ΜcKinsey για παγκόσμια οικονομία: Τα 4 σενάρια έως το 2030 – Ποιο οδηγεί σε μακροπρόθεσμη ανάπτυξη

Covid-19. Πόλεμος στην Ευρώπη. Πληθωρισμός. Γεωπολιτική αβεβαιότητα. Οι παγκόσμιοι ηγέτες της επιχειρηματικότητας είχαν πολλά να αντιμετωπίσουν τα τελευταία χρόνια και δεν μπορούν να υποθέσουν ότι το μέλλον θα είναι ευκολότερο ή πιο γνώριμο. Αντίθετα, το οικονομικό, τραπεζικό και επενδυτικό τοπίο της επόμενης δεκαετίας είναι πιθανό να διαφέρει ουσιαστικά από το πρόσφατο παρελθόν.

Από οικονομική άποψη, ο 21ος αιώνας ήταν ασυνήθιστος. Ο «παγκόσμιος ισολογισμός» – μια λογιστική της οικονομίας ολόκληρου του κόσμου που μετράει τα περιουσιακά στοιχεία και τις υποχρεώσεις των νοικοκυριών, των εταιρειών, των κυβερνήσεων και των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων – πριν από το 2000, αυξανόταν παράλληλα με το ΑΕΠ.

ΕΛΣΤΑΤ: Υποχώρησε ο πληθωρισμός – Καίνε οι τιμές στα τρόφιμα

Έκτοτε, τα περιουσιακά στοιχεία στον ισολογισμό  αυτό αυξήθηκαν πολύ πιο γρήγορα από το ΑΕΠ, καθώς περιουσιακά στοιχεία, όπως μετοχές και ακίνητα, δημιούργησαν αξία 160 τρισεκατομμυρίων δολαρίων σε χαρτί. Στην πραγματικότητα, μια πληθώρα αποταμιεύσεων δεν μπορούσε να βρει παραγωγικές διεξόδους στην πραγματική οικονομία, επομένως οι επενδύσεις ήταν χαμηλές. Αυτό συνέβαλε στην υποτονική ανάπτυξη, τον χαμηλό παγκόσμιο πληθωρισμό και τη μείωση των επιτοκίων.

Αυτές οι τάσεις μπορεί τώρα να εξασθενούν. Οι επενδυτικές απαιτήσεις αυξάνονται. Η πορεία προς τις καθαρές μηδενικές εκπομπές, για παράδειγμα, θα απαιτήσει πρόσθετες επενδύσεις που υπολογίζονται σε δύο ποσοστιαίες μονάδες του παγκόσμιου ΑΕΠ για το υπόλοιπο αυτής της δεκαετίας. Στη συνέχεια, υπάρχουν οι δηλωμένες δεσμεύσεις για νέες υποδομές, ισχυρότερες αλυσίδες εφοδιασμού και άμυνα.

Τι έπεται; Και τι μπορούμε να κάνουμε για αυτό; Για να αντιμετωπίσει αυτά τα ερωτήματα, το Ινστιτούτο McKinsey εξέτασε τέσσερα διαφορετικά εύλογα σενάρια για το πώς θα εξελιχθεί η παγκόσμια οικονομία μέχρι το 2030.

Σενάριο #1: Επανάληψη παράστασης

Κοιτάζοντας μόνο τις Ηνωμένες Πολιτείες, σε αυτό το σενάριο, η αστάθεια υποχωρεί και η οικονομία επιστρέφει περίπου στο σημείο που βρισκόταν από το 2000 έως το 2020: υψηλές αποταμιεύσεις, αδύναμες επενδύσεις, μια όχι πολύ σφιχτή αγορά εργασίας και χαμηλό πληθωρισμό και επιτόκια . Η παραγωγικότητα και η αύξηση της παραγωγής είναι και οι δύο αδύναμες. Ο πλούτος συνεχίζει να αυξάνεται, αλλά σε βάρος της πραγματικής οικονομικής παραγωγής και της υψηλότερης ανισότητας. Ο παγκόσμιος ισολογισμός εκτείνεται σε σχέση με το ΑΕΠ και παραμένει ευάλωτος σε διαταραχές.

Σενάριο #2: Επιστροφή στη δεκαετία του ’70

Σε αυτό το σενάριο, υπάρχει κάτι παρόμοιο με τον στασιμοπληθωρισμό που βίωσαν οι ΗΠΑ τη δεκαετία του 1970. Ο πληθωρισμός και τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια παραμένουν περίπου στο 4%, μειώνοντας την πραγματική αξία των περιουσιακών στοιχείων, συμπεριλαμβανομένων των μετοχών και της ακίνητης περιουσίας. Οι κεντρικές τράπεζες πρέπει να εξισορροπήσουν την καταπολέμηση του πληθωρισμού με την υποστήριξη της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Η κατανάλωση είναι ισχυρή, αλλά η ανάπτυξη δεν είναι εντυπωσιακή. Τα εταιρικά κέρδη αυξάνονται αργά και η έλλειψη σταθερότητας των τιμών σημαίνει υψηλό κίνδυνο αστάθειας της αγοράς. Ο πραγματικός πλούτος των νοικοκυριών μειώνεται. Σε σχέση με το ΑΕΠ, η παγκόσμια ισορροπία επανέρχεται σε ιστορικούς μέσους όρους.

