ΟΟΣΑ: Τι λέει για τον πληθωρισμό και τους μισθούς- Η θέση της Ελλάδας

Την άνιση επιβάρυνση των υψηλών πληθωριστικών πιέσεων ανάμεσα στις επιχειρήσεις και στους εργαζόμενουν αναδεικνύει η έκθεση του ΟΟΣΑ για τις προοπτικές απασχόλησης 2023, τεκμηριώνοντας τον «πληθωρισμό της απληστίας» ο οποίος μπορεί να απορροφήσει τις μισθολογικές αυξήσεις χωρίς να οδηγήσει σε σπιράλ αύξησης τιμών- μισθών. Το σπιράλ είναι το επιχείρημα που συνήθως χρησιμοποιούν τα γεράκια των κεντρικών τραπεζών, που εναντιώνονται στις μισθολογικές αυξήσεις.  Σύμφωνα με την έκθεση οι πραγματικοί μισθοί μειώθηκαν κατά 3,8 το πρώτο τρίμηνο του 2023 σε ετήσια βάση και στην Ελλάδα κατά 1,2%.

Οι εταιρείες μπορούν να προχωρήσουν σε αυξήσεις μισθών ώστε να μπορεί το εργατικό δυναμικό να ανταπεξέλθει στο υψηλό κόστος διαβίωσης καθώς έχουν αρκετά κέρδη, τονίζει ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ).

Greedflation: Τι είναι ο πληθωρισμός της απληστίας – Πότε αναμένεται να πέσουν οι τιμές

Παρόλο που οι αγορές εργασίας είναι στενές, οι εργοδότες δεν έχουν αυξήσει τους μισθούς σε ρυθμό που να συμβαδίζει με τον πληθωρισμό σε 31 από τις 34 χώρες που παρακολουθεί ο Οργανισμός όπως αναφέρεται στην έκθεση.

📈 Just released: OECD’s 2023 Employment Outlook!

See latest analysis to find out more 👉 https://t.co/OoHoiCv9qE#EmploymentOutlook pic.twitter.com/6nSiv4JPMx

— OECD ➡️ Better Policies for Better Lives (@OECD) July 11, 2023

«Οι αγορές εργασίας αύξησαν τους ονομαστικούς μισθούς, αλλά χαμηλότερα από τον πληθωρισμό, οδηγώντας σε μείωση των πραγματικών μισθών σε όλους σχεδόν τους κλάδους και τις χώρες του ΟΟΣΑ. Η πραγματική αξία των κατώτατων μισθών σε πολλές χώρες του ΟΟΣΑ έχει διατηρηθεί χάρη στην τακτική προσαρμογή στον πληθωρισμό. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό καθώς ο υψηλός πληθωρισμός επιβαρύνει σε μεγάλο βαθμό τα νοικοκυριά με χαμηλό εισόδημα. Τα κέρδη των επιχειρήσεων αυξήθηκαν περισσότερο από το κόστος εργασίας σε πολλές χώρες και κλάδους, γεγονός που υποδηλώνει ότι η κρίση του κόστους ζωής δεν έχει μοιραστεί εξίσου σε όλους» αναφέρει η έκθεση.

Η αύξηση των πραγματικών μισθών

Οι μισθοί μειώθηκαν κατά 3,8% σε ετήσια βάση το πρώτο τρίμηνο του 2023. Τα στοιχεία αφορούν τον πραγματικό μισθό, καθώς έχει αφαιρεθεί ο πληθωρισμός. Η μεγαλύτερη μείωση έχει σημειωθεί στην Ουγγαρία και είναι της τάξης του 15,6%. Στον αντίποδα οι κάτοικοι του Βελγίου είδαν τους μισθούς τους να αυξάνονται κατά 2,9%. Στην Ελλάδα το ίδιο διάστημα οι πραγματικοί μισθοί μειώθηκαν κατά 1,2%.

«Μπορούν να ενεργοποιηθούν διάφοροι τρόποι πολιτικής για να περιοριστεί ο αντίκτυπος του πληθωρισμού στους εργαζομένους και να διασφαλιστεί η δίκαιη κατανομή της κρίσης του κόστους ζωής μεταξύ των φορολογουμένων (μέσω των κρατικών φόρων), των επιχειρήσεων και των εργαζομένων. Ο πιο άμεσος τρόπος για να βοηθηθούν οι εργαζόμενοι είναι μέσω της αύξησης των μισθών τους. Οι θεσμοί καθορισμού των μισθών – συμπεριλαμβανομένων των κατώτατων μισθών και των συλλογικών διαπραγματεύσεων – μπορούν να συμβάλουν στον μετριασμό των απωλειών στην αγοραστική δύναμη και να διασφαλίσουν τη δίκαιη κατανομή του κόστους του πληθωρισμού μεταξύ επιχειρήσεων και εργαζομένων, αποφεύγοντας παράλληλα ένα σπιράλ τιμών-μισθών.» τονίζεται στην έκθεση.

