Καύσωνας: Απειλή για τα δίκτυα ηλεκτρισμού – Ανεβαίνουν οι τιμές του ρεύματος στην Ευρώπη

Στα όριά τους ωθεί τα δίκτυα ηλεκτροδότησης της νότιας Ευρώπης ο καύσωνας «Κέρβερος» (ή «Κλέων», όπως έχει ονομαστεί στην Ελλάδα) που σαρώνει την περιοχή, εκτινάσσοντας παράλληλα την τιμή της κιλοβατώρας λόγω αύξησης της ζήτησης και μείωση της προσφοράς από τα αιολικά πάρκα και τους γαλλικούς πυρηνικούς σταθμούς.

Στην Ελλάδα

Τις αντοχές του δοκιμάζει το ηλεκτρικό σύστημα ενέργειας και στη χώρα μας με τη ζήτηση να φτάνει σε υψηλά επίπεδα, φλερτάροντας με τα ρεκόρ του μεγάλου καύσωνα του καλοκαιριού του 2021.

Ήδη σήμερα 13 Ιουλίου, σύμφωνα με στοιχεία του ΑΔΜΗΕ, η αιχμή των φορτίων έσπασε για δύο ώρες το μεσημέρι, στις 13.00 και 14.00, το φράγμα των 9 Γιγαβάτ. Για την ακρίβεια εκτινάχθηκε στα 9,1 Γιγαβάτ.

Για την αυριανή ημέρα 14 Ιουλίου οι προβλέψεις του ΑΔΜΗΕ δείχνουν την αιχμή του συστήματος μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας για 12 ώρες πάνω από τα 9 GW, πλησιάζοντας τα 10 GW. Πιο συγκεκριμένα από τις 10.30 το πρωί μέχρι τις 16.00. Η υψηλότερη ζήτηση φορτίων στις 12.30 το μεσημέρι οπότε και θα χτυπήσει τα 9,7 GW.

Οι καυτές θερμοκρασίες εκτινάσουν την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας με την πλειονότητα των καταναλωτών να κάνουν χρήση των κλιματιστικών με αποτέλεσμα να αυξάνεται και η ανάγκη παραγωγής περισσότερων ποσοτήτων ηλεκτρικής ενέργειας. Έτσι για όλες τις μέρες του καύσωνα λειτουργούν στο φουλ οι μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με καύσιμο το φυσικό αέριο και τον λιγνίτη.

Το ρεκόρ εποχών στη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα είχε καταγραφεί το καλοκαίρι του 2021 οπότε και η αιχμή είχε εκτοξευτεί στα 11 GW.

Οι τιμές

Την ανιούσα, όμως τραβούν και οι τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στη χονδρεμπορική αγορά. Για αύριο η τιμή της αγοράς επόμενης ημέρας στο Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας αυξήθηκε κατά 3,71% και αυξήθηκε στα 118,29 ευρώ ανά Μεγαβατώρα από 114,06 ευρώ ανά Μεγαβατώρα.

Οι τιμές τις προηγούμενες ημέρες είχαν υποχωρήσει από τα 123,56 ευρώ ανά Μεγαβατώρα και οι εκτιμήσεις παραγόντων της αγοράς μιλούν για τιμές που μπορεί να φτάσουν πάλι στα 120 ευρώ ανά Μεγαβατώρα.

Αξίζει να σημειωθεί πως τις μέρες αυτές η συμμετοχή των ΑΠΕ είναι χαμηλή λόγω της άπνοιας με αποτέλεσμα τα αιολικά να μη λειτουργούν.

Επιβάρυνση

Όπως αναφέρει το CNBC, με τις θερμοκρασίες να αναμένεται να ξεπεράσουν ακόμα και τους 48 βαθμούς Κελσίου στην Ιταλία, οι ειδικοί τονίζουν ότι βασικές υποδομές όπως τα ενεργειακά δίκτυα και οι υπηρεσίες υγείας δέχονται απότομη επιβάρυνση, επισημαίνοντας παράλληλα την ανάγκη ανάληψης αποφασιστικής δράσης σε παγκόσμιο επίπεδο για να μετριαστούν οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.

