Κίνα: Δύσκολο το επιχειρείν – Εμπόδια και «παραθυράκια» για ξένους κολοσσούς

Αν κοιτάζουμε απλώς, τις σταθερές μετακινήσεις δυτικών στελεχών, η Κίνα συνεχίζει από εκεί που σταμάτησε πριν από την εμφάνιση της Covid-19. Τις τελευταίες εβδομάδες ο Ίλον Μασκ συναντήθηκε με αξιωματούχους στο πρώτο του ταξίδι στη Κίνα εδώ και πάνω από τρία χρόνια. Την ίδια στιγμή, ο Τζέμι Ντάιμον, της JPMorgan Chase, φιλοξενήθηκε σε ένα συνέδριο στη Σαγκάη που συγκέντρωσε περισσότερους από 2.500 πελάτες από όλο τον κόσμο, ενώ ο Μπιλ Γκέιτς πραγματοποίησε συνάντηση με τον Σι Τζινπίνγκ.

Εκατοντάδες μεγαλοεπιχειρηματίες έχουν κάνει παρόμοια ταξίδια τους τελευταίους τρεις μήνες. Οι ανώτατοι αξιωματούχοι του Κινέζου προέδρου Σι Τζινπίνγκ τους χαιρετίζουν με το μάντρα (σ.σ. βουδιστικές προσευχές) ότι, μετά την πανδημία, «η Κίνα επέστρεψε στις μπίζνες».

Κίνα: Ο… παλιόφιλος Μπιλ Γκέιτς και η αναθέρμανση των σινοαμερικανικών σχέσεων

Μετά την εγκατάσταση τους, όμως, τα στελέχη αντιμετωπίζουν ψυχρολουσία. Τον Απρίλιο, η κυβέρνηση ενίσχυσε έναν ήδη αυστηρό νόμο κατά της κατασκοπείας και τοποθέτησε τον αρχηγό των μυστικών υπηρεσιών ως υπεύθυνο για την πάταξη των απειλών ασφαλείας που προέρχονται από αμερικανικές εταιρείες. Οι αξιωματούχοι επικαλούνται νεφελώδεις νόμους που σχετίζονται με δεδομένα που εισήχθησαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας, οι οποίοι μπερδεύουν πολλές ξένες επιχειρήσεις. Κάτι τόσο αθώο όπως η κοινή χρήση μιας υπογραφής email, που θεωρείται σύμφωνα με ορισμένες ερμηνείες ως προσωπικές πληροφορίες, μπορεί να προκαλέσει προβλήματα.

Ο χώρος για τους αλλοδαπούς που δραστηριοποιούνται στην Κίνα ήταν ήδη στενός από τους περιορισμούς που οι δικές τους κυβερνήσεις, με επικεφαλής τις αμερικανικές, έχουν θέσει στις κινεζικές εταιρείες. Περισσότερες από 9.000 κινεζικές εταιρείες έχουν πληγεί από δυτικές κυρώσεις και τώρα τα πράγματα στενεύουν ακόμη περισσότερο.

Κάποιες προβεβλημένες δικαστικές υποθέσεις πάγωσαν τα ξένα στελέχη. Τον Μάρτιο πέντε τοπικοί υπάλληλοι της αμερικανικής Mintz Group συνελήφθησαν για παραβίαση της νομοθεσίας σχετικά με την ασφάλεια δεδομένων και ένα μήνα αργότερα οι αρχές ξεκίνησαν έρευνα για την εταιρεία συμβούλων Bain για παρόμοιες παραβάσεις.

Τον Μάιο η κρατική τηλεόραση μετέδωσε πλάνα με αστυνομικούς να ερευνούν τα γραφεία της πολυεθνικής εταιρείας Capvision. Στο συνέδριο της JPMorgan, οι κουβέντες στράφηκαν, στην περίπτωση ενός γνωστού Κινέζου τραπεζίτη του οποίου η κράτηση θα παραταθεί για άλλους τρεις μήνες για αδιευκρίνιστους λόγους. Οι Mintz , Bain και Capvision υπέκυψαν στις κινεζικές πιέσεις.

Οι αντοχές…

Κάποιοι ξένοι δεν αντέχουν. Στις 6 Ιουνίου, το fund επιχειρηματικών κεφαλαίων της Silicon Valley Sequoia Capital, αποφάσισε να διαχωριστεί από τον κινεζικό βραχίονα. Στις 10 Ιουνίου, οι Financial Times ανέφεραν ότι η Microsoft θα μεταφέρει δεκάδες κορυφαίους ερευνητές στο Βανκούβερ, για να αποφευχθεί η λαθροθηρία τους από κινέζους ανταγωνιστές μεγάλης τεχνολογίας, αλλά και από τον φόβο παρενόχλησης από τις κινεζικές αρχές. Πολλοί ξένοι θεωρούν πλέον ότι δεν μπορούν να γίνουν σοβαρές επενδύσεις στην Κίνα, παρόλο που για τους περισσότερους η Κίνα παραμένει πολύ μεγάλο έπαθλο για να το εγκαταλείψουν.

