Ρωσία: Το μετέωρο βήμα των κρατών – δορυφόρων του Πούτιν [Γραφήματα]

Οι χώρες του Καυκάσου Γεωργία και Αρμενία, των οποίων οι οικονομίες αναπτύχθηκαν απροσδόκητα στον απόηχο του πολέμου στην Ουκρανία, αντιμετωπίζουν τώρα τις συνέπειες των δυτικών κυρώσεων μετά την άνοδο του εμπορίου με τη Ρωσία.

Τα δύο πρώην σοβιετικά κράτη κοντά στα νότια σύνορα της Ρωσίας σημείωσαν διψήφια ανάπτυξη πέρυσι, καθώς η εισροή Ρώσων εργαζομένων και η άνοδος του εμπορίου απογείωσε τις οικονομιές τους, μετά το τέλος της πανδημίας Covid.

Ρωσία: Υποχωρεί στα 42 δισ. δολάρια το έλλειμμα

Η οικονομία της Γεωργίας αναπτύχθηκε 10,1% το 2022, ενώ της Αρμενίας σημείωσε άλμα 12,6%, σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Το 2023, η ανάπτυξή τους αναμένεται να επιβραδυνθεί σε περίπου 4% και 5,5%, όπως ανέφερε ο ΟΗΕ.

Ωστόσο, οι αναλυτές εκτιμούν ότι οι θεμελιώδεις παράγοντες ανάπτυξης «δεν έχουν εξαφανιστεί» και θα μπορούσαν να  κρατήσουν αυτές τις χώρες στο διεθνές προσκήνιο, όπως αναφέρει το CNBC.

«Ο λόγος που δεν επιβραδύνθηκε η οικονομία μας είναι ότι εκμεταλλευτήκαμε το γεγονός ότι η Ρωσία παραγκωνίστηκε από τον υπόλοιπο κόσμο», δήλωσε στο ο Mikheil Kukava, επικεφαλής οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής στο γεωργιανό think tank του Ινστιτούτου για την Ανάπτυξη της Ελευθερίας.

Το «γαϊτανάκι» του εμπορίου

Οι δυτικοί ηγέτες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου φέτος, ότι ορισμένοι έμποροι χρησιμοποιούν χώρες όπως η Αρμενία, η Γεωργία, το Καζακστάν και η Τουρκία για να αποφύγουν τις κυρώσεις στη Ρωσία.

Στις τελευταίες οικονομικές της προοπτικές, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης σημείωσε ότι τέτοιες χώρες γίνονται οι λεγόμενοι ενδιάμεσοι εμπορικοί εταίροι για την κυβέρνηση Πούτιν.

Η Γεωργία

«Οι εξαγωγές από την Ευρωπαϊκή Ένωση, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις Ηνωμένες Πολιτείες προς την Κεντρική Ασία και τον Καύκασο έχουν αυξηθεί δραματικά,  αποτυπώνοντας την άνοδο του «ενδιάμεσου εμπορίου», όπου τα αγαθά εξάγονται σε οικονομίες της Κεντρικής Ασίας και στη συνέχεια πωλούνται στην Ρωσία, η οποία έχει αναδειχθεί ως ο δεύτερος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Γεωργίας σε εισαγωγές και ο τρίτος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της σε εξαγωγές, σύμφωνα με προκαταρκτικά στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Γεωργίας, Geostat.

Η Αρμενία

Εν τω μεταξύ, η Ρωσία είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Αρμενίας τόσο στις εισαγωγές όσο και στις εξαγωγές. Το Κιργιστάν, το Τατζικιστάν και το Αζερμπαϊτζάν, καθώς και άλλες χώρες της περιοχής, κατέγραψαν επίσης αύξηση του εμπορίου με τη Ρωσία τον προηγούμενο χρόνο, σύμφωνα με στοιχεία του ΔΝΤ.

«Η αλλαγή των εμπορικών προτύπων στην περιοχή είναι μια ευκαιρία, αλλά και ένας κίνδυνος», δήλωσε ο Σουμπίρ Λαλ, αναπληρωτής διευθυντής του ΔΝΤ για τη Μέση Ανατολή και την Κεντρική Ασία, κατά τη διάρκεια ενημέρωσης νωρίτερα αυτόν τον μήνα.

