράουλας είναι οι μεγαλύτεροι εξαγωγοί του προϊόντος στον κόσμο, προμηθεύοντας κυρίως γερμανικά και βρετανικά σούπερ μάρκετ. Η περιοχή Χουέλβα συνεισφέρει κατά 98% στην παραγωγή του συγκεκριμένου φρούτου στην Ισπανία και κατά 30% στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

«Όχι στις φράουλες της ξηρασίας»

Στο περιφερειακό Κοινοβούλιο η διαμάχη έχει προσλάβει πολιτικές διαστάσεις. Τις ημέρες αυτές η τοπική Βουλή συζητεί ένα νομοσχέδιο που προτείνει τη νομιμοποίηση 150.000 στρεμμάτων εντατικής καλλιέργειας κόκκινων φρούτων στην περιοχή. Αυτό σημαίνει ότι οι καλλιεργητές θα μπορούν να ποτίζουν τις φυτείες φράουλας με νερό που αντλούν από φρεάτια στις παρυφές του φυσικού πάρκου, ενισχύοντας έτσι το φαινόμενο της ξηρασίας.

Το νομοσχέδιο προωθούν το Λαϊκό Κόμμα, που ελέγχει την τοπική κυβέρνηση, και επίσης το ακροδεξιό Vox. Οι Σοσιαλιστές του Πέδρο Σάντσες καταγγέλλουν τους αντιπάλους τους για «πολιτικό αρνητισμό» και ζητούν να βρεθεί μια λύση που δεν θα επιδεινώνει το τεράστιο περιβαλλοντικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει ολόκληρη η Ανδαλουσία.

Στην όλη πολεμική έχει εμπλακεί και η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία απειλεί ευθέως την Ισπανία (την κεντρική κυβέρνηση ασφαλώς) με πρόστιμα ύψους εκατομμυρίων ευρώ, εάν η χώρα δεν είναι σε θέση να προστατεύσει τη φυσική και την πολιτιστική της κληρονομιά, που χαρακτηρίζεται ως «ζωτικής σημασίας» για ολόκληρη την ευρωπαϊκή ήπειρο.

Πιστοποιητικά νόμιμου ποτίσματος

Μια γερμανική ΜΚΟ, η Campact, έφθασε να ζητήσει από τους καταναλωτές να μποϊκοτάρουν τις «φράουλες ξηρασίας». Για την ώρα περισσότεροι από 160.000 πολίτες στη Γερμανία και άλλες χώρες έχουν υπογράψει τη δημόσια διαμαρτυρία και το αίτημα για μποϊκοτάζ.

Η Campact ζητεί επίσης από τα γερμανικά σούπερ μάρκετ να αφαιρέσουν τις φράουλες της Ανδαλουσίας από τους πάγκους και τα ράφια τους επειδή «η παράνομη χρήση νερού στις καλλιέργειες είναι καταστροφική για το περιβάλλον». Σύμφωνα με την ισπανική «El País», η WWF έχει διαπιστώσει ότι ότι ορισμένα σούπερ μάρκετ στη Γερμανία ζητούν από τους προμηθευτές τους να διαθέτουν πιστοποιητικά που αποδεικνύουν ότι το νερό που χρησιμοποιείται για την καλλιέργεια φρούτων δεν αντλείται παράνομα.

Από την πλευρά της η διεπαγγελματική Ένωση Φράουλας της Ισπανίας, Interfresa, χαρακτηρίζει την καμπάνια της Compact «ολέθρια και επιβλαβή για τη βιομηχανία της φράουλας και μαλακών φρούτων». Η Interfresa υπενθυμίζει ότι στις καλλιέργειες της Χουέλβα απασχολούνται επαγγελματικά με άμεσο ή έμμεσο τρόπο περίπου 120.000 εργαζόμενοι.

Σημειώνει επίσης η διεπαγγελματική Ένωση ότι η καλλιέργεια φράουλας συνεισφέρει κατά 8% στη διαμόρφωση του ΑΕΠ της Ανδαλουσίας, της νοτιότερης από τις 17 αυτόνομες περιφέρειες της Ισπανίας, που είναι μάλιστα δεύτερη σε έκταση και πρώτη σε πληθυσμό.

Τα όρια που διακρίνουν το τέλος του αγώνα για την προστασία του περιβάλλοντος και την αρχή της «ανθρωποφαγίας» είναι όντως δυσδιάκριτα. Αλλά και ο άνθρωπος δεν συγκαταλέγεται εν τέλει στα θύματα της υπερεκμετάλλευσης και της καταστροφής του φυσικού πλούτου του πλανήτη;