ΕΕ: Ξεκινά η συζήτηση για την οικονομική ασφάλεια με το βλέμμα στην Κίνα

Την Ευρωπαϊκή Στρατηγική Οικονομικής Ασφάλειας θα παρουσιάσει σήμετα η Κομισιόν, στην οποία θα εκθέτει τις προτάσεις της για την αντιμετώπιση των κινδύνων. Σύμφωνα με σχέδιο που είδε το Reuters τη Δευτέρα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιθυμεί ισχυρότερους ελέγχους των εξαγωγών και έλεγχο των εξερχόμενων επενδύσεων για έναν κατάλογο βασικών τεχνολογιών. Oι Financial Times που επίσης είδαν το προσχέδιο το χαρακτήρισαν ως μια ισχυρή εργαλειοθήκηςγια την προάσπιση των συμφερόντων της ΕΕ, ωστόσο, όπως επισημαίνουν είναι πολύ νωρίς για να υπάρχει ξεκάθαρη εικόνα  ως προς το πώς και πότε θα ενισχυθούν πραγματικά οι εγγυήσεις.

Όπως καθιστά σαφές το έγγραφο, πρόκειται για εξουσίες που ασκούνται κυρίως από τις κυβερνήσεις. Έτσι, η Επιτροπή πρέπει να εξηγήσει την ανάγκη προστασίας βασικών τεχνολογιών, να ανταποκριθεί στην οπλοποίηση των εμπορικών πολιτικών και να κάνει “stress test” σε κρίσιμες αλυσίδες εφοδιασμού. Αντικατοπτρίζει, όπως είπε η von der Leyen στην ομιλία της στην Κίνα τον Μάρτιο, μια προσπάθεια να καθοριστεί “αν οι επενδύσεις ή οι εξαγωγές είναι προς το συμφέρον της δικής μας ασφάλειας”.

Το εκτελεστικό όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ξεκίνησε σήμερα την προσπάθειά του να πείσει τα 27 κράτη μέλη  να συμφωνήσουν σε αυστηρότερους ελέγχους στις εξαγωγές και τις εκροές τεχνολογιών που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στρατιωτικά από αντιπάλους όπως η Κίνα.

Ευρωπαϊκή Επιτροπή: Αποκαλύπτει τη στρατηγική της για την οικονομική ασφάλεια

Με το βλέμμα στο Πεκίνο

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, είχε αναφερθεί τον Μάρτιο, κατά τη διάρκεια ομιλίας της για τις σχέσεις ΕΕ/Κίνας, σε δυνητικούς περιορισμούς κάποιων επενδύσεων ή νευραλγικών εξαγωγών.

Έχουν ήδη υιοθετηθεί σοβαρά μέτρα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση ενέκρινε στις αρχές Ιουνίου τη δημιουργία κοινού εργαλείου τιμωρίας οποιασδήποτε χώρας χρησιμοποιεί οικονομικές κυρώσεις για να ασκεί πίεση σε οποιοδήποτε κράτος μέλος της, όπως συμβαίνει στην περίπτωση της Κίνας σε βάρος της Λιθουανίας.

Έχουν προταθεί κι άλλα μέτρα, όπως η ενίσχυση του φιλτραρίσματος των ξένων επενδύσεων στην ΕΕ, η επιβολή ελέγχου σε νευραλγικές επενδύσεις και ελέγχου των επενδύσεων εκτός ΕΕ που εγείρουν κίνδυνο διαρροής τεχνολογιών, σύμφωνα με διπλωματική πηγή.

«Πρέπει να φροντίσουμε το κεφάλαιο, η εμπειρία και η τεχνογνωσία των επιχειρήσεών μας να μη χρησιμοποιηθούν για να ενισχυθούν στρατιωτικές και κατασκοπευτικές δυνατότητες αυτών που είναι επίσης συστημικοί αντίπαλοί μας», είχε επιμείνει η κυρία φον ντερ Λάιεν.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεωρεί ότι η εξαγωγή και η ανταλλαγή κρίσιμων νέων καινοτομιών, όπως η τεχνητή νοημοσύνη και η κβαντική πληροφορική, αποτελούν δυνητικό κίνδυνο για την ασφάλεια, καθώς θα μπορούσαν να επιτρέψουν τη διαρροή τεχνογνωσίας σε “χώρες που προκαλούν ανησυχία” που επιθυμούν να τις χρησιμοποιήσουν για στρατιωτικές εφαρμογές.

We have exhausted all flexibility in our EU budget to deal with crisis after crisis.

Now we come with a targeted proposal to better act on the most pressing issues:
→ Ukraine
→ Migration and external challenges
→ Strengthening our competitiveness https://t.co/4f1C5sQiNa

— Ursula von der Leyen (@vonderleyen) June 20, 2023

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει στόχο να αυξήσει στα 160 δισεκατομμύρια ευρώ τις επενδύσεις για την ενίσχυση της τεχνολογικής υπεροχής της, εν μέρει συνδυάζοντας υφιστάμενα ταμεία με νέα χρήματα και μοχλεύοντάς τα, δήλωσε σήμερα η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

«Συνολικά περιμένουμε πως με τη μόχλευση και την προσέλκυση ιδιωτικού κεφαλαίου, αυτό έχει κρίσιμη σημασία, θα έχουμε ως αποτέλεσμα μια επενδυτική δυνατότητα 160 δισεκατομμυρίων ευρώ», δήλωσε η πρόεδρος της Κομισιόν.

