Λαγκάρντ για νέες αυξήσεις επιτοκίων: Όλα ανοιχτά στη συνεδρίαση του Σεπτεμβρίου

Την προσήλωση της ΕΚΤ στον στόχο μείωσης του πληθωρισμού, υπογράμμισε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Κριστίν Λαγκάρντ, αφήνοντας να εννοηθεί ότι μελλοντικά θα πραγματοποιηθούν και νέες αυξήσεις επιτοκίων.

Μιλώντας στη συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε την ανακοίνωση της αύξησης των βασικών επιτοκίων για 25 μονάδες βάσης, η Λαγκάρντ επεσήμανε πως αν και μειούμενος, ο ονομαστικός πληθωρισμός παραμένει υψηλός και για μεγάλο χρονικό διάστημα, ενώ ο υποκείμενος πληθωρισμός εμφανίζεται επίμονος, υποστηρίζοντας τη συνέχιση της σύσφιγξης της νομισματικής πολιτικής για όσο διάστημα οι πιέσεις εμφανίζονται ισχυρές.

Χωρίς εκπλήξεις η ΕΚΤ: Νέα αύξηση επιτοκίων κατά 25 μ.β. – Στο 3,75%

«Είμαστε αποφασισμένοι να διασφαλίσουμε ότι ο πληθωρισμός θα επιστρέψει έγκαιρα στο μεσοπρόθεσμο στόχο του 2%. Ως εκ τούτου, το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε σήμερα να αυξήσει τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 25 μονάδες βάσης», ανέφερε.

«Η σημερινή αύξηση των επιτοκίων αντανακλά την εκτίμησή μας για τις προοπτικές σε ό,τι αφορά τον πληθωρισμό, τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και την ισχύ της μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής. Οι εξελίξεις από την τελευταία μας συνάντηση υποστηρίζουν την προσδοκία μας ότι ο πληθωρισμός θα μειωθεί περαιτέρω στο υπόλοιπο του έτους αλλά θα παραμείνει πάνω από τον στόχο για παρατεταμένη περίοδο. Ενώ ορισμένα μέτρα δείχνουν σημάδια χαλάρωσης, ο υποκείμενος πληθωρισμός παραμένει υψηλός συνολικά. Οι προηγούμενες αυξήσεις των επιτοκίων μας συνεχίζουν να μεταδίδονται δυναμικά: οι συνθήκες χρηματοδότησης έχουν γίνει και πάλι αυστηρότερες και μειώνουν ολοένα και περισσότερο τη ζήτηση, η οποία είναι ένας σημαντικός παράγοντας για την επαναφορά του πληθωρισμού στον στόχο του 2%», πρόσθεσε η επικεφαλής της ΕΚΤ.

Για τις μελλοντικές αποφάσεις, η Κριστίν Λαγκάρντ επεσήμανε ότι θα διασφαλίσουν ότι τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ θα καθοριστούν σε επαρκώς περιοριστικά επίπεδα για όσο διάστημα είναι απαραίτητο για να επιτευχθεί έγκαιρη επιστροφή του πληθωρισμού στο μεσοπρόθεσμο στόχο. «Θα συνεχίσουμε να ακολουθούμε μια προσέγγιση που εξαρτάται από τα δεδομένα για τον καθορισμό του κατάλληλου επιπέδου και διάρκειας περιορισμού. Ειδικότερα, οι αποφάσεις μας για τα επιτόκια θα συνεχίσουν να βασίζονται στην εκτίμησή μας για τις προοπτικές για τον πληθωρισμό υπό το φως των εισερχόμενων οικονομικών και χρηματοοικονομικών δεδομένων, της δυναμικής του υποκείμενου πληθωρισμού και της ισχύος της μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής».

«Η εξέλιξη από την τελευταία μας συνάντηση επιβεβαιώνει τις προσδοκίες μας ότι ο πληθωρισμός θα συνεχίσει να μειώνεται στο υπόλοιπο του έτους, αλλά θα παραμείνει πάνω από τον στόχο για μεγάλο χρονικό διάστημα», δήλωσε η Κριστίν Λαγκάρντ.

9η συνεχόμενη αύξηση

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αύξησε το επιτόκιο καταθέσεων για 9η συνεχόμενη φορά σε ιστορικό υψηλό και -όπως τονίζεται- διατηρεί τις επιλογές της ανοιχτές σχετικά με το εάν θα χρειαστούν περαιτέρω αυξήσεις με στόχο τη μείωση του πληθωρισμού σε ένα επιδεινούμενο οικονομικό περιβάλλον. Πρόκειται για το υψηλότερο επίπεδο στα επιτόκια από το 2000, πριν καν τεθούν σε κυκλοφορία τραπεζογραμμάτια και κέρματα ευρώ.

