ΚΑΠ: Ξετυλίγοντας το νήμα των αγροτικών πληρωμών – Ποιες δράσεις οδηγούν στο ταμείο

Σε ένα δυνατό παζλ για δυνατούς λύτες έχει εξελιχθεί το νέο σύστημα των αγροτικών πληρωμών, στο πλαίσιο της νέας ΚΑΠ 2023 -2027, η οποία με την εφαρμογή της έφερε μαζί σημαντικές αλλαγές.

Οι εφαρμοστικές αποφάσεις που εκδόθηκαν το τελευταίο διάστημα, καθόρισαν το θεσμικό πλαίσιο για το πώς θα εφαρμοστούν οι νέες παρεμβάσεις, οι οποίες σε αυτή την φάση αφορούν το δύσκολο κομμάτι των οικολογικών σχημάτων, τα οποία για πρώτη φορά θα εφαρμοστούν φέτος και ήρθαν να αντικαταστήσουν το λεγόμενο «πρασίνισμα», το οποίο αποτελούσε το 1/5 των άμεσων ενισχύσεων.

ΚΑΠ: Ποιες είναι οι ασυμβατότητες στα οικολογικά σχήματα

Ειδικότερα, στα οικολογικά σχήματα θα κατευθυνθεί μέχρι και το 25% του προϋπολογισμού για άμεσες ενισχύσεις, που φτάνει σχεδόν τα 460 εκατ. ευρώ, για να πληρωθούν δράσεις με τις οποίες ενισχύεται περισσότερο η προστασία του περιβάλλοντος.

Ωστόσο, οι προϋποθέσεις για να λάβουν τις ενισχύσεις τους οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι της χώρας τη νέα προγραμματική περίοδο 2023-27, είναι σαφώς περισσότερες, ενώ οι υποχρεώσεις που δημιουργούν τα οικολογικά σχήματα περιπλέκουν την κατάσταση, καθώς η ελληνική γεωργία οδηγείται σε ένα διαφορετικό παραγωγικό μοντέλο, περισσότερο οικολογικό.

Οι εφαρμοστικές

Έτσι, η υπογραφή των αποφάσεων για τις παρεμβάσεις που εντάσσονται στα  οικολογικά σχήματα, καθορίζουν το θεσμικό πλαίσιο εφαρμογής για το οικολογικό σχήμα της βιολογικής γεωργίας και κτηνοτροφίας, στις οποίες εντάσσονται 30 καλλιέργειες/εκτροφές προς ενίσχυση, αλλά και τις ενισχύσεις για τις «πράσινες» δράσεις των κτηνοτρόφων. Το επόμενο διάστημα αναμένεται η υπογραφή και των υπόλοιπων εφαρμοστικών αποφάσεων για τις άμεσες ενισχύσεις.

Επίσης, με τις ΥΑ, καθορίστηκαν οι δεσμεύσεις, τις οποίες πρέπει να τηρούν οι παραγωγοί για να μπορούν να λαμβάνουν τις ενισχύσεις τους (η λεγόμενη αιρεσιμότητα), καθώς και οι ασυμβατότητες μεταξύ των οικολογικών σχημάτων ώστε να γνωρίζει ο παραγωγός πόσα και ποια είναι αυτά που μπορεί να ενεργοποιήσει στο αγροτεμάχιό του. Οι ασυμβατότητες τίθενται για την αποφυγή, τόσο της διπλής χρηματοδότησης, όσο και της εφαρμογής μη συμβατών γεωργικών πρακτικών στα αγροτεμάχια των επί μέρους παρεμβάσεων.

Να σημειωθεί ότι τα οικολογικά προγράμματα εφαρμόζονται, ως αποσυνδεδεμένες άμεσες ενισχύσεις σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια και στους παραγωγικούς τομείς παρέμβασης φυτικής και ζωικής παραγωγής.