«Η ζέστη ασκεί πίεση σε όλη την κοινωνία και έχει αλυσιδωτούς κινδύνους», δήλωσε στο CNBC μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου η Chloe Brimicombe, ερευνήτρια για το κλίμα στο Πανεπιστήμιο του Γκρατς της Αυστρίας.

«Αυτό περιλαμβάνει ενεργειακά δίκτυα και υπηρεσίες υγείας υπό πίεση, τρένα που πρέπει να κινούνται με χαμηλότερες ταχύτητα, ακόμα και δρόμους που λιώνουν σε ορισμένες περιοχές, πιθανή μείωση των αποδόσεων των καλλιεργειών, προβλήματα υγείας στα ζώα και περιορισμό του λιανεμπορίου». Όπως τονίζει άλλωστε, για μια ακόμη φορά «οι πιο ευάλωτοι στην κοινωνία είναι εκείνοι που επηρεάζονται περισσότερο».

Συναγερμός

«Η αυξημένη συχνότητα των ακραίων καύσωνων και άλλων έντονων καιρικών φαινομένων θα πρέπει να σημάνει συναγερμό στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής στην Ευρώπη, όπως και στον υπόλοιπο κόσμο, σχετικά με την επείγουσα ανάγκη επιτάχυνσης της δράσης για το κλίμα», δήλωσε στο CNBC μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου η Simone Tagliapietra, ανώτερη συνεργάτης της δεξαμενής σκέψης Bruegel με έδρα τις Βρυξέλλες.

«Τέτοια γεγονότα μπορεί να έχουν σοβαρές επιπτώσεις στην οικονομία και την κοινωνία. Για παράδειγμα, μπορούν να επηρεάσουν το ενεργειακό σύστημα, ασκώντας ισχυρή πίεση στο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας λόγω της υψηλότερης ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας για κλιματισμό, με παράλληλα προβλήματα από την πλευρά της προσφοράς όπως μειωμένη παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας».

Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, οι επιστήμονες ανέφεραν ότι περισσότεροι από 61.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στην Ευρώπη εξαιτίας της ζέστης πέρυσι. Το καλοκαίρι του 2022 ήταν το θερμότερο που έχει καταγραφεί ποτέ στην Ευρώπη, μέχρι σήμερα. Σύμφωνα με την έρευνα, που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα στο Nature Medicine, η Ιταλία είχε τους περισσότερους θανάτους από τη ζέστη μεταξύ 30 Μαΐου και 4 Σεπτεμβρίου πέρυσι, με 18.010, ενώ η Ισπανία είχε 11.324 και η Γερμανία 8.173.

Κίνδυνος για τα δίκτυα ηλεκτρισμού

Όσον αφορά την ηλεκτροδότηση, ο κίνδυνος είναι ήδη εδώ. «Η συμφόρηση του δικτύου, η αδυναμία του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας να αντιμετωπίσει την αυξημένη ζήτηση, επηρεάζει ήδη όλες τις περιοχές με τον ένα ή τον άλλο τρόπο», δήλωσε στο Politico ο Roel Massink, ανώτερος σύμβουλος για την καινοτομία και την ευρωπαϊκή συνεργασία στο τμήμα αστικής ανάπτυξης της πόλης της Ουτρέχτης.

Υπάρχει ήδη τεράστια πίεση στο δίκτυο ως αποτέλεσμα των πράσινων πολιτικών της Ευρώπης, επισήμανε: «Ο εξηλεκτρισμός των μεταφορών, της θέρμανσης και της βιομηχανίας, συνέπεσε με πιο ακανόνιστη παροχή από ανανεώσιμες πηγές, όπως οι ανεμογεννήτριες και φωτοβολταϊκά.

