Ευρώπη: Οι Αμερικανοί στηρίζουν τον τουρισμό παρά την ακρίβεια

Οι τουρίστες περιμένουν περισσότερο από δύο ώρες για να επισκεφθούν την Ακρόπολη στην Αθήνα. Στις ουρές των ταξί στον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό της Ρώμης ο χρόνος αναμονής είναι παρόμοιος. Και είναι τόσοι πολλοί οι τουρίστες που συγκεντρώνονται γύρω από την πλατεία του Αγίου Μάρκου στη Βενετία που ο κόσμος καθυστερεί να διασχίσει τις γέφυρες -ακόμη και τις καθημερινές.

Ακρόπολη: Απειλή η πολυκοσμία – Πρωτοφανείς ουρές τουριστών, προς λήψη μέτρων

Μετά από τρία χρόνια περιορισμών για την πανδημία, ο τουρισμός αναμένεται να ξεπεράσει τα ρεκόρ του 2019 σε ορισμένους από τους πιο δημοφιλείς προορισμούς της Ευρώπης αυτό το καλοκαίρι, από τη Βαρκελώνη και τη Ρώμη, την Αθήνα και τη Βενετία μέχρι τα γραφικά νησιά της Σαντορίνης, το Κάπρι στην Ιταλία και τη Μαγιόρκα στην Ισπανία.

Ενώ οι Ευρωπαίοι τουρίστες οδήγησαν τον κλάδο προς την ανάκαμψη πέρυσι, η άνοδος αυτό το καλοκαίρι καθοδηγείται σε μεγάλο βαθμό από τους Αμερικανούς, που ευνοούνται από το ισχυρό δολάριο και σε ορισμένες περιπτώσεις διαθέτουν οικονομίες από την εποχή της πανδημίας. Πολλοί φτάνουν με κίνητρο τον «τουρισμό εκδίκησης» (revenge tourism) -τόσο πρόθυμοι να εξερευνήσουν ξανά που δεν πτοούνται από τα υψηλότερα αεροπορικά εισιτήρια και το κόστος των ξενοδοχείων.

Η Λαουρέν Γκονζάλεζ, 25 ετών, προσγειώθηκε στη Ρώμη αυτή την εβδομάδα μαζί με τέσσερις φίλους από το λύκειο και το κολέγιο για μια 16ήμερη περιπλάνηση στην ιταλική πρωτεύουσα, τη Φλωρεντία και τις παραλίες μετά από τρία χρόνια διακοπών στις ΗΠΑ. Δεν ανησυχούν για τις υψηλές τιμές και τον συνωστισμό.

«Με κάποιο τρόπο κάναμε οικονομίες και ξέρουμε ότι αυτό είναι ένα ταξίδι που έχει νόημα», δήλωσε η Γκονζάλεζ, η οποία εργάζεται σε μια εταιρεία μάρκετινγκ. «Είμαστε όλοι γύρω στα 20. Είναι μια στιγμή που αλλάζει η ζωή μας. Είναι κάτι ξεχωριστό. Ο πολύς κόσμος δεν μας αποθαρρύνει. Ζούμε στη Φλόριντα. Όλοι έχουμε πάει στη Disney World με καύσωνα. Είμαστε όλοι καλά».

Οι Αμερικανοί εμφανίζονται εξίσου ψύχραιμοι με τις πρόσφατες ταραχές στο Παρίσι και σε άλλες γαλλικές πόλεις. Υπήρξε μια μικρή πτώση στις κρατήσεις των πτήσεων, όμως αφορούσε κυρίως τα ταξίδια στο εσωτερικό της Γαλλίας.

«Κάποιοι φίλοι μου είπαν: “Επικρατεί τρέλα εκεί αυτή τη στιγμή”, όμως σκεφτήκαμε ότι το καλοκαίρι είναι πραγματικά μια καλή εποχή για να πάμε, οπότε απλά θα πάρουμε προφυλάξεις», δήλωσε η Τζοάν Τάιτους, μια 38χρονη από το Μέριλαντ, ενώ έκανε βόλτα στην εμβληματική εμπορική λεωφόρο Champs-Elysees στο Παρίσι.

Τα μάθημα της πανδημίας

Η επιστροφή του μαζικού τουρισμού είναι ευλογία για τα ξενοδοχεία και τα εστιατόρια, τα οποία υπέφεραν από τους περιορισμούς της COVID-19. Υπάρχει όμως και μια αρνητική πλευρά, καθώς οι υποσχέσεις για αναθεώρηση του τουρισμού ώστε να καταστεί πιο βιώσιμος έχουν μείνει σε μεγάλο βαθμό ανεκπλήρωτες.

«Η πανδημία θα έπρεπε να μας έχει δώσει ένα μάθημα», τονίζει η Αλεσάνδρα Πριάντε, διευθύντρια του περιφερειακού τμήματος για την Ευρώπη στον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού των Ηνωμένων Εθνών.

