Κίνα: Γιατί οι νέοι εγκαταλείπουν τις δουλειές γραφείου για πιο «ελαφριές»

Όταν η 25χρονη Eunice Wang έπιασε δουλειά ως σύμβουλος στρατηγικής σε μια φαρμακευτική εταιρεία στο Πεκίνο, πίστεψε ότι ήταν ένα όνειρο που έγινε πραγματικότητα.

Προετοιμαζόταν για αυτό σκληρά επί έξι χρόνια: Αποφοίτησε από το κολέγιο με ειδικότητα στη βιολογική μηχανική και αργότερα ολοκλήρωσε το μεταπτυχιακό της στην ανάλυση επιχειρήσεων στις ΗΠΑ.

Απομακρυσμένη εργασία: Οι ψηφιακοί νομάδες «κερδίζουν έδαφος» στις εταιρείες

Όλη αυτή η προσπάθεια «πετάχτηκε στα σκουπίδια» μέσα σε μόλις 3 μήνες. Τόσο της πήρε για να διαψεύσει η πραγματικότητα το όνειρο.

«Πίστευα ότι θα μπορούσα να μείνω για έναν ολόκληρο χρόνο, αλλά σκέφτηκα, ότι θα προτιμούσα να αυτοκτονήσω. Θα ήμουν πραγματικά απελπισμένη», χαρακτηριστικά, σύμφωνα με το CNBC.

Η Wang επέστρεψε στη γενέτειρά της στη βόρεια Κίνα για να γίνει barista, πριν από έξι μήνες. Η μετάβαση από μια δουλειά γραφείου στο “qing ti li huo” (ή “ελαφριά εργασία” στα κινέζικα) κερδίζει έδαφος μεταξύ των νέων στην Κίνα.

“No-brainer”

Το hashtag «η πρώτη μου φυσική εργασιακή εμπειρία» έχει 30,3 εκατομμύρια προβολές στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης Xiaohongshu, όπου ορισμένοι χρήστες περιγράφουν τις νέες τους δουλειές που «δεν χρειάζονται μυαλό» (“no-brainer”).

Τέτοιες δουλειές είναι για παράδειγμα το να διευθύνεις ένα εστιατόριο γρήγορου φαγητού, το προσωπικό υποδοχής, οι υπηρεσίες καθαριότητας, οτιδήποτε εν πάσει περιπτώσει δεν συνιστά δουλειά γραφείου.

«Υπάρχει πολλές συζητήσεις στο Διαδίκτυο όπου οι νέοι μοιράζονται πώς “δραπέτευσαν” από τις δουλειές τους επειδή δεν ήταν ικανοποιημένοι», δήλωσε η Jia Miao, επίκουρη καθηγήτρια κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης στη Σαγκάης.

Ο Wu Xiaogang, καθηγητής κοινωνιολογίας στο ίδιο πανεπιστήμιο, πρόσθεσε: «Είναι αρκετά ασυνήθιστο. Αν έχεις πτυχίο κολεγίου, υποτίθεται ότι είσαι υπάλληλος γραφείου» (“white collar worker” στα αγγλικά).

Σε έρευνά του ο Wu υπολόγισε ότι τουλάχιστον το ένα τέταρτο των αποφοίτων κολεγίων στην Κίνα είναι υποαπασχολούμενοι, υπό την έννοια ότι εργάζονται σε θέσεις που δεν ανταποκρίνονται στις δεξιότητες ή στην κατάρτισή τους,

«Εθελούσια απόσυρση»

Αναμφισβήτητα, μετά την πανδημία, ενώ η οικονομία της Κίνας ανακάμπτει, πολλοί νέοι αγωνίστηκαν πραγματικά να βρουν δουλειά. Μερικοί από αυτούς επέλεξαν μια ελαφριά δουλειά», είπε η Miao.

Αυτό, ωστόσο, δεν ισχύει για τους νέους εργαζόμενους όπως η Wang, εξήγησαν οι ειδικοί στο CNBC. Σε αυτή την περίπτωση πρόκειται για «εθελούσια απόσυρση» από την εξειδικευμένη εργασία.