Διατήρηση βιολογικής γεωργίας και κτηνοτροφίας

Την ενίσχυση της εφαρμογής μεθόδων βιολογικής γεωργίας και κτηνοτροφίας στοχεύει η παρέμβαση Π1-31.9 «Διατήρηση μεθόδων βιολογικής γεωργίας και κτηνοτροφίας» του προγράμματος (οικολογικό σχήμα – ecoschemes) για το κλίμα, το περιβάλλον και την καλή διαβίωση των ζώων.

Ενεργοί αγρότες ή ομάδες ενεργών αγροτών, που διατηρούν τη βιολογική καλλιέργεια η εκτροφή και κατά την οριστική υποβολή της Ενιαίας Αίτησης Ενίσχυσης διαθέτουν αγροτεμάχια ή/και βοσκοτόπους ή/και εκτροφές, τα οποία είναι ενταγμένα στο σύστημα της βιολογικής γεωργίας, είναι οι δικαιούχοι της παρέμβασης αυτής.

Η ένταξη των εν λόγω αγροτεμαχίων τεκμηριώνεται από ενεργή σύμβαση του παραγωγού με εγκεκριμένο Οργανισμό Ελέγχου και Πιστοποίησης (ΟΕΠ) καθώς και από πιστοποιητικό το οποίο έχει εκδοθεί σε ηλεκτρονική μορφή με χρήση του συστήματος traces από τον Οργανισμό Ελέγχου και Πιστοποίησης, με τον οποίο είναι συμβεβλημένοι.

30 επιλέξιμες καλλιέργειες/εκτροφές προς ενίσχυση-ύψος ενίσχυσης

Η ενίσχυση υπολογίζεται βάσει των πρόσθετων δαπανών που πραγματοποιήθηκαν, του διαφυγόντος εισοδήματος και του κόστους συναλλαγής που προκύπτουν από τις δεσμεύσεις της παρούσας παρέμβασης και εξαρτάται από το είδος της καλλιέργειας ή/και της εκτροφής.

Οι επιλέξιμες καλλιέργειες/εκτροφές με το αντίστοιχο ενδεικτικό ύψος ενίσχυσης αναφέρονται στον παρακάτω πίνακα:

Οι ενισχύσεις αυτές καλύπτουν την αύξηση του κόστους παραγωγής, καθώς και τη μείωση της παραγωγής λόγω της εφαρμογής της βιολογικής γεωργίας, ανά καλλιέργεια/εκτροφή, καθώς επίσης και το κόστος πιστοποίησης.

Να σημειωθεί ότι σε περίπτωση υπερβάλλουσας ζήτησης, το ύψος ενίσχυσης, ανά εκτάριο και έτος, μπορεί να μειωθεί, έτσι ώστε να αποφευχθεί η υπέρβαση των ετήσιων χρηματοδοτικών κονδυλιών των ειδών παρέμβασης υπό μορφή άμεσων ενισχύσεων.

«Πράσινες» ενισχύσεις κτηνοτρόφων

Με το ποσό των 65 ευρώ/εκτάριο (6,5 ευρώ/στρέμμα) βοσκότοπου για αιγοπρόβατα και 55 ευρώ/εκτάριο (5,5 ευρώ/στρέμμα) για βοοειδή θα ενισχυθούν οι μετακινούμενοι κτηνοτρόφοι, που θα ενταχθούν στην δράση «Μετακίνηση από υποβαθμισμένους βοσκοτόπους» των οικολογικών προγραμμάτων.

Οι κτηνοτρόφοι θα εξασφαλίσουν την ενίσχυση εφόσον μετακινήσουν το σύνολο του ζωικού κεφαλαίου (βοειδή, αίγες και πρόβατα) σε ορεινές βοσκήσιμες γαίες για τουλάχιστον τέσσερις συνεχόμενους μήνες κάθε χρόνο, έτσι ώστε από τη μία πλευρά να μειώνεται η πίεση της ποσότητας βιομάζας στους ορεινούς βοσκότοπους, που αυξάνει τον κίνδυνο πυρκαγιάς κατά τους ξηρούς μήνες και από την άλλη να μην επιβαρύνονται περαιτέρω οι υποβαθμισμένοι πεδινοί βοσκότοποι από την υπερβόσκηση.

