Το ψηφιακό ισοδύναμο ως βασικός άξονας μια νέας πολιτικής για τη νησιωτικότητα

Με αφορμή τις πρόσφατες αποκαλύψεις για την «γύμνια» των υγειονομικών δομών στα νησιά μας, η νεα κυβερνηση καλειται να τοποθετηθεί άμεσα για το πως μπορούν να αξιοποιηθούν οι σύγχρονες τεχνολογίες για να ωφεληθούν αποτελεσματικά οι νησιωτικές κοινωνίες. Δεδομένου του χαμηλού βαθμού διείσδυσης και ενσωμάτωσης των τεχνολογιών αυτών ειδικά σε απομακρυσμένα και μικρά νησιά, θα ήταν χρήσιμο να συζητηθεί η συγκρότηση μιας εξειδικευμένης στρατηγικής για την ψηφιακοτητα στα νησιά μας που θα τα βοηθούσε σε μια σειρά πεδίων όπως την υγεία, την παιδεία και την τοπική ανάπτυξη μακριά από βαρύγδουπες έννοιες όπως «έξυπνα νησιά» και «ψηφιακά λιμάνια».

Το παρόν άρθρο προτείνει την δημιουργία ενός νέου τύπου ισοδυνάμου, το ψηφιακό ισοδύναμο που θα μπορούσε να βρίσκεται στην προμετωπίδα αυτής της στρατηγικής. Ένα τέτοιο ισοδύναμο θα μπορούσε να εξισώνει το κόστος αγοράς/μεταφοράς/χρήσης ψηφιακών προϊόντων/εξοπλισμού με το κόστος που θα ίσχυε στα μέσα χερσαίας μεταφοράς για να αντιμετωπιστεί η αποκαλούμενη «νησιωτική ακρίβεια».

Η θέσπιση του θα πρέπει να συνοδευτεί παράλληλα από την κατά προτεραιότητα ανάπτυξη βιώσιμων ψηφιακών υπηρεσιών υγείας, συμπεριλαμβανομένης της τηλεϊατρικής/τηλε-ψυχιατρικής, και ειδικών κέντρων ψηφιακής υποστήριξης πολιτών.  Ταυτόχρονα, η Πολιτεία θα μπορούσε να καλύψει την σχετική δαπάνη πρόσβασης των νησιωτών στις απαιτούμενες υπηρεσίες υγείας εκτός τόπου κατοικίας τους, εφόσον οι αναγκαίες υπηρεσίες δεν παρέχονται με τρόπο αξιόπιστο μέσω συστημάτων ψηφιακής ιατρικής σε κάποια νησιωτική περιοχή.

Με άξονα αυτού του είδους το ισοδύναμο, η προτεινομένη ψηφιακή στρατηγική θα πρέπει να συνοδεύεται επίσης από μια μαζική αναβάθμιση ψηφιακών δεξιοτήτων των νησιωτών για να αποφευχθεί η περαιτέρω εμβάθυνση των ανισοτήτων μεταξύ ηπειρωτικής και νησιωτικής Ελλάδας. Η αναβάθμιση αυτή θα επιτευχθεί μόνο εάν οι νησιωτικές περιοχές αποκτήσουν πρόσβαση σε προηγμένα τεχνολογικά εργαλεία εκμάθησης και οι μικροί νησιωτικοί δήμοι υποστηριχθούν ουσιαστικά για να ξεπεράσουν την ψηφιακή τους «φτώχεια».

Κλειδί για την επιτυχία αυτής της στρατηγικής είναι η ευρεία πρόσβαση στο διαδίκτυο που θα μπορούσε να προσφέρει ευκαιρίες για εξ αποστάσεως εργασία στους ανθρώπους που θέλουν να εγκατασταθούν σε απομακρυσμένα νησιά αλλά και να αποτρέψει εξωστρεφείς τοπικές επιχειρήσεις από το να μεταφέρουν την έδρα τους στα μεγάλα αστικά κέντρα.

Η εισαγωγή ενός τέτοιου ψηφιακού ισοδυνάμου θα μπορούσε επίσης να υποστηρίξει την εισαγωγή και εγκατάσταση συστημάτων «έξυπνης» γεωργίας, την ουσιαστική βελτίωση της διαχείρισης των τοπικών ενεργειακών και υδάτινων πόρων και την αντιμετώπιση της ερήμωσης πολλών νησιωτικών περιοχών.

Οι δεσμεύσεις που θα πρέπει να αναλάβει μετά τις εκλογές η πολιτεία σε σχέση με αυτές τις περιοχές, πρέπει να εξειδικευτούν περαιτέρω καθώς κάθε νησί έχει τις δικές του γεωγραφικές, οικονομικές και κοινωνικές ιδιαιτερότητες. Άλλες οι ψηφιακές ανάγκες ενός νησιού όπως της Κεφαλλονιάς και άλλες οι ανάγκες της γειτονικής Ιθάκης πάρα το ότι και τα 2 νησιά ανήκουν στην ίδια περιφερειακή ενότητα. Σε κάθε περίπτωση, πρέπει επιτέλους να μετατρέψουμε τις ιδιαίτερες οικονομικές, γεωγραφικές και δημογραφικές ιδιαιτερότητες των νησιών μας -που φαινομενικά περιορίζουν τις αναπτυξιακές δυνατότητές τους- σε στρατηγικά πλεονεκτήματα με άξονα τις πραγματικές ανάγκες των κατοίκων τους. Το προτεινόμενο ψηφιακό ισοδύναμο, το οποίο προτείνεται να προστεθεί στο αντίστοιχο μεταφορικό και υγειονομικό, θα μπορούσε να προσδώσει στην έννοια της νησιωτικότητας ένα πραγματικό κοινωνικό νόημα που να ανταποκρίνεται αποτελεσματικότερα στις τεχνολογικές απαιτήσεις των καιρών μας.

*O Δρ. Μιχάλης Kρητικός είναι ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ και Επίκουρος Καθηγητής σε θέματα Τεχνητής Νοημοσύνης και Ψηφιακής Μετάβασης στη Σχολή Διακυβέρνησης του Ελεύθερου Πανεπιστημίου των Βρυξελλών