Βρετανία: Η ανεξήγητη αύξηση του καρκίνου στα άτομα νεότερης ηλικίας

Όταν ο Πάντι Σκοτ άρχισε να υποφέρει από έντονους πόνους στο στομάχι το 2017, η πιθανότητα να πάσχει από καρκίνο δεν πέρασε ούτε στιγμή από το μυαλό του.

Ο Βρετανός φωτογράφος εξωτερικών χώρων και κινηματογραφιστής ήταν μόλις 34 ετών και σε εξαιρετική φυσική κατάσταση. Μόλις ο γιατρός του τον έστειλε στο νοσοκομείο για κολονοσκόπηση και εκεί του ζήτησαν αν θέλει να συμμετάσχει στη δοκιμή ενός νέου τεστ αίματος για την ανίχνευση όγκων, θορυβήθηκε απότομα και έντονα.

«Σκέφτηκα ότι ΟΚ να το κάνω, αλλά εγώ δεν θα είμαι από αυτούς που θα το πάθω», λέει ο ίδιος στους Financial Times. Λίγο αργότερα έλαβε τα δύσκολα νέα. Είχε προχωρημένο καρκίνο στο έντερο, που είχε εξαπλωθεί στο συκώτι.

Η περίπτωση του Σκοτ δεν είναι η εξαίρεση στον κανόνα που ήταν κάποτε, σημειώνει η βρετανική εφημερίδα. Τα τελευταία 30 χρόνια έχει καταγραφεί αύξηση στους πάσχοντες από καρκίνο κάτω των 50 ετών. Μάλιστα τα νούμερα είναι τόσο εντυπωσιακά που αρκετοί επιστήμονες θεωρούν ότι πρέπει να αποκαλείται επιδημία.

Η αύξηση του καρκίνου στους νέους

Για του λόγου το ασφαλές στοιχεία από το ινστιτούτο Institute for Health Metrics and Evaluation της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον δείχνουν ότι τις τελευταίες τρεις δεκαετίες (1990-2019) ο καρκίνος έχει αυξηθεί κατά 22% στην ηλικιακή ομάδα των 25-29 ετών στα ανεπτυγμένα κράτη, ενώ στους 20-34 έχει χτυπήσει αριθμούς ρεκόρ. Αντίθετα στις μεγαλύτερες ηλικιακά ομάδες, και συγκεκριμένα σε όσους είναι άνω των 75 ετών, έχει μειωθεί από την κορύφωση του που ήταν το 2005.

Αυτή την ηλικιακή μετατόπιση του καρκίνου την διαπίστωσε και ο ίδιος ο Σκοτ, αφού όταν η περιπέτεια του ξεκίνησε ήταν ο νεότερος μεταξύ όσων πήγαιναν στο Εθνικό Σύστημα Υγείας (NHS) του Ηνωμένου Βασιλείου για χημειοθεραπεία, ενώ πρόσφατα κοιτώντας ολόγυρα του συνειδητοποίησε ότι η αίθουσα ήταν γεμάτη 20άρηδες.

Οι ερευνητές δεν έχουν μέχρι στιγμής κάποια συγκεκριμένη εξήγηση, γιατί οι νέοι στην καλύτερη φάση της ζωής τους αποδεικνύονται τόσο ευάλωτοι στον καρκίνο σε σχέση με τους μεγαλύτερους τους.

Πιθανότατα μπορούν να βρεθούν εξηγήσεις στους τύπους του καρκίνου που αφορούν τους νεότερους ανθρώπους, εκτιμούν οι προαναφερόμενοι. Για παράδειγμα, ο καρκίνος του παχέος εντέρου έχει αυξηθεί κατά 70% στην ομάδα των G20 πλουσιοτέρων χωρών του κόσμου στις ηλικίες 15-39 ετών από το 1990 μέχρι το 2019 σε σχέση με τους άλλους καρκίνους. Στοιχεία από την American Cancer Society επιβεβαιώνουν ότι φέτος το 13% των καρκίνων του παχέος εντέρου και το 7% των σχετικών θανάτων αφορούν άτομα κάτω των 50 ετών.