Οι ταλαιπωρίες των Mintz, Bain και Capvision χτύπησαν ευαίσθητο νεύρο επειδή στόχευαν εκείνα τα άτομα από την πείρα των οποίων οι ξένοι εξαρτώνται για να επιχειρήσουν σε άλλες χώρες. Οι πελάτες συνήθως στρατολογούν τέτοιους μεσάζοντες για να καταλάβουν με ποιους συναλλάσσονται, να εντοπίσουν τυχόν κρυμμένους κινδύνους και να προχωρήσουν τις συναλλαγές.

Οι κομμουνιστικές αρχές ανέκαθεν στραβοκοίταζαν τέτοιου είδους δραστηριότητες και έθεταν κανόνες για την ανταλλαγή δεδομένων που, εάν επιβληθούν, θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τον περιορισμό τους. Οι επαγγελματίες αναφέρουν ότι φέτος η επιβολή έχει γίνει πλέον ρουτίνα.

Οι κινεζικές εταιρείες δεδομένων Qichacha και Wind Information, που προσφέρουν υπηρεσίες  σε όλο τον κόσμο για την παροχή οικονομικών πληροφοριών, ενημερώθηκαν από τις αρχές να σταματήσουν να προσφέρουν ορισμένες από τις υπηρεσίες τους σε αλλοδαπούς.

Οι φόβοι των Κινέζων αξιωματούχων ότι οι ρυθμιστικές αποκαλύψεις στην Αμερική θα μπορούσαν να αποκαλύψουν μυστικά σχετικά με τους προμηθευτές τεχνολογίας της Didi Global ήταν αρκετά ισχυροί ώστε να αναγκάσουν την εταιρεία να φύγει από τη Νέα Υόρκη πέρυσι.

Όταν προσπαθούν να ανακαλύψουν περαιτέρω πληροφορίες τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο ακραία. Οι πολλές ερωτήσεις για μια εταιρεία που έχει κρυφές διασυνδέσεις με ισχυρούς αξιωματούχους μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα επικίνδυνη για έναν αδιάκριτο σύμβουλο.

Ακόμη και διοικητικές και νομικές διαδικασίες ρουτίνας γίνονται δυσάρεστες. Οι ξένες εταιρείες προσπαθούν να εργαστούν σε αυτό το επικίνδυνο νέο περιβάλλον. Για να αποφευχθεί η τυχαία διαρροή δεδομένων, ορισμένοι σκέφτονται να αναπτύξουν λογισμικό που αναλύει όλες τις ανταλλαγές πληροφοριών. Πιθανότατα θα χρειαστεί να προσλάβουν και να εκπαιδεύσουν άτομα ώστε να ελέγχουν τυχόν δεδομένα που χαρακτηρίζονται ως ευαίσθητα.

Πολλές δυτικές εταιρείες έχουν επίσης αρχίσει να καταρτίζουν «σχέδια δράσης» για τον τρόπο αντιμετώπισης των νέων κινδύνων, καθώς και των αμερικανικών κυρώσεων. Τα απρόβλεπτα, περιλαμβάνουν θέματα όπως νομικές ευθύνες εάν μια εταιρεία αναγκαζόταν ξαφνικά να αποχωρήσει από την Κίνα. Οι εταιρείες είναι επίσης πιο προσεκτικές όσον αφορά την αποστολή στελεχών στην Κίνα.

Για να διασφαλιστεί η συμμόρφωση με τους νόμους περί δεδομένων της Κίνας, κοινοπραξίες αναδιαρθρώνουν τον τρόπο με τον οποίο επεξεργάζονται και αποθηκεύουν πληροφορίες, διαχωρίζοντας τη φιλοξενία δεδομένων για να διασφαλίσουν ότι ο ξένος εταίρος δεν θα κατέχει τίποτα που θα μπορούσε να θεωρηθεί κρατικό μυστικό.

Εντείνονται επίσης οι ανησυχίες σχετικά με την απειλή κατάσχεσης ή παγώματος χρημάτων των πολυεθνικών σε περίπτωση σύγκρουσης μεταξύ Κίνας και Δύσης. Ένα τέχνασμα είναι η ίδρυση νέων εταιρειών στην Κίνα που χρησιμοποιούν χρήματα που έχουν δανειστεί από κινεζικές τράπεζες για να αγοράσουν περιουσιακά στοιχεία που κατέχονται από την αρχική κινεζική θυγατρική της ξένης εταιρείας. Σε περίπτωση κατάσχεσης αυτών των περιουσιακών στοιχείων, οι υποχρεώσεις βαρύνουν τις κινεζικές τράπεζες και όχι την ξένη πολυεθνική ή τράπεζα στο εξωτερικό.