Οι εκπρόσωποι των κυβερνήσεων της Γεωργίας και της Αρμενίας δεν απάντησαν αμέσως στο αίτημα του CNBC για σχολιασμό σχετικά με την αύξηση, ούτε παρείχαν ανάλυση των συγκεκριμένων αγαθών που διακινούνται με τη Ρωσία.

«Άλλα εμπορεύματα»

Ωστόσο, τα στοιχεία της Geostat έδειξαν ότι τα αυτοκίνητα, η βενζίνη και τα απροσδιόριστα «άλλα εμπορεύματα» αντιπροσώπευαν τη συντριπτική πλειοψηφία του εμπορίου της Γεωργίας σε γενική βάση. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο αριθμός των οχημάτων, αεροσκαφών και πλοίων που εξήχθησαν στη Ρωσία τετραπλασιάστηκε το 2022 και επί του παρόντος είναι περίπου διπλάσιος σε σχέση με το 2021.

«Δεν μπορώ να θυμηθώ μια εποχή που η Ρωσία ήταν ο κορυφαίος εμπορικός εταίρος της Γεωργίας – τόσο στις εισαγωγές όσο και στις εξαγωγές. Ορισμένα είδη παρουσίασαν αύξηση 1.000% ή αύξηση 500%. Είναι ύποπτο, σωστά;» είπε ο Kukava.

«Παρόλο που δεν υπάρχει τίποτα παράνομο εδώ – δεν είναι προϊόντα υπό κυρώσεις – υποψιαζόμαστε ότι είναι αντικείμενα διπλής χρήσης, όπως πλυντήρια, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε τόσες πολλές χρήσεις», πρόσθεσε, και σημείωσε ότι τα εξαρτήματα από τέτοια είδη θα μπορούσαν να επαναχρησιμοποιηθούν σε στρατιωτικά προϊόντα και προϊόντα μικροτσίπ.

Κυρώσεις

Οι αυξανόμενες εμπορικές ροές προκάλεσαν εκκλήσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα συμμαχικά κράτη να επιβάλουν κυρώσεις σε αυτές τις χώρες.

Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του εκτελεστικού βραχίονα της ΕΕ, είπε στο CNBC ότι αυτή τη στιγμή εργάζεται για να «εντοπίσει τον αναπροσανατολισμό των εμπορικών ροών από ορισμένες τρίτες χώρες που λειτουργούν ως πιθανές πύλες προς τη Ρωσία».

Αυτό ακολουθεί τα σχόλια νωρίτερα αυτόν τον μήνα από την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία είπε ότι το 11ο πακέτο κυρώσεων της ΕΕ κατά της Ρωσίας θα επικεντρωθεί στην «καταστολή της καταστρατήγησης» σε συντονισμό με την G7.

Η EBRD υπολογίζει τώρα ότι αυτό το «ενδιάμεσο εμπόριο» αντιπροσωπεύει περίπου το 4-6% του ετήσιου ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος στην Αρμενία και την Κιργιζία. Αυτό, με τη σειρά του, ενισχύει τις «αναπτυσσόμενες βιομηχανίες logistics» των χωρών και υποστηρίζει την ανατίμηση των τοπικών νομισμάτων, ανέφερε.

Ωστόσο, ο υποδιοικητής της κεντρικής τράπεζας της Αρμενίας, Armen Nurbekyan, επέμεινε ότι οι αρχές παρακολουθούν τα εμπορικά πρότυπα της χώρας σε εβδομαδιαία βάση για να διασφαλίσουν ότι οι επιχειρήσεις δεν θα παραβιάσουν τα εμπάργκο.

