Politico: Ο ευρωπαίος αξιωματούχος και το ξενοδοχείο στο Μπαλί που δεν δηλώνει

Το εκτελεστικό όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης απαιτεί από όλους τους εργαζόμενους να υποβάλλουν τις «εξωτερικές δραστηριότητές τους» για έλεγχο, σε μια προσπάθεια να εντοπιστούν πιθανές συγκρούσεις συμφερόντων προτού γίνουν πρόβλημα. Ωστόσο, η αγορά ενός ξενοδοχείου στο Μπαλί, φαίνεται ότι δεν μετράει. Τουλάχιστον, αυτό προκύπτει από την περίπτωση του Gert Jan Koopman, η οποίος αγόρασε το 2009 το πολυτελές Munduk Moding Plantation Nature Resort & Spa.

Και βέβαια ο Koopman δεν ήταν ξενοδόχος, ήταν και είναι, ένας από τους υψηλότερους αξιωματούχους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις Βρυξέλλες.

Εκείνη την εποχή, το ακίνητο είχε μόλις πέντε δωμάτια. Όμως, την επόμενη δεκαετία, ο Koopman επικεφαλής της Γενικής Διεύθυνσης Γειτονίας και Διαπραγματεύσεων για τη Διεύρυνση (NEAR) και η οικογένειά του ανέπτυξαν το θέρετρο σε ένα premium προορισμό, που χαρακτηρίστηκε ως «οικολογικό θέρετρο πολυτελείας».

Όπως γράφει σε εκτενές του άρθρο το Politico, κατά τη διάρκεια εκείνης της περιόδου, ο Koopman και η οικογένειά του — που ανέλαβαν την ιδιοκτησία κάποια στιγμή — επισκέπτονταν τακτικά το ξενοδοχείο, ήταν σε συχνή επαφή με τους διευθυντές του και υπέγραφαν διάφορες συμφωνίες.

Ωστόσο, ο Koopman δεν θεώρησε ότι πρέπει να ενημερώσει τον εργοδότη του, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, πίσω στις Βρυξέλλες.  Το σκεπτικό, σύμφωνα με την Κομισιόν είναι ότι «η εξωτερική ιδιοκτησία δεν θεωρείται ότι προκαλεί σύγκρουση συμφερόντων.

«Το να είσαι ιδιοκτήτης δεν θεωρείται εξωτερική δραστηριότητα – καθώς δεν σημαίνει  ότι «κάνεις κάτι»  (μια δραστηριότητα) με την έννοια της επένδυσης ενός χρόνου που μπορεί να έχει αντίκτυπο στην εκτέλεση των καθηκόντων στην εργασία» σχολίασε εκπρόσωπος της Επιτροπής.

Ασαφές πλαίσιο

Ωστόσο, η εξήγηση αυτή δεν πείθει, και είναι αρκετοί εκείνοι που υποστηρίζουν ότι στον καθορισμό των κανόνων περί σύγκρουσης συμφερόντων υπάρχει πραγματικό πρόβλημα στην ΕΕ.

«Είναι ένα κατεστραμμένο σύστημα» σχολίασε ο Nick Aiossa, αναπληρωτής διευθυντής της Transparency International στις Βρυξέλλες και πρόσθεσε: «Πρέπει να υπάρξει πολύ υψηλότερη δημοσιοποίηση οικονομικών στοιχείων σε όλους τους τομείς για να ευθυγραμμιστεί με τις βέλτιστες πρακτικές και να μετριαστούν τυχόν πιθανές συγκρούσεις συμφερόντων».

Οι κανόνες

Το εγχειρίδιο κανόνων της Επιτροπής θέτει ορισμένες παραμέτρους γύρω από το τι μπορούν να κάνουν οι υπάλληλοί της.

Αρχικά, το προσωπικό δεν επιτρέπεται να κερδίζει περισσότερα από 10.000 ευρώ ετησίως από οποιαδήποτε «εξωτερική δραστηριότητα». Επίσης, οι εργαζόμενοι απαγορεύεται να αναλαμβάνουν «αποστολές και δραστηριότητες» για εταιρείες εμπορικού προσανατολισμού, σύμφωνα με έγγραφο του 2011 από την Ερευνητική και Πειθαρχική Επιτροπή της Επιτροπής.

Ωστόσο, σύμφωνα με το Politico, οι κανόνες δημοσιοποίησης οικονομικών στοιχείων του ιδρύματος είναι πιο νεφελώδεις. Οι υπάλληλοι της ίδιας της Επιτροπής —ακόμη και πολύ υψηλόβαθμο προσωπικό— δεν χρειάζεται να αποκαλύπτουν τα προσωπικά τους οικονομικά συμφέροντα.

