BIS: Mειώστε δαπάνες ή αυξήστε τους φόρους για να καταπολεμήσετε τον πληθωρισμό [γράφημα]

Οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο θα πρέπει να αυξήσουν τους φόρους ή να μειώσουν τις δημόσιες δαπάνες για να βοηθήσουν τις κεντρικές τράπεζες να τιθασεύσουν τον πληθωρισμό και να μετριάσουν τον κίνδυνο μιας χρηματοπιστωτικής κρίσης, προειδοποιεί η τράπεζα των κεντρικών τραπεζών, η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (BIS)

Η BIS, η οποία συχνά λειτουργεί ως άτυπο φερέφωνο των θεσμών, τόνισε ότι οι κυβερνήσεις «δοκιμάζουν τα όρια αυτού που θα μπορούσε να ονομαστεί περιοχή σταθερότητας», αφήνοντας τη δημοσιονομική πολιτική χαλαρή, ενώ ο πληθωρισμός παραμένει υψηλός και τα επιτόκια αυξάνονται ραγδαία.

Πληθωρισμός: Τι μέτρα λαμβάνουν οι κυβερνήσεις

«Η δημοσιονομική εξυγίανση θα παρείχε κρίσιμη στήριξη στη μάχη κατά του πληθωρισμού», ανέφερε η BIS στην ετήσια έκθεσή της, που δημοσιεύθηκε την Κυριακή. «Θα μείωνε επίσης την ανάγκη της νομισματικής πολιτικής να διατηρήσει τα επιτόκια υψηλότερα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο χρηματοπιστωτικής αστάθειας».

Οι ρυθμιστικές και εποπτικές αρχές μπορούν να χρησιμοποιήσουν όλο το φάσμα των εργαλείων που διαθέτουν για την ενίσχυση του χρηματοπιστωτικού συστήματος, δίνοντας στις κεντρικές τράπεζες μεγαλύτερο περιθώριο ελιγμών.

Παρά την επιθετική σύσφιγξη της νομισματικής πολιτικής τους τελευταίους 18 μήνες, ο πληθωρισμός σε πολλές κορυφαίες οικονομίες παραμένει επίμονα υψηλός, ενώ η εκτίναξη του κόστους δανεισμού προκάλεσε τις σοβαρότερες τραπεζικές καταρρεύσεις από τη χρηματοπιστωτική κρίση πριν από 15 χρόνια.

Fed-ΕΚΤ: Αναμένοντας τα στοιχεία για τον πληθωρισμό

«Η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή. Πρέπει να αντιμετωπιστούν σοβαρές προκλήσεις», τονίζει ο γενικός διευθυντής της BIS, Αγκουστίν Κάρστενς στην ετήσια έκθεση του οργανισμού που δημοσιεύθηκε την Κυριακή.

«Ο χρόνος για την εμμονική επιδίωξη της βραχυπρόθεσμης ανάπτυξης έχει παρέλθει. Η νομισματική πολιτική πρέπει τώρα να αποκαταστήσει τη σταθερότητα των τιμών. Η δημοσιονομική πολιτική πρέπει να εξυγιανθεί».

The BIS Annual Economic Report 2023 is out! #Inflation #CentralBanks#MonetaryPolicy #FiscalPolicy #BISAnnualEconReport https://t.co/cqQF7POQRK pic.twitter.com/7t9ulTpL7c

— Bank for International Settlements (@BIS_org) June 25, 2023

Ο Κλαούντιο Μπόριο, επικεφαλής της νομισματικής και οικονομικής μονάδας της BIS, πρόσθεσε ότι υπάρχει κίνδυνος να εμφανιστεί τώρα μια «πληθωριστική ψυχολογία», αν και οι μεγαλύτερες από το αναμενόμενο αυξήσεις των επιτοκίων στη Βρετανία και τη Νορβηγία την περασμένη εβδομάδα έδειξαν ότι οι κεντρικές τράπεζες πιέζουν «να κάνουν τη δουλειά τους» όσον αφορά την αντιμετώπιση του προβλήματος.

Ωστόσο, οι προκλήσεις τους είναι μοναδικές για τα δεδομένα της μεταπολεμικής περιόδου. Είναι η πρώτη φορά που, σε μεγάλο μέρος του κόσμου, η έξαρση του πληθωρισμού συνυπάρχει με εκτεταμένες χρηματοοικονομικές αδυναμίες.

Όσο περισσότερο παραμένει ο πληθωρισμός σε υψηλά επίπεδα, τόσο ισχυρότερη και παρατεταμένη είναι η απαιτούμενη σύσφιγξη της πολιτικής, αναφέρει η έκθεση της BIS, προειδοποιώντας ότι η πιθανότητα περαιτέρω προβλημάτων στον τραπεζικό τομέα είναι πλέον «ουσιαστική».

Εάν τα επιτόκια φτάσουν στα επίπεδα των μέσων της δεκαετίας του 1990, η συνολική επιβάρυνση εξυπηρέτησης του χρέους για τις κορυφαίες οικονομίες θα είναι, αν όλα τα άλλα παραμένουν ίδια, η υψηλότερη στην ιστορία, δήλωσε ο Μπόριο.