Σενάριο #3: Επαναφορά ισολογισμού

Σκεφτείτε την Ιαπωνία μετά την έκρηξη της φούσκας ακινήτων/μετοχών, όταν η συνολική καθαρή της θέση σε σχέση με το ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά 20% από το 1990 έως το 2000. Γνωστή ως η «χαμένη δεκαετία», αυτό ήταν ουσιαστικά ένα 10ετές επεισόδιο στασιμότητας και ύφεσης που επηρέασε τον πλούτο, το εισόδημα και την οικονομική σταθερότητα. Σε αυτό το σενάριο, η δημοσιονομική και νομισματική πολιτική συσφίγγεται έντονα για να επιτευχθεί η μείωση του πληθωρισμού. Οι τιμές των περιουσιακών στοιχείων συρρικνώνονται ως απάντηση, θέτοντας τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα υπό πίεση. Η παρατεταμένη απομόχλευση μειώνει την ανάπτυξη καθώς οι καταναλωτές πληρώνουν τις οφειλές τους αντί να καταναλώνουν.

Σενάριο #4: Επιτάχυνση παραγωγικότητας

Αυτό είναι το μόνο σενάριο που προβλέπει μακροπρόθεσμη ανάπτυξη τόσο του εισοδήματος όσο και του πλούτου. Μεγαλύτερες πραγματικές επενδύσεις και ανάπτυξη ψηφιακών και αναδυόμενων τεχνολογιών όπως η γενετική τεχνητή νοημοσύνη, αυξάνουν την παραγωγικότητα. Η γρήγορη, ευρείας βάσης αύξηση του ΑΕΠ ενισχύει τον πλούτο των νοικοκυριών – κατά επιπλέον 16 τρισεκατομμύρια δολάρια μόνο στις ΗΠΑ. Ο πληθωρισμός μειώνεται ενώ τα πραγματικά επιτόκια αυξάνονται περίπου 1 % κατά μέσο όρο, ενισχύοντας το μερίδιο του παραγωγικού κεφαλαίου και βελτιώνοντας την υγεία του παγκόσμιου ισολογισμού. Σε αυτήν την ισχυρή και σταθερή οικονομία, οι καταθέσεις συρρικνώνονται σε πραγματικούς όρους και οι κεντρικές τράπεζες αναιρούν την ποσοτική σύσφιγξη.

Αυτά τα τέσσερα διαφορετικά σενάρια έχουν ένα κοινό: σημαντικές συνέπειες στον πραγματικό κόσμο. Η διαφορά στον πλούτο των νοικοκυριών μεταξύ της «επαναφοράς του ισολογισμού» και των σεναρίων «υψηλής παραγωγικότητας» ανέρχεται σε 48 τρισεκατομμύρια δολάρια μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες μέχρι το 2030, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της McKinsey. Και η διαφορά στην αύξηση του ΑΕΠ είναι 1,7 ποσοστιαίες μονάδες.

Μακροπρόθεσμες διαρθρωτικές αλλαγές

Για να προγραμματίσουν ένα τόσο ευρύ φάσμα πιθανοτήτων, οι επιχειρήσεις πρέπει να υπερβούν την παρακολούθηση βραχυπρόθεσμων δεικτών, όπως αποφάσεις επιτοκίων ή μηνιαία επίπεδα πληθωρισμού. Αντίθετα, θα πρέπει να σχεδιάσουν τις μακροπρόθεσμες διαρθρωτικές αλλαγές που θα διαμορφώσουν τον κλάδο τους. Εκπληρώνονται οι μηδενικές δεσμεύσεις; Αλλάζουν οι εμπορικές πολιτικές; Ποιοι παράγοντες εσωτερικής πολιτικής έχουν μεγαλύτερη σημασία;

Επειδή το μέλλον είναι αβέβαιο (και θα μπορούσε να είναι χειρότερο), οι εταιρείες πρέπει να ενισχύσουν την πολιτική διαχείρισης κινδύνου. Οι ενέργειες θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν την ενίσχυση των «αμορτισέρ» ασφαλείας των μετοχών, την ενίσχυση των ισολογισμών και την εκτόνωση του μακροοικονομικού κινδύνου. Τέλος, οι επιχειρήσεις θα πρέπει να αναζητούν νέες ευκαιρίες ανάπτυξης, οι οποίες μπορεί να απαιτούν την ανάπτυξη νέων επιχειρηματικών μοντέλων και δυνατοτήτων.

Τα τελευταία χρόνια, η παγκόσμια οικονομία έχει υποστεί αλλεπάλληλα σοκ. Αναμφίβολα, πολλοί άνθρωποι δεν θα ενοχλούνταν από μια επιστροφή στη σχετική ηρεμία, ας πούμε, του 2019. Αλλά γεγονός είναι ότι αυτό δεν μπορεί να υποτεθεί.

Φυσικά, οι ηγέτες των επιχειρήσεων και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα πρέπει να προσπαθήσουν να επιτύχουν το καλύτερο(τέταρτο) σενάριο, την «επιτάχυνση παραγωγικότητας». Αλλά δεδομένης της πρόσφατης αστάθειας, θα πρέπει επίσης να προετοιμαστούν και για τα άλλα, λιγότερο ευνοϊκά, σενάρια. Όσον αφορά στην οικονομία, αυτό που είναι παρελθόν δεν είναι πάντα πρόλογος…