Διάστημα: Ο «Ευκλείδης» εξερευνά το… σκοτεινό σύμπαν

Έτοιμος για εκτόξευση είναι ένα πύραυλος SpaceX, ο οποίος μεταφέρει ένα τηλεσκόπιο τροχιάς κατασκευασμένο για να ρίξει φως σε μυστηριώδη κοσμικά φαινόμενα γνωστά ως σκοτεινή ενέργεια και σκοτεινή ύλη, αόρατες δυνάμεις που σύμφωνα με τους επιστήμονες αντιπροσωπεύουν το 95% του γνωστού σύμπαντος.

Το τηλεσκόπιο με το όνομα Ευκλείδης, ένα όργανο της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας (ESA) που ονομάστηκε για τον αρχαίο Έλληνα μαθηματικό που ονομάζεται «πατέρας της γεωμετρίας», θα εκτοξευτεί το απόγευμα από τον διαστημικό σταθμό Cape Canaveral.

Η αποστολη των 1,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων, που σχεδιάζεται εδώ και τουλάχιστον έξι χρόνια, αναμένεται να μεταμορφώσει την αστροφυσική και ίσως την κατανόηση της ίδιας της φύσης της βαρύτητας.

Εάν όλα πάνε όπως έχει προγραμματιστεί, ο Ευκλείδης θα απελευθερωθεί μετά από μια σύντομη βόλτα στο διάστημα για ένα ταξίδι διάρκειας ενός μήνα σε ηλιακή τροχιά σχεδόν 1 εκατομμύριο μίλια (1,6 εκατομμύρια χιλιόμετρα) από τη Γη – μια θέση βαρυτικής σταθερότητας μεταξύ Γης και Ήλιου ονομάζεται Lagrange Point Two, ή L2.

Από εκεί, ο Ευκλείδης έχει σχεδιαστεί να εξερευνήσει την εξέλιξη αυτού που οι αστροφυσικοί αποκαλούν «σκοτεινό σύμπαν», χρησιμοποιώντας ένα ευρυγώνιο τηλεσκόπιο για να ερευνήσει γαλαξίες σε απόσταση έως και 10 δισεκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη σε μια τεράστια έκταση του ουρανού πέρα ​​από το δικό μας γαλαξία.

Το διαστημόπλοιο είναι επίσης εξοπλισμένο με όργανα σχεδιασμένα να μετρούν την ένταση και τα φάσματα του υπέρυθρου φωτός από αυτούς τους γαλαξίες με τρόπο που θα προσδιορίζει με ακρίβεια τις αποστάσεις τους.

Η αποστολή εστιάζει σε δύο θεμελιώδη στοιχεία του σκοτεινού σύμπαντος. Το ένα είναι η σκοτεινή ύλη, η αόρατη αλλά θεωρητικά επιδραστική κοσμική ύλη που πιστεύεται ότι δίνει σχήμα και υφή στο σύμπαν. Η άλλη είναι η σκοτεινή ενέργεια, μια εξίσου αινιγματική δύναμη που πιστεύεται ότι εξηγεί γιατί η διαστολή του σύμπαντος, όπως έμαθαν οι επιστήμονες τη δεκαετία του 1990, επιταχύνεται εδώ και πολύ καιρό.

Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι η σκοτεινή ενέργεια και η σκοτεινή ύλη μαζί αποτελούν το 95% του σύμπαντος, ενώ η συνηθισμένη ύλη που μπορούμε να δούμε αντιπροσωπεύει μόλις το 5%.

Ο Ευκλείδης σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε εξ ολοκλήρου από την ESA, με την αμερικανική διαστημική υπηρεσία, τη NASA, να προμηθεύει ανιχνευτές φωτογραφίας. Το Euclid Consortium αποτελείται συνολικά από περισσότερους από 2.000 επιστήμονες από 13 ευρωπαϊκά έθνη, τις ΗΠΑ, τον Καναδά και την Ιαπωνία.