Μια αλλαγή με μεγάλες συνέπειες

Η Μισέλ Μίτσελ, επικεφαλής κέντρου Cancer Research του Ηνωμένου Βασιλείου εξηγεί ότι η ηλικία παραμένει ο μεγαλύτερος δείκτης πρόβλεψης του καρκίνου, με δεδομένο ότι το 90% όλων των περιπτώσεων αφορά άτομα άνω των 50 ετών και οι μισές εξ αυτών αφορούν άτομα άνω των 75 ετών.

Παραδέχεται ωστόσο ότι η αύξηση του καρκίνου στις νεότερες ηλικιακές ομάδες είναι μια σημαντική αλλαγή. «Πρέπει να καταλάβουμε αυτή την αλλαγή», λέει η ίδια στους Financial Times.

Αυτή η τάση έχει οικονομικές, κλινικές και κοινωνικές συνέπειες. Για τους γιατρούς που ασχολούνται με τον καρκίνο, η προαναφερόμενη αύξηση εγείρει μεγάλους προβληματισμούς. Ο γιατρός του Σκοτ, Δρ. Σαναγουάζ Ρασίντ στο νοσοκομείο Royal Marsden, ακόμα θυμάται με απελπισία την εβδομάδα που χειρούργησε τέσσερις γυναίκες κάτω των 40 ετών με καρκίνο.

Μόλις τον περασμένο μήνα είχε ως ασθενή μια εξαιρετική γυμνασμένη αθλήτρια διεθνούς βεληνεκούς μόλις 30 ετών. «Πρόκειται για ανθρώπους που θα έπρεπε να φτιάχνουν τις ζωές τους… Να χτίζουν καριέρες, να μεγαλώνουν παιδιά. Απλά μου σπαράζει η καρδιά», δηλώνει ο ίδιος.

 Για όλα φταίει η διατροφή;

Οι επιστήμονες που αναζητούν απαντήσεις στο μεγάλο ερώτημα του ποιος φέρει την ευθύνη για το γεγονός ότι ολοένα και περισσότεροι νέοι άνθρωποι διαγιγνώσκονται με καρκίνο, είναι πεπεισμένοι ότι οι αλλαγές στη διατροφή και στον τρόπο ζωής αποτελούν σημαντικό τμήμα του παζλ.

Ο Δρ. Φρανκ Σίνικροπ, ογκολόγος και γαστρεντερολόγος στην κλινική Mayo Clinic στις ΗΠΑ, ο οποίος ειδικεύεται στον πρώιμο καρκίνο του παχέος εντέρου, λέει ότι η συχνότητα της νόσου έχει αυξηθεί σημαντικά μεταξύ των ανθρώπων που γεννήθηκαν από τη δεκαετία του 1960 ή μετά.

Η αύξηση των νεότερων ατόμων που φτάνουν στο ιατρείο του για θεραπεία είναι «αρκετά ανησυχητική», συμπληρώνει.

Η διατροφή και ο τρόπος ζωής στον οποίο εκτίθενται τα παιδιά στην πρώιμη ηλικία τους μπορεί να είναι ένας παράγοντας αυτής της αύξησης, συνεχίζει ο ίδιος, εστιάζοντας στην παχυσαρκία που έχει καταστεί προβληματική τα τελευταία 30 χρόνια. Ωστόσο, δεν μπορεί από μόνος του ένας παράγοντας να εξηγήσει αυτή την ανησυχητική τάση, επισημαίνει.

Το ρόλο παίζει το μικροβίωμα

Ερευνώντας τη σχέση καρκίνου και διατροφής, οι ερευνητές επικεντρώνονται στην πιθανότητα οι αλλαγές στο μικροβίωμα, δηλαδή το άθροισμα όλων των μικροοργανισμών (βακτηρίων, ιών και μυκήτων) που ζουν κυρίως στο έντερο των ανθρώπων, αυξάνουν την ευαισθησία στον καρκίνο.