«Για την Αρμενία, η συμμόρφωση με τις κυρώσεις είναι απόλυτη προτεραιότητα», δήλωσε ο Nurbekyan στο CNBC. «Βρισκόμαστε σε μια περιοχή που είναι πολύ ταραγμένη, επομένως ξέρουμε τι σημαίνει να βρίσκεσαι κοντά σε χώρες που υφίστανται κυρώσεις και νομίζω ότι ήμασταν αρκετά επιτυχημένοι στο να κατευθύνουμε την οικονομία μας με τρόπο που να μένουμε μακριά από τις προβληματικές περιπτώσεις, πρόσθεσε.

Ο Nurbekyan σημείωσε ότι οι αυξήσεις του εμπορίου είχαν παρατηρηθεί «σε γενικές γραμμές» – συμπεριλαμβανομένης της επεξεργασίας τροφίμων, αγροτικών προϊόντων και αυτοκινήτων – καθώς οι εγχώριες επιχειρήσεις εκμεταλλεύτηκαν την αυξημένη ζήτηση μετά την φυγή δυτικών επιχειρήσεων από τη Ρωσία.

Αναγνώρισε ότι η ποσοστιαία αύξηση της ζήτησης για ανταλλακτικά προηγμένης τεχνολογίας, ειδικότερα, ήταν «αρκετά μεγάλη», αλλά είπε ότι αυτό οφείλεται στο ότι τα επίπεδα είχαν ξεκινήσει από χαμηλή βάση.

«Κανείς δεν είναι τόσο αφελής για να υποθέσει ότι, δεδομένου του μεγέθους των κυρώσεων, δεδομένου του μεγέθους των ροών, ότι οποιοσδήποτε μπορεί να αποφύγει οποιουσδήποτε κινδύνους. Αυτό δεν συμβαίνει ποτέ. Αλλά ο τρόπος λειτουργίας μας είναι πάντα ότι … διασφαλίζουμε ότι η συμμόρφωση στα χρηματοπιστωτικά μας ιδρύματα  είναι υψηλότερου επιπέδου», πρόσθεσε.

Οι δυτικοί σύμμαχοι δεν έχουν ακόμη διευκρινίσει πώς θα είναι ο επόμενος γύρος κυρώσεων τους, ούτε πότε ενδέχεται να τεθεί σε ισχύ. Ωστόσο, ορισμένοι αναλυτές λένε ότι η προοπτική τους θα μπορούσε να ωθήσει τις πληγείσες χώρες να επανεξετάσουν την πίστη τους.

«Απεξάρτηση από την ρωσική οικονομία»

«Πρέπει να απαλλαγούμε από την εξάρτηση με τη ρωσική οικονομία», σημείωσε ο Κουκάβα.

«Αυτή είναι μια χώρα παρίας και η οικονομική εξάρτηση από αυτήν σημαίνει ότι δεν θα μπορέσουμε να συναλλαγούμε με την ΕΕ και τις ΗΠΑ και τις δυτικές χώρες. Η ανάπτυξη πρέπει να προέλθει από το εμπόριο μαζί τους, παρά με τη Ρωσία», πρόσθεσε.

Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τα έθνη που φιλοδοξούν να γίνουν μέλη στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ.

Η Γεωργία υπέβαλε αίτηση για ένταξη στην ΕΕ τον Μάρτιο του 2022, μία εβδομάδα μετά την πλήρη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Επιπλέον,μαζί με την Ουκρανία, έχει δηλώσει τις φιλοδοξίες της για ένταξη στο ΝΑΤΟ.

Η δημόσια υποστήριξη της Γεωργίας για ένταξη στην ΕΕ έχει αναζωπυρωθεί τους τελευταίους μήνες, με τα τέσσερα πέμπτα (81%) του πληθυσμού επί του παρόντος να τάσσονται υπέρ της ένταξης , σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση από το Εθνικό Δημοκρατικό Ινστιτούτο. Τα τρία τέταρτα (73%) συνεχίζουν να υποστηρίζουν την ένταξη στο ΝΑΤΟ.

Η Αρμενία, εν τω μεταξύ, δεν υπέβαλε ποτέ αίτηση για ένταξη, όπως και άλλες χώρες της Κεντρικής Ασίας οι οποίες δεν θα ήταν επιλέξιμες για ένταξη στην ΕΕ.