Επί της ουσίας, η αποκάλυψη των στοιχείων περί σύγκρουσης συμφερόντων επαφίεται στην καλή θέληση έκαστου μέλους της Κομισιόν. Αξιοσημείωτο είναι ότι οι κανόνες δεν ορίζουν κυρώσεις σε περίπτωση μη συμμόρφωσης.

Αυτό σημαίνει ότι κανόνες δεν απαιτούσαν ποτέ από τον Koopman να δηλώσει την ιδιοκτησία του στο ξενοδοχείο, είτε ως εξωτερική δραστηριότητα είτε ως οικονομικό συμφέρον που θα μπορούσε να προκαλέσει πιθανές συγκρούσεις συμφερόντων.

Το γεγονός ότι τα ανώτερα στελέχη της Επιτροπής δεν υποχρεούνται να αποκαλύπτουν τα οικονομικά τους συμφέροντα δεν συμβαδίζει με τις πρακτικές στις ΗΠΑ ή τη Γαλλία , καθώς και με τις συνιστώμενες βέλτιστες πρακτικές τόσο της Παγκόσμιας Τράπεζας όσο και του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ). Μάλιστα ο ΟΟΣΑ, λέει ότι οι υποχρεωτικές δηλώσεις οικονομικών περιουσιακών στοιχείων είναι το κλειδί «για την αύξηση της διαφάνειας και της εμπιστοσύνης των πολιτών στη δημόσια διοίκηση».

Δάσκαλε που δίδασκες…

Επίσης, αποδυναμώνει τις συμβουλές της ίδιας της Επιτροπής προς τις χώρες της ΕΕ και τα επίδοξα μέλη, η οποία ενθαρρύνει τις υποχρεωτικές δηλώσεις περιουσιακών στοιχείων για τους δημόσιους υπαλλήλους.

Και, συμπτωματικά, τα νέα για το ενδιαφέρον του Koopman για το ξενοδοχείο του Μπαλί συμπίπτουν με την αποκάλυψη σχεδίων της Επιτροπής για ένα πολυαναμενόμενο όργανο δεοντολογίας που θα επιβλέπει όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ. Το όργανο θα βοηθούσε όλους να υιοθετήσουν ελάχιστα πρότυπα, συμπεριλαμβανομένων των παράπλευρων εργασιών και των δηλώσεων περιουσιακών στοιχείων, αλλά δεν θα είχε το ίδιο αρμοδιότητες επιβολής ή έρευνας.

Αξιολογώντας τον Koopman

Η εκτίμηση της Επιτροπής για το πόσο ο Koopman ασχολήθηκε με το ξενοδοχείο —με βάση τις δικές του «σαφείς» δηλώσεις, σύμφωνα με τον εκπρόσωπο — φαίνεται να έρχεται σε σύγκρουση με κείμενα στον ιστότοπο του ξενοδοχείου, καθώς και με άλλους λογαριασμούς, που δείχνουν πιο εντατική συμμετοχή από την οικογένεια.

Μια ανάρτηση στον ιστότοπο του ξενοδοχείου, υπογεγραμμένη από κάποια ονόματι Irene, αναφέρει ότι οι ιδιοκτήτες συναντώνται με την ομάδα της Ινδονησίας «τουλάχιστον δύο φορές το χρόνο» για να «ελέγξουν την πρόοδο» και ότι είναι σε επαφή «κάθε εβδομάδα — συχνά κάθε μέρα».

Σε επαφή με το POLITICO, ένας υπάλληλος του ξενοδοχείου αναγνώρισε τον Koopman  ως τον «ιδιοκτήτη» του ξενοδοχείου και μια ανάρτηση ιστολογίου από τον Απρίλιο του 2022 — στην οποία φαίνεται να συναντά τοπικούς αξιωματούχους — ανέφερε ότι αυτός «δεν ήταν άλλος από» τον ιδιοκτήτη του Munduk.

Η Επιτροπή αναγνώρισε ότι η οικογένεια «είναι σε επαφή με τη διαχειριστική ομάδα για ζητήματα που απαιτούν από τους ιδιοκτήτες να υπογράψουν και να ελέγξουν την πρόοδο».

Ωστόσο, ο εκπρόσωπος είπε ότι «αυτές οι επαφές απαιτούν περιορισμένο χρόνο του Γενικού Διευθυντή και δεν παρεμβαίνουν στο έργο του στην Επιτροπή».

Ο ίδιος ο Koopman παρέπεμψε το POLITICO στα σχόλια του εκπροσώπου της Επιτροπής.