Αντ’ αυτού, τονίζει ότι η νοοτροπία «αφορά την ανάκτηση των χαμένων χρημάτων. Τα πάντα αφορούν τα έσοδα, εδώ και τώρα. Πρέπει να δούμε τι θα συμβεί σε δύο ή τρία χρόνια, διότι οι τιμές αυτή τη στιγμή δεν είναι βιώσιμες».

Ο δήμαρχος της Φλωρεντίας προσπαθεί να εμποδίσει την εξάπλωση των νέων βραχυχρόνιων μισθώσεων διαμερισμάτων στο ιστορικό κέντρο, το οποίο προστατεύεται ως μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO, την ώρα που οι δήμαρχοι άλλων πόλεων στην Ιταλία ζητούν να θεσπιστεί εθνικός νόμος για τη διαχείριση του κλάδου.

Σε άλλες χώρες, τα κινήματα κατά του μαζικού τουρισμού που ήταν ενεργά πριν από την πανδημία δεν έχουν επανεμφανιστεί, όμως οι γραμμές μάχης εξακολουθούν να χαράσσονται: γκράφιτι παρέπεμπαν τους τουρίστες στη Βαρκελώνη μακριά, αντί προς το σχεδιασμένο από τον Γκαουντί, Πάρκο Γκουέλ.

Παρά τους προβλέψιμους προορισμούς «υπερτουρισμού», τα ταξίδια προς και εντός της Ευρώπης συνολικά εξακολουθούν να είναι μειωμένα κατά 10% σε σχέση με το 2019, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού. Αυτό οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι λιγότεροι άνθρωποι επισκέπτονται χώρες που βρίσκονται κοντά στον πόλεμο στην Ουκρανία, όπως η Λιθουανία, η Φινλανδία, η Μολδαβία και η Πολωνία.

Επιπλέον, οι Κινέζοι τουρίστες δεν έχουν επιστρέψει πλήρως, με τις πτήσεις από την Κίνα και άλλες χώρες της περιοχής Ασίας-Ειρηνικού να είναι μειωμένες κατά 45% εν συγκρίσει με το 2019, σύμφωνα με την εταιρεία ταξιδιωτικών δεδομένων ForwardKeys.

Η περίπτωση της Ελλάδας

Η Ελλάδα μια χώρα που η οικονομία της εξαρτάται από τον τουρισμό αναμένει 30 εκατ. τουρίστες φέτος, όμως ο αριθμός αυτός εξακολουθεί να απέχει από το ρεκόρ των 34 εκατ. τουριστών του 2019. Παρόλα αυτά, ο αριθμός των πτήσεων παρουσιάζεται μέχρι στιγμής αυξημένος και τα τουριστικά hotspots δέχονται το μεγαλύτερο βάρος.

Το υπουργείο Πολιτισμού θα εισαγάγει ένα νέο σύστημα έκδοσης εισιτηρίων στην Ακρόπολη αυτόν τον μήνα, παρέχοντας ωριαίες χρονοθυρίδες για τους επισκέπτες, ώστε να εξισορροπηθεί ο συνωστισμός. Όμως δεν συζητείται καμία λύση για τη σειρά στάθμευσης των κρουαζιερόπλοιων στα νησιά της Μυκόνου και της Σαντορίνης τα πολυσύχναστα πρωινά.

Ρεκόρ στην Ισπανία

Ο υπουργός Τουρισμού της Ισπανίας, Έκτορ Γκόμεζ κάνει λόγο για ένα «ιστορικό καλοκαίρι για τον τουρισμό», με 8,2 εκατ. τουρίστες να καταφθάνουν μόνο τον Μάιο, καταρρίπτοντας το μηναίο ρεκόρ για δεύτερο διαδοχικό μήνα. Εντούτοις, ορισμένοι ξενοδοχειακοί όμιλοι λένε ότι οι κρατήσεις επιβραδύνθηκαν τις πρώτες εβδομάδες του καλοκαιριού, εξαιτίας της απότομης αύξησης των τιμών στις πτήσεις και τα δωμάτια.

Το κόστος αυξάνεται, καθώς οι πτήσεις από τις ΗΠΑ προς την Ευρώπη είναι αυξημένες κατά 2% σε σχέση με τα επίπεδα του 2019, σύμφωνα με την ForwardKeys.

«Η αυξανόμενη όρεξη για ταξίδια μεγάλων αποστάσεων από την Αμερική είναι το συνεχές αποτέλεσμα της έκρηξης του «revenge travel» που προκλήθηκε από τα lockdowns της πανδημίας», δηλώνει ο Τιμ Χέντσελ, διευθύνων σύμβουλος στην ιστοσελίδα κρατήσεων HotelPlanner. «Οι μεγάλες πόλεις σε αυτές τις δημοφιλείς ευρωπαϊκές χώρες θα είναι σίγουρα απασχολημένες κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού», συμπληρώνει.

Προ πανδημίας επίπεδα στις αφίξεις στην Ιταλία όχι όμως παντού

Οι Αμερικανοί έχουν φέρει τις αφίξεις σε τουριστικούς προορισμούς της Ιταλίας όπως η Ρώμη, η Φλωρεντία, η Βενετία και το Κάπρι σε προ πανδημίας επίπεδα, σύμφωνα με την ένωση ξενοδοχείων της Ιταλίας, Federalberghi.