Αυτόματη Τιμαριθμική Προσαρμογή ή διαπραγμάτευση συλλογικών συμβάσεων;

Στις περισσότερες χώρες του ΟΟΣΑ, οι αυξήσεις του κατώτατου μισθού είναι αποτέλεσμα πολιτικής απόφασης που λαμβάνεται συνήθως το πολύ μία φορά το χρόνο, ενώ σε έξι χώρες ο εθνικός νόμιμος κατώτατος μισθός αναπροσαρμόζεται αυτόματα με τον πληθωρισμό. Η αυτόματη τιμαριθμική αναπροσαρμογή( ΑΤΑ) συμβάλλει στη διασφάλιση της αγοραστικής δύναμης των μισθωτών που λαμβάνουν τον κατώτατο μισθό και βελτιώνει την προβλεψιμότητα των μελλοντικών αυξήσεων. Υπενθυμίζεται ότι στην Ελλάδα η ΑΤΑ θεσπίστηκε το 1982 και καταργήθηκε το 1990, ενώ εφαρμόζεται στην Κύπρο. Ωστόσο, οι συντάκτες της έκθεσης επισημαίνουν ότι μειώνει επίσης τα περιθώρια των κυβερνήσεων, των κοινωνικών εταίρων ή των επιτροπών να κρίνουν τις μελλοντικές αυξήσεις και θα μπορούσε να οδηγήσει σε υπερβολική συμπίεση της κατανομής των μισθών εάν δεν αυξηθούν άλλοι μισθοί, με συνέπειες τόσο για τις ατομικές σταδιοδρομίες όσο και για τον σχεδιασμό πολιτικών αναδιανομής.

Οι μισθοί που διαπραγματεύονται σε συλλογικές συμβάσεις μεταξύ επιχειρήσεων και εργαζομένων έχουν μειωθεί σε πραγματικούς όρους ενώ σημειώνονται μεγάλες καθυστερήσεις στις διαπραγματεύσεις. Διάφοροι παράγοντες μπορούν να εξηγήσουν γιατί οι μισθοί που αποτέλεσαν αντικείμενο διαπραγμάτευσης, κατά μέσο όρο, δεν κατάφεραν να συμβαδίσουν με τον πληθωρισμό. Ο σηματικότερος είναι, σύμφωνα με την έκθεση, οι μισθολογικές διαπραγματεύσεις γίνονται κλιμακωτά και όχι συχνά με αποτέλεσμα  οι μισθοί που αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης σπάνια προσαρμόζονται άμεσα στις απρόσμενες πληθωριστικές πιέσεις. Ωστόσο, σε ορισμένες χώρες του ΟΟΣΑ, τα συνδικάτα, οι εργοδοτικές οργανώσεις και οι κυβερνήσεις έχουν βρει καινοτόμους τρόπους να αμβλύνουν τις επιπτώσεις του πληθωρισμού, περιορίζοντας παράλληλα το κόστος για τις επιχειρήσεις, χρησιμοποιώντας αφορολόγητα εφάπαξ επιδόματα ή μη μισθολογικές παροχές.

Η αύξηση των εταιρικών κερδών

Ενώ οι εργαζόμενοι είδαν τον υψηλό πληθωρισμό να μειώνει την αγοραστική τους δύναμη, σε όλες τις χώρες της έκθεσης τα κέρδη των επιχειρήσεων αυξήθηκαν ταχύτερα από τους μισθούς μετά την πανδημία.

Aύξηση των κερδών και του κόστους εργασίας

«Το κόστος της κρίσης διαβίωσης είναι ένα κόστος που πρέπει να μοιραστεί μεταξύ των όσων μπορούν να κάνουν οι κυβερνήσεις, των όσων πρέπει να κάνουν οι επιχειρήσεις και των όσων πρέπει να κάνουν οι εργαζόμενοι», δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου ο επικεφαλής της εργατικής πολιτικής του ΟΟΣΑ, Stefano Scarpetta.

«Υπάρχει κάποιο περιθώριο στα εταιρικά κέρδη να «χωρέσουν την αύξηση των μισθών χωρίς απαραίτητα να δημιουργηθεί ένα σπιράλ μισθολογικών τιμών», πρόσθεσε.

Το πόσο θα μπορούσαν να αυξηθούν οι μισθοί εξαρτάται από χώρα σε χώρα, ενώ θα πρέπει να δοθεί διαφορετικό βάρος σε τομείς της οικονομίας, καθώς οι αυξήσεις των κερδών ήταν μικρότερες στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, είπε.