Περί φόρων… κι αυτών που τους πληρώνουν

Κατά έναν περίεργο τρόπο οι επερχόμενες εκλογές της 25ης Ιουνίου έχουν επικεντρωθεί στους φόρους. Σαν να είμαστε αγγλοσαξωνική ή έστω χώρα της Βόρειας Ευρώπης έχουμε λησμονήσει πιεστικά άμεσα προβλήματά μας, όπως λ.χ. το Μεταναστευτικό ή την υπογεννητικότητα, και οι υποψήφιοι μάχονται παθιασμένα για τους φόρους. Οπου όλοι, αρκετά αναπάντεχα, απεχθάνονται τη φορομπηχτική πολιτική, υπεραμύνονται της μείωσής τους, αλλά δεν λένε ποτέ κουβέντα περί μείωσης δαπανών. Τουναντίον η φαρέτρα τους είναι γεμάτη από παροχές, που όμως δεν πρόκειται να χρηματοδοτηθούν από νέους φόρους. Η άποψή τους είναι πάντα πως θα πρέπει να πληρώσουν μόνο οι πλούσιοι και πως πρέπει να φορολογηθούν μόνο τα υπερκέρδη. Και παράλληλα βέβαια θα πρέπει να μειωθούν οι «άδικοι» έμμεσοι φόροι. Σίγουρες δηλαδή απόψεις που δεν βγάζουν κανέναν από τα ρούχα του. Αφού κανείς δεν θεωρεί πως βρίσκεται ανάμεσα στους πλούσιους με τα υπερκέρδη και δεν ενοχλείται βέβαια από τη μείωση των έμμεσων φόρων.

Η αλήθεια όμως είναι κάπως διαφορετική. Οι περισσότεροι Ελληνες φροντίζουν να ξεφεύγουν από τους άμεσους φόρους. Φροντίζουν πάντα να δηλώνουν εισόδημα έστω και λίγο κάτω από το όριο στο οποίο επιβάλλεται φορολογία. Ακόμα κι όταν το εισόδημα που δηλώνεται είναι καταφανώς ψεύτικο. Διότι το χαμηλό εισόδημα που βρίσκεται εκτός φορολογικών επιβαρύνσεων είναι τόσο χαμηλό που περίπου καθιστά δύσκολη την ετήσια διαβίωση. Εντούτοις η πλειοψηφία των πολιτών που δηλώνουν εισόδημα, εκτός των μισθωτών βέβαια, βρίσκονται εκτός αυτού του ορίου. Πώς γίνεται λογικά αυτό; Είτε γίνεται εκτεταμένη – εν γνώσει προφανώς του κράτους – φοροδιαφυγή είτε οι Ελληνες αποτελούν ιδιαίτερους ανθρώπους που μπορούν να ζουν σε επίπεδο που θα ήταν αδύνατο για τους άλλους λαούς. Από τα πράγματα λοιπόν οι ειδικοί φόροι γίνονται απαραίτητοι για τη λειτουργία του κράτους και για την εκπλήρωση κάποιων υποχρεώσεών του.

Πόσο άδικοι όμως είναι; Κατά βάση αφορούν όλους όσοι καταναλώνουν το οποιοδήποτε προϊόν. Στη λογική αυτή επάνω έχουν μια δικαιοσύνη. Διότι κανείς δεν ξεφεύγει. Εχουν επίσης το πλεονέκτημα πως στηρίζονται στην ελεύθερη επιλογή. Μπορείς να διαλέξεις τι θα πληρώσεις διότι μπορείς να διαλέξεις τι θα καταναλώσεις. Από την ώρα που το κράτος έχει τη δυνατότητα να επιβάλλει χαμηλούς έμμεσους φόρους στα είδη άμεσης ανάγκης και σε είδη βασικής διατροφής υπάρχει η δυνατότητα να ενισχυθούν οι αδύναμες εισοδηματικά ομάδες του πληθυσμού. Από την άλλη μεριά εκείνοι που έχουν μεγαλύτερα εισοδήματα λογικά θα κάνουν και μεγαλύτερη κατανάλωση προϊόντων. Και ακριβότερων βέβαια. Αρα, θα καταβάλλουν και υψηλότερους έμμεσους φόρους. Εφόσον μάλιστα αυτοί αποτελούν και το μεγαλύτερο έσοδο του κράτους φαίνεται λογικό πως οι έχοντες τα υψηλότερα εισοδήματα πληρώνουν και τους περισσότερους έμμεσους φόρους. Εχουν λοιπόν και μεγαλύτερη συμμετοχή στα έσοδα του κράτους. Αυτό προφανώς καθιερώνει ένα είδος δικαιοσύνης στη φορολογία.

Μέχρις ότου βέβαια σταματήσει η γελοιότητα της συγκέντρωσης του μεγαλύτερου μέρους των φορολογουμένων στα χαμηλά εκτός φορολογίας εισοδήματος όρια. Ενα είδος δηλαδή ολοφάνερης και προκλητικής φοροδιαφυγής και της επιβάρυνσης ενός μικρού μέρους των πολιτών («τα κορόιδα» – αυτοί που δίνουν) με τη στήριξη και τη χρηματοδότηση όλων εκείνων που βρίσκονται εκτός φορολογικής υποχρέωσης («οι έξυπνοι» – αυτοί που παίρνουν). Και να ξεκαθαρίσουμε και κάτι άλλο. Οποια απαίτηση υπάρχει από την πολιτεία, η εξαγγελία παροχών, πληρώνεται με χρήματα των φορολογουμένων. Οσοι λοιπόν βρίσκονται εκτός της δικαιοδοσίας των φόρων τα ζητούν από τους υπόλοιπους. Που κανονικά πρέπει να ερωτηθούν για να τα πληρώσουν. Και τελευταία δείχνουν πως δεν τους αρέσει να πληρώνουν…

Ο Ανδρέας Ανδριανόπουλος είναι πρώην υπουργός