Η απροθυμία των κρατών μελών

Η παρουσίαση της στρατηγικής σηματοδοτεί την έναρξη των προσπαθειών της Επιτροπής να πείσει τα κράτη μέλη της ΕΕ να υποστηρίξουν τις προτάσεις της ενόψει της συζήτησης για τις σχέσεις με την Κίνα στη σύνοδο κορυφής των ηγετών της ΕΕ στις Βρυξέλλες στις 29-30 Ιουλίου.

Δεδομένης της ευαισθησίας του θέματος μέρος του στόχου της Επιτροπής είναι να διευκρινίσει πώς θα μπορούσε να μοιάζει μια ατζέντα οικονομικής ασφάλειας και γιατί είναι απαραίτητη, σε μια εποχή που τα πιο φιλελεύθερα κράτη μέλη είναι επιφυλακτικά ότι η ΕΕ ξεκινά μια υπερβολικά παρεμβατική και προστατευτική ατζέντα.

Τα κράτη μέλη δείχνουν απροθυμία να παραιτηθούν από τις εξουσίες τους  να χορηγούν άδειες εξαγωγής και να σταθμίζουν τα συμφέροντα ασφαλείας. Είναι χαρακτηριστικό διπλωμάτης, που επιθυμεί να διατηρήσει την ανωνυμία τους, μιλώντας στο Reuters είπε ότι θα είναι πρόκληση να συμφωνηθεί για το ποιοι είναι οι κίνδυνοι εξ αρχής, πόσο μάλλον για το αν χρειάζονται νέα μέτρα.
«Μόνο τότε μπορούμε να έχουμε σαφή εικόνα των πιθανών κενών που μπορεί να απαιτούν νέα μέσα», δήλωσε ο διπλωμάτης.

Η Γερμανία, η οποία φιλοξένησε την Τρίτη τον Κινέζο πρωθυπουργό Li Qiang, μελετά μια νέα, σκληρότερη στρατηγική για την Κίνα, παρόλο που η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Γερμανίας και μια βασική αγορά για τις γερμανικές εταιρείες για την εξαγωγή αγαθών και την προμήθεια υλικών.

Το έγγραφο της ΕΕ δεν κατονομάζει την Κίνα, αλλά τονίζει τη συνεργασία με ομοϊδεάτες χώρες και χρησιμοποιεί τη φράση “de-risking”, την πολιτική της για τη μείωση της οικονομικής εξάρτησης από την Κίνα.

Το έγγραφο στρατηγικής της ΕΕ έρχεται αμέσως μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες έχουν πιέσει την ΕΕ να υιοθετήσει τη σταθερότερη στάση της απέναντι στο Πεκίνο, προσπάθησαν να σταθεροποιήσουν την έντονη αντιπαλότητα κατά τη διάρκεια μιας σπάνιας επίσκεψης του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν στο Πεκίνο.

Κίνδυνοι

Για την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι Ευρωπαίοι οφείλουν να «επικεντρωθούν στη μείωση των κινδύνων και όχι στην αποστασιοποίηση». Η Κίνα, εμπορικός εταίρος «εκ των ων ουκ άνευ», χαρακτηρίζεται επίσης απόλυτα απαραίτητος σύμμαχος στον αγώνα εναντίον της κλιματικής αλλαγής.

Η ΕΕ εξάλλου θέλει να αξιοποιήσει τα διδάγματα που άντλησε από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, που αποκάλυψε την υπερβολικά μεγάλη εξάρτησή της από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα –πετρέλαιο, αέριο, άνθρακα– και την ανάγκασε να αποδυθεί σε αναζήτηση άλλων πόρων.

Η BusinessEurope (Συνομοσπονδία Ευρωπαϊκών Επιχειρήσεων), η φωνή των εργοδοτών της Γηραιάς Ηπείρου, κάλεσε πάντως να ληφθούν «προσεκτικά» υπόψη τα συμφέροντα και η ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης «προτού εφαρμοστούν περαιτέρω περιορισμοί στις εξαγωγές αγαθών και τεχνολογιών και στις ροές επενδύσεων».

Η ΕΕ «πρέπει να βρει τη σωστή ισορροπία μεταξύ της προστασίας των συμφερόντων της ως προς την ασφάλεια και τη διατήρηση περιβάλλοντος ευνοϊκού για το εμπόριο και τις επενδύσεις», επέμεινε.

Οι ευρωπαίοι ηγέτες αναμένεται να συζητήσουν τη προτεινόμενη στρατηγική για την ευρωπαϊκή ασφάλεια της Κομισιόν στις Βρυξέλλες την επόμενη εβδομάδα.