Ωστόσο, αξίζε να σημειωθεί πως η ΕΚΤ αφαίρεσε μια σαφή υπόδειξη για περαιτέρω αυξήσεις από τη δήλωση για τη δημοσιονομική πολιτική, πράγμα που σημαίνει ότι μια νέα αύξηση στην επόμενη συνεδρίαση της ΕΚΤ τον Σεπτέμβριο δεν θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη. «Ο πληθωρισμός εξακολουθεί να μειώνεται αλλά αναμένεται να παραμείνει σε πολύ υψηλό επίπεδο για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Το διοικητικό συμβούλιο είναι αποφασισμένο να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει εγκαίρως στον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2%», τονίζεται στη σχετική ανακοίνωση.

«Οι μελλοντικές αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου θα διασφαλίσουν ότι τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ θα καθοριστούν σε επαρκώς περιοριστικά επίπεδα», ανέφερε η ΕΚΤ.

Η ανακοίνωση της ΕΚΤ

«Ο πληθωρισμός εξακολουθεί να μειώνεται αλλά αναμένεται πάλι να παραμείνει σε πολύ υψηλό επίπεδο για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Το Διοικητικό Συμβούλιο είναι αποφασισμένο να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει εγκαίρως στον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2%. Επομένως, αποφάσισε σήμερα να αυξήσει τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 25 μονάδες βάσης.

Η σημερινή αύξηση των επιτοκίων αντανακλά την αξιολόγηση του Διοικητικού Συμβουλίου για τις προοπτικές του πληθωρισμού, τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και την ένταση της μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής. Οι εξελίξεις που σημειώθηκαν μετά την τελευταία συνεδρίαση στηρίζουν την προσδοκία ότι ο πληθωρισμός θα μειωθεί περαιτέρω τους υπόλοιπους μήνες του έτους αλλά θα παραμείνει πάνω από τον στόχο για παρατεταμένη χρονική περίοδο. Ενώ ορισμένοι δείκτες μέτρησης παρουσιάζουν ενδείξεις υποχώρησης, ο υποκείμενος πληθωρισμός παραμένει συνολικά υψηλός. Οι προηγούμενες αυξήσεις των επιτοκίων εξακολουθούν να μεταδίδονται δυναμικά: οι συνθήκες χρηματοδότησης έχουν γίνει ξανά πιο αυστηρές και επιδρούν ολοένα περισσότερο ανασταλτικά στη ζήτηση, κάτι που αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την επαναφορά του πληθωρισμού στον στόχο.

Οι μελλοντικές αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου θα διασφαλίσουν ότι τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ θα διαμορφωθούν σε επαρκώς περιοριστικά επίπεδα για όσο διάστημα χρειαστεί προκειμένου να επιτευχθεί η έγκαιρη επαναφορά του πληθωρισμού στον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2%. Το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίσει να ακολουθεί μια προσέγγιση που εξαρτάται από τα στοιχεία για τον καθορισμό του κατάλληλου επιπέδου και της κατάλληλης διάρκειας του περιορισμού. Συγκεκριμένα, οι αποφάσεις του για τα επιτόκια θα εξακολουθήσουν να βασίζονται στην αξιολόγησή του για τις προοπτικές του πληθωρισμού υπό το πρίσμα των εισερχόμενων οικονομικών και χρηματοοικονομικών στοιχείων, για τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και για την ένταση με την οποία μεταδίδεται η νομισματική πολιτική.

Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε επίσης να καθορίσει τον τοκισμό των ελάχιστων αποθεματικών σε 0%. Αυτή η απόφαση θα διαφυλάξει την αποτελεσματικότητα της νομισματικής πολιτικής διατηρώντας αφενός τον τρέχοντα βαθμό ελέγχου στην κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής και διασφαλίζοντας αφετέρου ότι οι αποφάσεις για τα επιτόκια μετακυλίονται πλήρως στις αγορές χρήματος. Ταυτόχρονα, θα βελτιώσει την αποδοτικότητα της νομισματικής πολιτικής μειώνοντας τους συνολικούς τόκους που χρειάζεται να καταβληθούν επί των υποχρεωτικών αποθεματικών για να εφαρμοστεί η ενδεδειγμένη κατεύθυνση.

Οι λεπτομέρειες για την τροποποίηση του τοκισμού των ελάχιστων αποθεματικών παρέχονται σε ξεχωριστό δελτίο Τύπου που θα δημοσιευθεί στις 15:45 ώρα κεντρικής Ευρώπης.

Βασικά επιτόκια της ΕΚΤ

Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε να αυξήσει τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 25 μονάδες βάσης. Κατά συνέπεια, το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης καθώς και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα αυξηθούν σε 4,25%, 4,50% και 3,75% αντιστοίχως, με ισχύ από τις 2 Αυγούστου 2023.

Πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού (APP) και έκτακτο πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (PEPP)
Το χαρτοφυλάκιο APP μειώνεται με μετρημένο και προβλέψιμο ρυθμό, καθώς το Ευρωσύστημα δεν επανεπενδύει πλέον τα ποσά κεφαλαίου από την εξόφληση τίτλων κατά τη λήξη τους.