Η Wang φαντάστηκε ότι η δουλειά της στο γραφείο ως συμβούλου θα ήταν «πραγματικά δημιουργική», προσβλέποντας στη συνεργασία με συναδέλφους και ανωτέρους. Αλλά, διαπίστωσε ότι η πραγματικότητα απέχει πολύ από αυτό.

«Δεν είχα τον χρόνο να επικοινωνήσω με κανέναν λόγω του φόρτου εργασίας», είπε.

Αντίθετα, οι μέρες της αφιερώθηκαν στη σύνταξη διαφανειών, τη σύνταξη εκθέσεων στα Μανδαρινικά και στη μετάφρασή τους στα αγγλικά – δηλαδή εργασία που δεν απαιτεί ιδιαίτερη πνευματική προσπάθεια.

Όλο και περισσότεροι απόφοιτοι κολεγίου γίνονται «xiao bai ling» — ή «μικρό κολάρο» (σε αντιδιαστολή με το «λευκό κολάρο») στα κινεζικά, είπε ο καθηγητής Wu Xiaogang.

Η Jia Miao πρόσθεσε ότι ο προσδιορισμός «μικρό» αναφέρεται όχι μόνο στην ηλικία των εργαζομένων αλλά και στους ρόλους τους — οι οποίοι είναι συνήθως μικρότεροι, δεν απαιτούν τη λήψη σημαντικών αποφάσεων ή προσωπική συμβολής. Αυτός ο τρόπος δουλειάς δεν είναι καινούργιος, κάθε άλλο, πρόσθεσε.

Εξήγησε ότι όταν η κοινωνία πέρασε από τη γεωργία στη βιομηχανοποίηση, από το αγρόκτημα στα εργοστάσια, η δουλειά δεν χρειαζόταν δημιουργικότητα ή αυτονομία. Απλώς βρισκόταν ο εργαζόμενος σε μια θέση κάνοντας μια επαναλαμβανόμενη εργασία.

«Το ίδιο συμβαίνει τώρα καθώς η οικονομία μας εξελίσσεται. Πολλοί νέοι μπορεί να αισθάνονται απογοητευμένοι για τις δουλειές τους επειδή οι εταιρείες δεν τους προσλαμβάνουν για δουλειά, αλλά προσλαμβάνουν για να χειρίζονται έναν υπολογιστή σε ένα γραφείο», είπε η καθηγήτρια.

Δεδομένου του υψηλού ανταγωνισμού και της εξαντλητικής κουλτούρας «996», η εργασία έχει καταντήσει συναισθηματικά και σωματικά εξαντλητική για τους νέους επαγγελματίες, πρόσθεσε η ίδια, καταλήγοντας ότι μέσα σε όλο αυτό χάνεις τον εαυτό σου, παρόλο που έχεις κάποιου είδους επαγγελματικό κύρος.

«Δραματική αλλαγή» στις αξίες

Ακόμα κι έτσι, νέοι άνθρωποι όπως η Wang συνεχίζουν να παλεύουν με την παραδοσιακή προσδοκία να πάνε στο κολέγιο και να βρουν μια «καλή» δουλειά γραφείου.

«Μου είπαν ότι αν θυσιάσεις τον προσωπικό σου χρόνο, αν καταβάλεις πολλή προσπάθεια και δουλεύεις μέχρι αργά, στο τέλος θα γίνεις ελίτ, θα είσαι αξιοθαύμαστος», είπε χαρακτηριστικά. Τελικά, όμως, διαπίστωσε πολύ γρήγορα ότι «απλώς ένιωθα ότι αν δεν έβρισκα μια “πραγματική δουλειά”, όλα όσα έκανα πριν δεν θα είχαν νόημα. Υπήρχε ένας πολύ δυνατός φόβος ότι θα ήμουν αποτυχημένη».