Το κύμα ζέστης αποτελεί σίγουρα πρόκληση για τα δίκτυα του μπλοκ, δήλωσε από την πλευρά του στο ίδιο Μέσο ο Kristian Ruby, γενικός γραμματέας της ένωσης βιομηχανιών ηλεκτρικής ενέργειας Eurelectric. Οι καύσωνες – μεταξύ άλλων ακραίων καιρικών φαινομένων όπως οι πυρκαγιές και οι πλημμύρες – «έχουν ιδιαίτερα μεγάλο αντίκτυπο στην αλυσίδα αξίας της ηλεκτρικής ενέργειας», είπε.

Πράγματι, οι υψηλές θερμοκρασίες μπορούν να προκαλέσουν υπερθέρμανση στους μετασχηματιστές και να απειλήσει τη μόνωση των ηλεκτρικών καλωδίων, ενώ καθιστά πιο πολύπλοκες τις επισκευές και την τακτική συντήρηση.

Όταν κινδύνεψε το Λονδίνο

Το Λονδίνο έφτασε επικίνδυνα κοντά σε ένα μαζικό μπλακ άουτ τον περασμένο Ιούλιο, καθώς η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας αυξήθηκε την ίδια στιγμή που το Ηνωμένο Βασίλειο βίωσε τη θερμότερη ημέρα που έχει καταγραφεί ποτέ. Η καταστροφή αποφεύχθηκε μόνο επειδή ο Διαχειριστής Συστήματος Ηλεκτρικής Ενέργειας (ESO) του Εθνικού Δικτύου της χώρας εισήγαγε ηλεκτρική ενέργεια από το Βέλγιο στην υψηλότερη τιμή που έχει πληρώσει ποτέ η Βρετανία για να κρατήσει τα φώτα – και τα συστήματα κλιματισμού – αναμμένα στην πρωτεύουσα.

Όπως τονίζει το Politico, η Ευρώπη δεν αποκλείεται να βρεθεί σύντομα ενώπιον της απειλής που βρέθηκε πέρσι η βρετανική πρωτεύουσα, με την ΕΕ να βιώνει πριν λίγες εβδομάδες τον θερμότερο Ιούνιο που έχει καταγραφεί ποτέ.

Απαιτείται χρόνος και χρήμα

Πάντως, εκπονούνται ήδη σχέδια για να μπορέσουν τα δίκτυα να ανταπεξέλθουν στις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής. Όλες οι χώρες της ΕΕ διαθέτουν πρωτόκολλα για τη διαχείριση της καταπόνησης του συστήματος, ενώ την άνοιξη του 2022 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε μια σειρά μέτρων που αποσκοπούν στο να καταστήσουν τα δίκτυα πιο ανθεκτικά στο πλαίσιο της προτεινόμενης αναθεώρησης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ.

Αλλά οι αλλαγές αυτές θα χρειαστούν χρόνο και χρήμα: Η Eurelectric εκτιμά ότι η ΕΕ θα πρέπει να πραγματοποιήσει επενδύσεις στο δίκτυο ύψους περίπου 400 δισεκατομμυρίων ευρώ έως το 2030, εκ των οποίων τουλάχιστον 32 δισεκατομμύρια ευρώ θα πρέπει να διατεθούν για μέτρα ανθεκτικότητας για την προστασία του δικτύου από ακραία καιρικά φαινόμενα.

Η απειλή από τη Γαλλία

Αξίζει να σημειωθεί ότι στο ήδη δύσκολο τοπίο που διαμορφώνει ο καύσωνας, όσον αφορά τη ζήτηση ενέργειας, έρχεται να προστεθεί η μείωση της παραγωγής ηλεκτρισμού από τα πυρηνικά εργοστάσια της Γαλλίας. Και αυτό γιατί οι υψηλές θερμοκρασίες στα νερά των ποταμών της χώρας δυσχεραίνουν την ψύξη των αντιδραστήρων.

Η μείωση της παραγωγής από τα πυρηνικά εργοστάσια της Γαλλίας αναμένεται να επηρεάσει σύντομα αρκετές περιοχές της Ευρώπης, καθώς η χώρες όπως η Γερμανία, η Ελβετία, η Ισπανία και η Ιταλία εισάγουν ρεύμα από το Παρίσι.