Γερμανία: Στροφή στην γεωθερμική τεχνολογία με στόχο την πράσινη μετάβαση[γραφήματα]

Ολοένα και εντονότερη γίνεται η στροφή της γερμανικής βιομηχανίας στο υπέδαφος, καθώς η γεωθερμική τεχνολογία έχει τεράστιες δυνατότητες ως ανανεώσιμη πηγή θέρμανσης, όπως αναφέρουν οι Financial Times.

Το θρυλικό Oktoberfest του Μονάχου είναι ένας παράδεισος για τους λάτρεις της μπύρας, με σχεδόν 6 εκατ. ανθρώπους να απολαμβάνουν κάθε χρόνο το φεστιβάλ. Αλλά λίγοι από αυτούς μπορούν να μαντέψουν τι συμβαίνει 3.000 μέτρα κάτω από τα πόδια τους.

Η Γερμανία ψηφίζει υδρογόνο… «δαγκωτό»

Το μεγαλύτερο γεωθερμικό εργοστάσιο της Ευρώπης

Κάθε μέρα, χιλιάδες γαλόνια ζεστού νερού αντλούνται στο μεγαλύτερο γεωθερμικό εργοστάσιο της Ευρώπης κάτω από το χώρο που λαμβάνει χώρα το Oktoberfest, παρέχοντας θερμότητα σε 80.000 κατοίκους της περιοχής.

«Όλα συμβαίνουν κάτω από το Wiesn», δήλωσε ο Christian Pletl, επικεφαλής των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας της εταιρείας κοινής ωφέλειας του Μονάχου SWM. «Έχουμε μια γεώτρηση ακριβώς από κάτω», προσθέτει.

Ο νόμος για τους λέβητες

Από τότε που η κυβέρνηση του Όλαφ Σολτς παρουσίασε νωρίτερα φέτος έναν νόμο που απαγορεύει τους λέβητες φυσικού αερίου στα νέα σπίτια, το ζήτημα του πώς οι Γερμανοί θα πρέπει να θερμαίνουν τα οικήματά τους έχει «σκαρφαλώσει» στην κορυφή της πολιτικής ατζέντας.

Η απαγόρευση των λεβήτων ήταν μια προσπάθεια να αντιμετωπιστεί μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Γερμανία στην πράσινη μετάβασή της –  η τεράστια ποσότητα CO₂ που εκπέμπεται από τον τομέα της θέρμανσης. Η θέρμανση αντιπροσωπεύει περισσότερο από το 50 % της κατανάλωσης ενέργειας στη Γερμανία – και το 85 % αυτής προέρχεται από ορυκτά καύσιμα.

Η κυβέρνηση Σολτς πρέπει να μειώσει το ποσοστό αυτό, εάν η Γερμανία θέλει να πλησιάσει έστω και λίγο το στόχο της για μηδενικό άνθρακα έως το 2045.

Φιλικές προς το κλίμα πηγές ενέργειας

Η απαγόρευση των νέων λεβήτων είναι το επίκεντρο αυτών των προσπαθειών. Αλλά ένας άλλος νόμος που απαιτεί από τους γερμανικούς δήμους να βρουν φιλικές προς το κλίμα πηγές ενέργειας για την τοπική θέρμανση μπορεί να αποδειχθεί ακόμη πιο σημαντικός.

Οι πόλεις σε όλη τη Γερμανία προσπαθούν τώρα εναγωνίως να βρουν πώς θα συμμορφωθούν με τον νέο νόμο, ο οποίος αναμένεται να ψηφιστεί φέτος. Το Μόναχο βρίσκεται ένα βήμα μπροστά από αυτές.

«Πριν από έντεκα χρόνια δεσμευτήκαμε να γίνουμε η πρώτη μεγάλη πόλη της Γερμανίας με 100% ουδέτερη ως προς τον άνθρακα τηλεθέρμανση», δήλωσε ο Thomas Gigl, επικεφαλής της SWM στο νότιο Μόναχο. Η γεωθερμική ενέργεια ήταν κλειδί για την επίτευξη αυτού του στόχου, πρόσθεσε.

Ο Rolf Bracke του Ινστιτούτου Fraunhofer για τις ενεργειακές υποδομές και τα γεωθερμικά συστήματα εκτιμά ότι η βαθιά γεωθερμία θα μπορούσε να παρέχει 200-400 τεραβατώρες (TWh) ενέργειας ετησίως και να καλύψει το ένα τέταρτο της συνολικής ζήτησης θέρμανσης των πόλεων της Γερμανίας.

«Η γεωθερμική ενέργεια έχει τεράστιες δυνατότητες, ιδίως στις μεγάλες πόλεις όπου υπάρχουν λίγες  εναλλακτικές λύσεις»,  δήλωσε. «Δεν πρόκειται να μπορέσω να χτίσω ένα μεγάλο ηλιακό πάρκο στη μέση του Βερολίνου – μπορώ να πάω μόνο υπόγεια», επισημαίνει.

Το ενδιαφέρον για την γεωθερμική ενέργεια, θα μπορούσε σύντομα να είναι ακόμη μεγαλύτερο. «Θεωρητικά, το 50-70% των κατοικιών στη Γερμανία θα μπορούσε να θερμανθεί με τη χρήση γεωθερμικής ενέργειας σε συνδυασμό με αντλίες θερμότητας», τόνισε ο Bracke.