Σε ό,τι αφορά το πρόγραμμα PEPP, το Διοικητικό Συμβούλιο σκοπεύει να επανεπενδύει τα ποσά κεφαλαίου από την εξόφληση τίτλων που αποκτήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος κατά τη λήξη τους τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2024. Σε κάθε περίπτωση, η μελλοντική σταδιακή μείωση (roll-off) του χαρτοφυλακίου PEPP θα ρυθμιστεί κατά τρόπο ώστε να αποφευχθούν παρεμβολές στην ενδεδειγμένη κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής.

Το Διοικητικό Συμβούλιο θα συνεχίσει να εφαρμόζει ευελιξία στις επανεπενδύσεις ποσών από την εξόφληση τίτλων του χαρτοφυλακίου PEPP καθώς φθάνουν στη λήξη τους, με σκοπό να αντιμετωπιστούν οι κίνδυνοι για τον μηχανισμό μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής που σχετίζονται με την πανδημία.

Πράξεις αναχρηματοδότησης

Καθώς οι τράπεζες αποπληρώνουν τα ποσά που δανείστηκαν στο πλαίσιο των στοχευμένων πράξεων πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης, το Διοικητικό Συμβούλιο θα αξιολογεί τακτικά το πώς οι στοχευμένες πράξεις χρηματοδότησης και η συνεχιζόμενη αποπληρωμή τους συνεισφέρουν στην κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής του.

Το Διοικητικό Συμβούλιο είναι έτοιμο να προσαρμόσει όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή του εντός των ορίων της εντολής που του έχει ανατεθεί, προκειμένου να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει στον στόχο του 2% μεσοπρόθεσμα και να διαφυλάξει την ομαλή λειτουργία του μηχανισμού μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής. Επιπλέον, το μέσο για την προστασία της μετάδοσης (Transmission Protection Instrument – TPI) είναι διαθέσιμο για να αντισταθμίζει ανεπιθύμητες, άτακτες εξελίξεις στην αγορά που θέτουν σοβαρή απειλή για τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής σε όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ, επιτρέποντας έτσι στο Διοικητικό Συμβούλιο να εκπληρώνει πιο αποτελεσματικά την αποστολή του για τη σταθερότητα των τιμών».

Ο πληθωρισμός

Πάντως, σε επίπεδο Ευρωζώνης ο ετήσιος πληθωρισμός ανήλθε στο 5,5% τον Ιούνιο του 2023, από 6,1% τον Μάιο, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Eurostat. Την ίδια ώρα, στην Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν 6,4% τον Ιούνιο, από 7,1% τον Μάιο. Ένα χρόνο νωρίτερα, το ποσοστό ήταν 9,6%. 

Όσον αφορά στις τιμές ανά κατηγορία, τον Ιούνιο, η μεγαλύτερη συμβολή στον ετήσιο ρυθμό πληθωρισμού της Ευρωζώνης προήλθε από τα τρόφιμα, το αλκοόλ και τον καπνό (+2,35 ποσοστιαίες μονάδες), ακολουθούμενες από τις υπηρεσίες (+2,31), τα μη ενεργειακά βιομηχανικά αγαθά (+1,42 π.μ.) ενώ η ενέργεια παρουσίασε μείωση 0,57.

Ο δομικός πληθωρισμός, δηλαδή εξαιρουμένων των τιμών ενέργειας, τροφίμων, αλκοόλ και καπνού, τον Ιούνιο ανέρχεται στο 5,5% από 5,3% τον Μάιο.

Πώς θα επηρεαστούν οι δανειολήπτες στην Ελλάδα

Συνεπώς, παραμένει ανοιχτό το ενδεχόμενο νέας ανόδου κατά τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, η οποία θα επιφέρει επιπλέον πλήγματα στους δανειολήπτες, οι οποίοι βιώνουν τη μείωση των εισοδημάτων τους, εξαιτίας της εκτεταμένης ακρίβειας, η οποία αναμένεται να συνεχιστεί. Ένα βασικό ζήτημα που προκύπτει είναι το πως επηρεάζονται τα νοικοκυριά και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις στην Ελλάδα. Με εξαίρεση τα ενήμερα στεγαστικά δάνεια (η δόση διατηρείται στο ύψος της 31ης Μαρτίου μόνο για 1 έτος), σε όλες τις υπόλοιπες χορηγήσεις με κυμαινόμενο επιτόκιο οι δανειολήπτες θα δουν τις δόσεις τους να αυξάνονται επιπλέον και μάλιστα άμεσα. Υπενθυμίζεται ότι οι τράπεζες έχουν ενεργοποιήσει μία νέα δράση για όλα τα πράσινα δάνεια φυσικών προσώπων που έχουν ληφθεί για την χρηματοδότηση ακινήτων. Δεν ισχύει όμως το ίδιο για τα επιχειρηματικά ή καταναλωτικά δάνεια που συνδέονται με τα ευρωπαϊκά επιτόκια. Οι συγκεκριμένοι δανειολήπτες θα δουν τις δόσεις τους να αυξάνονται για ακόμα μία φορά από τον Ιούλιο του 2022 (9η φορά), όπως και όσοι επιθυμούν να λάβουν τώρα δάνειο.