Η ενίσχυση καλύπτει τις πρόσθετες δαπάνες για τη μετακίνηση των ζώων σε ορεινό υποβοσκημένο βοσκότοπο, δηλαδή το άθροισμα των δαπανών που προκύπτουν από την μεταφορά του ζωικού κεφαλαίου (φόρτωση και μετακίνηση) στα ορεινά βοσκοτόπια αλλά και για την καθημερινή μεταφορά γάλακτος από τον ορεινό βοσκότοπο στο πλησιέστερο τυροκομείο και εξαρτάται από τη διοικητική περιφέρεια, την απόσταση που πρέπει να διανύσει αλλά και το είδος του εκτρεφόμενου ζώου.

Σε περίπτωση υπερβάλλουσας ζήτησης, το ύψος ενίσχυσης, ανά εκτάριο και έτος, μπορεί  να μειωθεί, έτσι ώστε να αποφευχθεί η υπέρβαση των ετήσιων χρηματοδοτικών κονδυλιών των ειδών παρέμβασης υπό μορφή άμεσων ενισχύσεων.

Στις υποχρεωτικές απαιτήσεις περιλαμβάνεται η τήρηση του προτύπου ΚΓΠΚ 1 περί διατήρησης των μόνιμων βοσκοτόπων βάσει της αναλογίας των μόνιμων βοσκότοπων σε σχέση με τη γεωργική έκταση όπως αυτή καθορίζεται στην υπουργική απόφαση για την αιρεσιμότητα.

Κατάρτιση και εφαρμογή βελτιωμένου σιτηρεσίου

Σε συνεργασία με σύμβουλο ο κτηνοτρόφος, που συμμετέχει στην δράση 31.7-Δ «Κατάρτιση και εφαρμογή βελτιωμένου σιτηρεσίου» μπορεί να προχωρήσει στην υλοποίηση προγράμματος εμπλουτισμού και βελτιστοποίησης του σιτηρεσίου, έτσι ώστε να μειωθούν οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου στα μηρυκαστικά, και να μειωθεί η χρήση αντιβιοτικών.

Η εκμετάλλευση, σε συνεργασία με σύμβουλο, καταρτίζει και εφαρμόζει σιτηρέσιο με στόχο αφ’ ενός τη μείωση των αερίων θερμοκηπίου και αφετέρου τον εμπλουτισμό της τροφής με φυσικά συστατικά με αντιμικροβιακή δράση έτσι ώστε να συμβάλλει στη μείωση της χρήσης αντιβιοτικών.

Το μέγιστο ύψος ενίσχυσης ορίζεται ως εξής:

Η ενίσχυση καλύπτει τις πρόσθετες δαπάνες κατάρτισης, εφαρμογής (αγορά συστατικών σιτηρεσίου), παρακολούθησης και προσαρμογής βελτιωμένου σιτηρεσίου καθώς και οι δαπάνες για την αγορά άδειας χρήσης και την ενημέρωση ηλεκτρονικής εφαρμογής παρακολούθησης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και μείωσης της χρήσης αντιβιοτικών.

Αιρεσιμότητα

«Κόφτη» στην χορήγηση των ενισχύσεων για τα οικολογικά προγράμματα θέτει το σύστημα αιρεσιμότητας και εάν ο δικαιούχος παραγωγός δεν συμμορφώνεται με τις υποχρεώσεις της, τότε κινδυνεύει να του επιβληθούν κυρώσεις.

Η αιρεσιμότητα περιλαμβάνει Κανονιστικές Απαιτήσεις Διαχείρισης (ΚΑΔ) και πρότυπα Καλής Γεωργικής και Περιβαλλοντικής Κατάστασης (ΚΓΠΚ) και αφορούν στο κλίμα και στο περιβάλλον, στη δημόσια υγεία και στην υγεία των φυτών και στην καλή διαβίωση των ζώων.

Να σημειωθεί ότι το σύστημα της αιρεσιμότητας περιλαμβάνει 9 πρότυπα καλής γεωργικής και περιβαλλοντικής κατάστασης (ΚΓΠΚ).