Πρώτος μπλε φάκελος: Φοροδιαφυγή

Ο Γιάννης Στουρνάρας είναι εξαιρετικά επίμονος. Εχει πάρει «υπό μάλης» το θέμα της φοροδιαφυγής και θα το πάει μέχρι τέλους. Φάνηκε αυτό με την ειδική ανάλυση που επιφύλαξε στην έκθεση για τη νομισματική πολιτική που έδωσε την Παρασκευή στην δημοσιότητα. Ο ίδιος άνοιξε τη συζήτηση μέσα στην προεκλογική περίοδο, όταν τα κόμματα της αντιπολίτευσης έψαχναν τρόπους να διευκολύνουν ακόμα περισσότερο όσους επιδίδονται στο «θεάρεστο» έργο τους και η κυβέρνηση ανησυχούσε να μην «ταράξει τα παιδιά».

Μπορεί να είχε φανεί «μπακαλίστικος» ο τότε υπολογισμός του, στην συνέντευξή του στο in.gr, αλλά χτύπησε την κατάλληλη στιγμή στην καρδιά του προβλήματος. Είχε πει ότι ενώ τα δηλωθέντα εισοδήματα είναι 80 δισεκατομμύρια ευρώ, η κατανάλωση έφθασε τα 140 δισεκατομμύρια ευρώ, άρα μας λείπουν 60 δισεκατομμύρια. Αυτά τα χρήματα δεν έχουν δηλωθεί πουθενά και με έναν μέσο συντελεστή φορολόγησης 30%, σημαίνει μια απώλεια περίπου 18 δισεκατομμύρια από τα δημόσια ταμεία.

Σε αυτή την περιοχή μεγεθών βρίσκεται το πρόβλημα και φαίνεται ότι είναι ξεκάθαρο πού βρίσκεται και ο πιο ισχυρός θύλακας φοροδιαφυγής. Ο κεντρικός τραπεζίτης επικαλείται στην ανάλυσή του, την ειδική έκθεση που δημοσίευσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δύο μέρες μετά τις πρώτες εκλογές, στις 23 Μαΐου. Η Κομισιόν παρατηρούσε ότι υπάρχει σημαντικό περιθώριο διεύρυνσης της φορολογικής βάσης, άρα ελάφρυνσης της φορολογίας για τους υπόλοιπους, από τον κλάδο των αυτοαπασχολούμενων, των οποίων ο κύκλος εργασιών αυξήθηκε ραγδαία, ενώ τα δηλωθέντα εισοδήματά τους σχεδόν δεν αυξήθηκαν. Αυτή η απόκλιση σημειώνει σε μια υποσημείωση της έκθεσης, η Τράπεζα της Ελλάδας, είναι πιθανό να υποδηλώνει σημαντική φοροδιαφυγή και απώλεια φορολογικών εσόδων. Τι κάνει νιάου νιάου στα κεραμίδια. Η συγκεκριμένη φορολογική κατηγορία δηλώνει 48,6 δισεκατομμύρια έσοδα και φορολογείται για 4,2 δισεκατομμύρια. Τα υπόλοιπα 44,4 δισεκατομμύρια ευρώ γίνεται «πάρτι» δαπανών, εταιρικών εξόδων τα λένε επισήμως.

Το καλό είναι ότι το έχει «πιάσει» το θέμα ο επίσης επίμονος και απαλλαγμένος από τις προεκλογικές αγκυλώσεις Κυριάκος Μητσοτάκης. Οι παρεμβάσεις είναι ήδη έτοιμες εδώ και καιρό, περιέχονταν σε έναν από τους μπλε φακέλους που παραδόθηκαν στο νέο οικονομικό επιτελείο και θα επιχειρήσουν να αλλάξουν πλήρως την εικόνα της αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής στην Ελλάδα, δίνοντας και μια αίσθηση φορολογικής δικαιοσύνης. Το ερώτημα είναι αν θα γίνει σε συνδυαστικό επίπεδο με θετικά μέτρα που προγραμματίζει η κυβέρνηση. Προσωπικά θεωρώ μεγάλη ευκαιρία στην παρούσα συγκυρία να επιχειρηθεί μια ηχηρή παρέμβαση στην αποκάλυψη μεγάλης φορολογητέας ύλης, που εδώ και χρόνια βρίσκεται στο απυρόβλητο. Επιπλέον, η κυβέρνηση μπορεί να το κάνει τώρα που υπάρχουν τα δημοσιονομικά περιθώρια, για να ενισχύσει την προσπάθεια με κίνητρα που θα έχουν όφελος για την τσέπη των υπόλοιπων φορολογούμενων. Αυτών που πληρώνουν μόνιμα και αδιαμαρτύρητα.

Αντί να προχωρήσει για παράδειγμα σε οριζόντιες αυξήσεις του αφορολόγητου, να κινητροδοτήσει τους πολίτες στην περαιτέρω χρήση καρτών στις συναλλαγές, καθώς υπολειπόμαστε του ευρωπαϊκού μέσου όρου (37% στην Ελλάδα, 46% στην ευρωζώνη). Θα μπορούσε σε αυτή την κατεύθυνση να επανασχεδιάσει τα κίνητρα των πολιτών να ζητούν αποδείξεις από επαγγέλματα υψηλής παραβατικότητας. Τα μέχρι σήμερα, δοκιμάστηκαν και αποδείχτηκαν αποτυχημένα, καθώς το όφελος που έδινε το κράτος ήταν μικρότερο από αυτό που πρόσφερε η φοροδιαφυγή.

Επιπλέον, θα μπορούσε να μειώσει ακόμα περισσότερο το ήδη πετυχημένο όριο λιανικών συναλλαγών (στα 500 ευρώ σήμερα) και προφανώς να προχωρήσει στη διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με τις φορολογικές αρχές. Το κόστος της υλοποίησης όλων αυτών, μπροστά στο όφελος για τα δημόσια ταμεία και την κοινωνία, είναι πολύ μικρό