Το μικροβίωμα θεωρείται ότι παίζει βασικό ρόλο στη συνολική υγεία, συμπεριλαμβανομένης της πέψης και της ρύθμισης του ανοσοποιητικού συστήματος, καθώς και στην προστασία από βακτήρια που προκαλούν ασθένειες, ενώ βοηθά στην παραγωγή ζωτικών βιταμινών.

Η κατανάλωση τροφίμων με υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά και ζάχαρη πιστεύεται ότι αλλάζει τη σύνθεση του μικροβιώματος με τρόπους που μπορούν να βλάψουν την υγεία ενός ατόμου. Αν και αυτές οι αλλαγές επηρεάζουν ανθρώπους όλων των ηλικιών, οι ερευνητές πιστεύουν ότι είναι πολύ σημαντικό ότι τα κρούσματα πρώιμου καρκίνου άρχισαν να αυξάνονται περίπου από το 1990 και μετά.

Τα άτομα που γεννήθηκαν τη δεκαετία του 1960 ανήκουν στην πρώτη γενιά που εκτέθηκαν από τη βρεφική ηλικία σε εκσυγχρονισμένες δίαιτες και αλλαγές στον τρόπο ζωής και στο περιβάλλον, που άρχισαν να γίνονται ο κανόνας στον πλούσιο κόσμο από τη δεκαετία του 1950 και στη συνέχεια.

Πολλοί οι ένοχοι σε συνεργασία

Το γεγονός ότι η αύξηση του καρκίνου στους νέους αφορά κυρίως το γαστρεντερικό σύστημα, αλλά και τον οισοφάγο, το στομάχι, το πάγκρεας, την χοληδόχο κύστη και το ήπαρ ενισχύει το επιχείρημα ότι συνδέεται με τη διατροφή.

Ορισμένοι άλλοι τύποι καρκίνου που παρουσιάζουν επίσης αύξηση στους νεότερους ανθρώπους, όπως είναι ο καρκίνος του μαστού, των νεφρών και του ενδομητρίου, καθώς επίσης και το πολλαπλό μυέλωμα μπορεί να επηρεαστεί τόσο από την παχυσαρκία όσο και από την κατάσταση του μικροβιώματος, εξηγεί ο καθηγητής Σούχι Ογκίνο, επιδημιολόγος στη σχολή Harvard TH Chan School of Public Health. Επιπλέον, η χρήση αντιβιοτικών και τα φάρμακα γενικότερα μπορούν να επηρεάσουν το μικροβίωμα ενός ατόμου, το οποίο μερικές φορές αναφέρεται και ως «βακτηριακό αποτύπωμα».

Ο προαναφερόμενος επισημαίνει επίσης ότι κατά το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα τα διαθέσιμα φάρμακα για τη θεραπεία διαφόρων παθήσεων αυξήθηκαν σημαντικά. Τα νέα φάρμακα κατά της παχυσαρκίας είναι το πιο πρόσφατο παράδειγμα. «Το αποτέλεσμα είναι ότι ακόμα είναι άγνωστο τι κάνουν σε βάθος χρόνου», συμπληρώνει ο Ογκίνο, τονίζοντας ότι η σύνδεση με το μικροβίωμα παραμένει τυχαία.

Όσον αφορά άλλες αλλαγές στον τρόπο ζωής που θα μπορούσαν συνδυαστικά να αυξάνουν την εμφάνιση καρκίνου σε νεότερες ηλικίες είναι από τη δεκαετία του 1950 και μετά ο καθιστικός τρόπος ζωής, οι αλλαγές στα πρότυπα ύπνου και η επαναλαμβανόμενη έκθεση σε έντονο φως τη νύχτα, που μπορεί να επηρεάσει τον κιρκάδιο ρυθμό και τον μεταβολισμό. «Όλες αυτές οι αλλαγές συνέβησαν περίπου παράλληλα, οπότε είναι δύσκολο να εντοπίσεις τον ένοχο. Πιθανότατα οι ένοχοι είναι πολλοί και συνεργάζονται μεταξύ τους», καταλήγει ο ίδιος.

Πηγή: in.gr