Οι νέοι επαγγελματίες σε όλο τον κόσμο αμφισβητούν το νόημα της εργασίας τα τελευταία χρόνια, με τάσεις όπως η «σιωπηρή  παραίτηση» και οι «τσαγκαροδευτέρες» να κερδίζουν δημοτικότητα.

Και στην Κίνα, υπάρχει το φαινόμενο του «τανγκ πινγκ», στο οποίο οι νέοι απορρίπτουν την κουλτούρα της υπεργεργασίας και αγκαλιάζουν δουλειές με λιγότερη κούραση.

Η ταχεία οικονομική μετάβαση της χώρας είναι αυτό που προκαλεί μια «δραματική αλλαγή» στις εργασιακές αξίες, είπε η Miao.

«Για την παλαιότερη γενιά, εργάστηκαν κάτω από μια προγραμματισμένη οικονομία… όπου η εργασία συνδυάζεται με ένα πατριωτικό πνεύμα, έτσι ώστε η δουλειά τους να συμβάλει σε μια νέα, σοσιαλιστική χώρα», εξήγησε. Και πρόσθεσε ότι τώρα, έχοντας πετύχει ως χώρα ένα ορισμένο ΑΕΠ και οικονομικές βάσεις, οι νέοι θέλουν να στραφούν στον εαυτό τους. Δεν πιστεύουν ότι ο απώτερος στόχος τους είναι να συνεισφέρουν στη χώρα.

Ένας νέος ορισμός της επιτυχίας;

Το δέλεαρ της «ελαφριάς δουλειάς» για τους εργαζόμενους γραφείου έρχεται με τη μορφή «περισσότερης ελευθερίας και ευελιξίας» στα χρονοδιαγράμματα εργασίας, εξηγούν ο ειδικοί, παρόλο που αυτό συνοδεύεται από λιγότερη ασφάλεια εργασίας και εισόδημα.

Η Wang κέρδιζε περίπου 12.000 κινεζικά γιουάν (1.700 δολάρια) το μήνα ως εργαζόμενη γραφείου. Ως barista, κερδίζει το ένα τέταρτο από αυτά και λαμβάνει λίγη οικονομική υποστήριξη από τους γονείς της.

«Κάποιοι μπορεί να πουν, πήρες πολύ χρόνο για να τελειώσεις το master σου και καταλήγεις να σερβίρεις καφέ; Μια δουλειά που μπορούν να κάνουν άνθρωποι που μόλις τελείωσαν το γυμνάσιο ή το δημοτικό;», είπε η 25χρονη.

Η παραδοσιακή κινεζική σκέψη, όπως την περιέγραψε η ίδια, δεν απέχει και πολύ από την «παραδοσιακή ελληνική»: Αν δεν πας στο κολέγιο, αν δεν καταβάλεις προσπάθεια στην αίτηση εργασίας σου, θα καταλήξεις να είσαι σερβιτόρα, να καθαρίζεις πεζοδρόμια».

Ωστόσο, η ίδια διαπίστωσε πως αυτές οι δουλειές δεν είναι τόσο «απλοϊκές» όσο πολλοί πιστεύουν. Για παράδειγμα, το ότι ήταν barista όχι μόνο της επέτρεψε να αποκτήσει δεξιότητες σχετικά με την παρασκευή καφέ, αλλά τη βοήθησε επίσης να ξεπεράσει τον φόβο της να ξεκινήσει ενδιαφέρουσες συζητήσεις με τους ανθρώπους.

«Αλλά στην πραγματικότητα αυτές οι θέσεις εργασίας μπορεί επίσης να είναι αξιοσέβαστες – γιατί ορισμένες θέσεις εργασίας θεωρούνται κατώτερες από άλλες;»

Η Wang είπε ότι τώρα βρίσκει ικανοποίηση στη δουλειά της που δεν μπορούσε να βρει στην προηγούμενη της, είτε μέσω του latte art είτε όταν βλέπει χαρούμενους πελάτες.

«Ακούγεται αστείο, αλλά πηγαίνω χαρούμενη για δουλειά»,  είπε γελώντας. Και δεν είναι η μόνη…