Η τεχνολογία της γεωθερμίας

Η τεχνολογία είναι απλή – γίνονται γεωτρήσεις σε υπόγειες λίμνες, γνωστές ως υδροφόροι ορίζοντες, που βρίσκονται 1-3 χιλιόμετρα κάτω από το έδαφος. Το νερό αντλείται στην επιφάνεια και η θερμότητά του περνάει μέσω εναλλακτών θερμότητας σε κανονικό, μη θερμικό νερό, το οποίο στη συνέχεια χρησιμοποιείται για θέρμανση σε κατοικημένες περιοχές.

«Η τεχνολογία υπάρχει εδώ και 150 χρόνια», δήλωσε ο Pletl, στεκόμενος δίπλα σε τεράστιους σωλήνες που ανεβάζουν 100 λίτρα νερού το δευτερόλεπτο σε θερμοκρασία σχεδόν 100C  χιλιάδες μέτρα κάτω από το Μόναχο. «Η πραγματική τέχνη έγκειται στο να βρούμε πού να τρυπήσουμε», δηλώνει χαρακτηριστικά.

Το παράδειγμα της Βαυαρίας

Η ιστορία της γεωθερμίας στη Βαυαρία ξεκίνησε το 1983 στη μικρή πόλη Erding, βορειοανατολικά του Μονάχου, όταν ερευνητές που έψαχναν για πετρέλαιο βρήκαν ζεστό νερό. Τρία χρόνια αργότερα, το τοπικό συμβούλιο ανέλαβε τη γεώτρηση και χρησιμοποίησε το νερό για τη θέρμανση σχολείων, νοσοκομείων και βιομηχανικών ζωνών.

Ακολούθησαν άλλα είκοσι εννέα έργα, όλα με εκμετάλλευση της λεκάνης Molasse της Βαυαρίας, ενός γεωλογικού σχηματισμού που εκτείνεται σε όλη τη νότια Γερμανία. Η περιοχή χαρακτηρίζεται από ένα παχύ στρώμα τεκτονισμένου ασβεστόλιθου, μέσα από το οποίο μπορεί να περάσει νερό.

Η Βαυαρία αντιπροσωπεύει σήμερα σχεδόν το 80% της εγκατεστημένης γεωθερμικής παραγωγής ενέργειας στη Γερμανία.

Στον υπόλοιπο κόσμο

Αλλά η Βαυαρία δεν είναι παγκόσμια πρωτοπόρος. Περίπου 250.000 νοικοκυριά στην ευρύτερη περιοχή του Παρισιού στη Γαλλία αντλούν γεωθερμική θερμότητα, η οποία τροφοδοτείται από υδροφόρους ορίζοντες που αξιοποιήθηκαν για πρώτη φορά το 1969.

Η Ισλανδία είναι επίσης παραγωγική στον τομέα αυτό, με τις γεωθερμικές πηγές να αντιπροσωπεύουν τα δύο τρίτα της χρήσης πρωτογενούς ενέργειας. Συγκριτικά με αυτό, η Γερμανία είναι ένας «νάνος». Το 2020 διέθετε 42 γεωθερμικές εγκαταστάσεις, οι οποίες παρείχαν μόλις 359 μεγαβάτ εγκατεστημένης θερμικής ισχύος.

Οι δυνατότητες της Γερμανίας

Ωστόσο, ορισμένοι εμπειρογνώμονες εκτιμούν ότι οι δυνατότητες της χώρας είναι πολύ μεγαλύτερες. Υδροφόροι ορίζοντες θερμού νερού βρέθηκαν μόνο σε περιοχές που έχουν τεθεί στο στόχαστρο για την εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου, όπως η Βαυαρία, και μεγάλο μέρος της υπόλοιπης χώρας παραμένει ακόμη ανεξερεύνητο.

Ο Bracke δήλωσε ότι πολλές από τις μεγάλες μητροπολιτικές περιοχές της Γερμανίας θα μπορούσαν επίσης να έχουν υδροφόρους ορίζοντες κάτω από αυτές, επισημαίνοντας το Άαχεν κοντά στα ολλανδικά σύνορα.

Επιπλέον, κάτι παρόμοιο μπορεί να υφίσταται και με το Βερολίνο. Στα τέλη Ιουνίου η τοπική κυβέρνηση της πόλης ανακοίνωσε ότι θα ξεκινήσει τρεις δοκιμαστικές γεωτρήσεις για γεωθερμική ενέργεια τους επόμενους μήνες, στο πλαίσιο της προσπάθειας να μειωθούν τα ορυκτά καύσιμα από το ενεργειακό μείγμα της πρωτεύουσας.

Εν τω μεταξύ, ένα έργο που δρομολογείται στο Geretsried της Βαυαρίας, από την καναδική εταιρεία Eavor Technologies, συγκεντρώνει επίσης την προσοχή. Αντί να αφαιρεί νερό από τους υδροφόρους ορίζοντες, θα κυκλοφορεί το νερό μέσω ενός φρέατος σχήματος U, επιτρέποντας τη φυσική θέρμανση του από το πέτρωμα βαθιά κάτω από το έδαφος.

Το πλεονέκτημα της τεχνολογίας της Eavor είναι ότι μπορεί, θεωρητικά, να χρησιμοποιηθεί οπουδήποτε, όχι μόνο σε ιζηματογενείς λεκάνες με υπόγειους ταμιευτήρες.