Επίσης έχουν μεγάλη αγοραστική δύναμη: Οι Αμερικανοί τουρίστες στην Ιταλία ξόδεψαν 74% περισσότερα στα αφορολόγητα τους πρώτους τρεις μήνες του τρέχοντος έτους, σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019.

«Στη συνέχεια, υπάρχει η υπόλοιπη Ιταλία που ζει από τον ιταλικό και ευρωπαϊκό τουρισμό, και αυτή τη στιγμή, εξακολουθεί να βρίσκεται κάτω από τα επίπεδα του 2019», όπως υπογραμμίζει ο πρόεδρος της Federalberghi, Μπερνάντο Μπόκα.

Ο ίδιος αναμένει ότι θα χρειαστεί άλλος ένας χρόνος για μια συνολική ανάκαμψη. Η οικονομική επιβράδυνση αποθάρρυνε τις αφίξεις από τη Γερμανία, ενώ οι Ιταλοί «είναι λιγότερο επιρρεπείς στις δαπάνες φέτος».

Όπως και να έχει οι τιμές των πάντων είναι αυξημένες. Το κόστος διαμονής στη Φλωρεντία αυξήθηκε κατά 53% σε σχέση με πέρυσι, ενώ στη Βενετία σημείωσε άνοδο 25% και στη Ρώμη 21%, σύμφωνα με την ιταλική ομάδα καταναλωτών Codacons.

Ακόμα και το παγωτό κοστίζει επιπλέον 21% σε σχέση με πέρυσι, εξαιτίας των υψηλότερων τιμών της ζάχαρης και του γάλακτος.

Ίσως τίποτα δεν ενθάρρυνε περισσότερο την αύξηση του τουρισμού σε δημοφιλείς προορισμούς από την έξαρση των βραχυχρόνιων μισθώσεων διαμερισμάτων. Με τον αριθμό των ξενοδοχειακών δωματίων να παραμένει σταθερός, ο Μπόκα της Federalberghi κατηγορεί την τάση αυτή για τον τεράστιο συνωστισμό στη Ρώμη, που μεγαλώνει τις ουρές των ταξί και γεμίζει τις διαβάσεις, ώστε τα αστικά λεωφορεία να μην μπορούν να κάνουν τα δρομολόγιά τους.

Στη Ρώμη και τη Φλωρεντία, «περπατώντας στο δρόμο, από κάθε πόρτα κτιρίου, βγαίνει ένας τουρίστας με μια βαλίτσα», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Ενώ ο δήμαρχος της Φλωρεντίας περιορίζει τον αριθμό των βραχυχρόνιων μισθώσεων στο ιστορικό κέντρο σε 8.000, στη Βενετία δεν έχει ληφθεί κανένα μέτρο. Η πόλη με τα κανάλια μετρά 49.432 κατοίκους στο ιστορικό της κέντρο και 49.272 τουριστικές κλίνες, από τις οποίες σχεδόν οι μισές είναι διαμερίσματα που διατίθενται για βραχυχρόνια μίσθωση.

Οι ενοχλήσεις είναι «καθημερινές», επισημαίνει ο Τζιάκομο Σαλέρνο, ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Ca’ Foscari της Βενετίας που εστίαση στον τουρισμό.

Είναι δύσκολο να περπατήσει κανείς σε δρόμους γεμάτους από τουρίστες ή να χρησιμοποιήσει τα δημόσια θαλάσσια λεωφορεία «γεμάτα από τουρίστες με τις βαλίτσες τους», προσθέτει.

Οι φοιτητές δεν μπορούν να βρουν οικονομικά προσιτή στέγη, επειδή οι ιδιοκτήτες προτιμούν να διαθέτουν τα ακίνητά τους σε τουρίστες. Από την άλλη, αν μειώνεται ο πληθυσμός σημαίνει ότι θα υπάρχει έλλειψη υπηρεσιών, όπως οι οικογενειακοί γιατροί των οποίων η έλλειψη οφείλεται σε μεγάλο βαθμό εξαιτίας του υψηλού κόστους ζωής, που ανεβαίνει λόγω της τουριστικής ζήτησης.

Η Βενετία έχει καθυστερήσει τα σχέδια να επιβάλει στους τουρίστες που κάνουν ημερήσιες εκδρομές φόρο για την είσοδο στην πόλη, με σκοπό να περιορίσει τις αφίξεις. Όμως, ακτιβιστές όπως ο Σαλέρνο λένε ότι το μέτρο αυτό ελάχιστα θα επιλύσει το ζήτημα της μείωσης του πληθυσμού και της εισβολής των τουριστών, αντίθετα θα εδραιώσει τη μοίρα της Βενετίας ως ένας προορισμός διασκέδασης.

«Θα είναι σαν να λέμε ότι η μόνη χρήση της πόλης είναι η τουριστική», υποστηρίζει ο Σαλέρνο.