«Πιστεύω ότι οι κεντρικές τράπεζες θα θέσουν υπό έλεγχο τον πληθωρισμό. Αυτή είναι η δουλειά τους – να αποκαταστήσουν τη σταθερότητα των τιμών», δήλωσε στο Reuters. «Το ερώτημα είναι ποιο θα είναι το κόστος».

Η κούρσα της αύξησης των επιτοκίων

Τραπεζικές κρίσεις

Τον Μάρτιο και τον Απρίλιο σημειώθηκε η χρεοκοπία μιας σειράς περιφερειακών τραπεζών των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένης της Silicon Valley Bank, και στη συνέχεια η έκτακτη διάσωση της Credit Suisse στην «αυλή» της BIS, η οποία εδρεύει στην Ελβετία.

Ιστορικά, περίπου το 15% των κύκλων αύξησης των επιτοκίων πυροδοτεί σοβαρές πιέσεις στο τραπεζικό σύστημα, όπως προκύπτει από την έκθεση της BIS, αν και η συχνότητα αυξάνεται σημαντικά εάν τα επιτόκια αυξάνονται, ο πληθωρισμός αυξάνεται κατακόρυφα ή οι τιμές των κατοικιών αυξάνονται απότομα.

Μπορεί να φτάσει ακόμη και το 40% εάν ο λόγος του ιδιωτικού χρέους προς το ΑΕΠ βρίσκεται στο ανώτερο τεταρτημόριο της ιστορικής κατανομής κατά τη στιγμή της πρώτης αύξησης των επιτοκίων.

«Τα πολύ υψηλά επίπεδα χρέους, η αξιοσημείωτη παγκόσμια έξαρση του πληθωρισμού και η έντονη αύξηση των τιμών των κατοικιών κατά την περίοδο της πανδημίας ελέγχουν όλα αυτά τα πεδία» αναφέρει η έκθεση.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της BIS το κόστος υποστήριξης της γήρανσης του πληθυσμού θα αυξηθεί κατά περίπου 4% και 5% του ΑΕΠ στις προηγμένες και στις αναδυόμενες οικονομίες αντίστοιχα τα επόμενα 20 χρόνια.

Αν δεν υπάρξει σύσφιγξη της δημοσιονομικής πολιτικής  από τις κυβερνήσεις, αυτό θα οδηγήσει το χρέος σε επίπεδα του 200% για τις ανεπτυγμένες χώρες και 150% του ΑΕΠ  για τις αναδυόμενες οικονομίες έως το 2050. Το ποσοστό θα μπορούσε να είναι ακόμα υψηλότερο αν επιβραδυνθεί η οικονομική ανάπτυξη.

Το σενάριο της ήπιας προσγείωσης

Σχολιάζοντας περαιτέρω ο Κάρστενς,  ο οποίος έχει θητεύσει ως επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας του Μεξικού, δήλωσε ότι η έμφαση δίνεται τώρα στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να δράσουν.

«Πρέπει να διορθωθούν οι μη ρεαλιστικές προσδοκίες που δημιουργήθηκαν μετά τη Μεγάλη Χρηματοπιστωτική Κρίση και την πανδημία σχετικά με τον βαθμό και τη διατήρηση της νομισματικής και δημοσιονομικής στήριξης» τόνισε.

Η BIS πιστεύει ότι μια οικονομική «ήπια, ή μαλακή» προσγείωση – όπου τα επιτόκια αυξάνονται χωρίς να προκαλούν ύφεση ή μεγάλα τραπεζικά κραχ – είναι ακόμη δυνατή, αλλά δέχεται ότι πρόκειται για μια δύσκολη κατάσταση.

Αναλυτές της Bank of America υπολόγισαν ότι υπήρξαν 470 αυξήσεις επιτοκίων παγκοσμίως τα τελευταία 2 χρόνια σε σύγκριση με 1.202 μειώσεις από το χρηματοπιστωτικό κραχ.

Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ έχει αυξήσει τα επιτόκιά της κατά 500 μονάδες βάσης από το σχεδόν μηδέν, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αύξησε τα επιτόκια της ευρωζώνης κατά 375 μονάδες βάσης και πολλές οικονομίες του αναπτυσσόμενου κόσμου έχουν κάνει πολύ περισσότερα.

Το ερώτημα παραμένει τι περισσότερο θα χρειαστεί, ιδίως με τις ενδείξεις ότι οι εταιρείες εκμεταλλεύονται την ευκαιρία για να αυξήσουν τα κέρδη τους και οι εργαζόμενοι απαιτούν τώρα υψηλότερους μισθούς για να ανταποκριθούν στην αύξηση του κόστους του βιοτικού τους επιπέδου.

«Τα εύκολα κέρδη έχουν πλέον αποκομιστεί και το τελευταίο μίλι θα είναι πιο δύσκολο» καταλήγει ο Μπόριο αναφερόμενος στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τώρα οι κεντρικοί τραπεζίτες για να επαναφέρουν τον πληθωρισμό σε ασφαλή επίπεδα. «Δεν θα με εξέπληττε αν υπήρχαν περισσότερες εκπλήξεις».