Το ολλανδικό δράμα με τις εξαγωγές τσιπ αποκαλύπτει τις ελλείψεις της ΕΕ

Όσον αφορά στο ποιος μπορεί να αγοράσει εξοπλισμό κατασκευής για τους πιο προηγμένους ημιαγωγούς του κόσμου, το ολλανδικό προάστιο Veldhoven με τους 46.000 κατοίκων, έδρα της αξίας 291 δισεκατομμυρίων δολαρίων ASML, έχει μεγαλύτερη επιρροή στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 χωρών. Αυτό βάζει την Ολλανδία απευθείας στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν για τον περιορισμό του τι μπορεί να πουλήσει ο εγχώριος γίγαντας τσιπ στην Κίνα. Εφιστά επίσης την προσοχή για ένα κενό στην εξουσία της ΕΕ.

Παρά τον κανονισμό του 2021 που καθορίζει την πολιτική ελέγχου των εξαγωγών, τα κράτη μέλη της ΕΕ λαμβάνουν τις δικές τους αποφάσεις για το πότε θα επικαλεστούν την εθνική ασφάλεια. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τις φιλοδοξίες της βιομηχανικής πολιτικής του μπλοκ. Ένας πιο ενοποιημένος κώδικας συμπεριφοράς θα ενίσχυε την αξιοπιστία του μπλοκ, αλλά προς το παρόν μεμονωμένες χώρες έχουν μεγαλύτερη δύναμη.

Τον περασμένο Οκτώβριο, προκειμένου να περιορίσει τη χρήση από το Πεκίνο των πιο προηγμένων ημιαγωγών και να μην ξεπεράσει τις ΗΠΑ σε στρατιωτικές δυνατότητες και τεχνητή νοημοσύνη, ο Μπάιντεν επέβαλε περιορισμούς στις εξαγωγές τους στην Κίνα. Επειδή η ASML, ένας από τους μοναδικούς μεγάλους παραγωγούς προηγμένων μηχανημάτων που βοηθούν στη διαμόρφωση των τσιπ, έχει πιέσει την Ολλανδία καθώς και την Ιαπωνία να ακολουθήσουν το παράδειγμά τους.

Οι Ολλανδοί είχαν ήδη περιορίσει το 2019 τις εξαγωγές μηχανών λιθογραφίας «EUV». Τον Μάρτιο, λίγο μετά τη συνάντηση με τον Μπάιντεν, η Χάγη ανακοίνωσε ότι ήταν πιθανό να επεκτείνει τους ελέγχους των εξαγωγών σε μέρη των πιο εξελιγμένων μηχανών «DUV».

Στην περίπτωση των τσιπ υψηλής τεχνολογίας, το αποτέλεσμα για έναν από τους λίγους γνήσιους τεχνολογικούς γίγαντες της Ευρώπης φαίνεται να είναι ανεκτό. Ο Διευθύνων Σύμβουλος της ASML Πέτερ Βένινκ είπε ότι η Κίνα βρίσκεται σε καλό δρόμο για να αντιπροσωπεύει περίπου το 15% των πωλήσεων το 2023. Ο Βένινκ έχει εκκρεμείς παραγγελίες που τον έχουν βοηθήσει να διατηρήσει τις προσδοκίες για το 2023 και πιστεύει ότι οι κινεζικές πωλήσεις θα αυξηθούν κατά περίπου 25% ακόμη και με περιορισμούς εξαγωγής τσιπ.

Ένα ευρύτερο ζήτημα είναι ο αντίκτυπος στην Ε.Ε. Για παράδειγμα, εάν ένα μεμονωμένο κράτος μέλος θέσει ελέγχους στις εξαγωγές, πιέζει όλα τα άλλα 26 μέλη, υποστηρίζουν οι Τομπάιας Γκέρκε και Τζούλιαν Ρινγκχοφ του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων. Εξάλλου, εάν ένα κράτος μέλος της ΕΕ αγόραζε ένα περιορισμένο σύστημα και στη συνέχεια επιδίωκε να το εξάγει στην Κίνα, θα υπονόμευε τόσο τους ολλανδικούς ελέγχους όσο και την ενιαία αγορά της ΕΕ.

Η επικείμενη στρατηγική οικονομικής ασφάλειας της ΕΕ, η οποία αναμένεται στις 20 Ιουνίου, θα προσπαθήσει να βρει μια κοινά αποδεκτή λύση σχετικά με το ποιος θα μπορεί να αγοράσει ευαίσθητη τεχνολογία από την ΕΕ. Ωστόσο, η ΕΕ δυσκολεύεται να ισορροπήσει ανάμεσα στον περιορισμό των δυνατοτήτων του Πεκίνου όσο και στη διατήρηση βασικών δεσμών με έναν κορυφαίο εμπορικό εταίρο, ιδιαίτερα όταν δεν έχει ακόμη καταλήξει πως ακριβώς θα χειριστεί την εξάρτηση από τις κινεζικές αλυσίδες εφοδιασμού.

Η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν θέτει τις βάσεις για τη μείωση του κινδύνου χωρίς να διακόψει τους δεσμούς. Αλλά αυτό απαιτεί μια αποδεκτή μέση λύση στις 20 Ιουνίου και τα κράτη μέλη να συμφωνήσουν σε αυτη. Μέχρι τότε, οι ΗΠΑ θα μπορούν εύκολα να πιέσουν περισσότερους να ακολουθήσουν τη γραμμή τους.

REUTERS BREAKINGVIEWS