![Η πτωτική πορεία του Ισραήλ](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2023/06/israel-768x512-1.jpg)
Η τρέχουσα επίσκεψή μου στο Ισραήλ συνέπεσε με μια περίοδο άνευ προηγουμένου πολιτικής αναταραχής. Το πακέτο νομοθεσίας μιας ριζοσπαστικής δεξιάς κυβέρνησης για την αποδυνάμωση του δικαστικού συστήματος έχει αρχίσει να εγκρίνεται, με αποτέλεσμα πολλοί να ανησυχούν ότι η εύρωστη φιλελεύθερη δημοκρατία αυτής της μεγάλης χώρας διαβρώνεται.
Η αντιπολίτευση στις «μεταρρυθμίσεις» δεν περιλαμβάνει μόνο το μισό του πληθυσμού της Αριστεράς και της Κεντροαριστεράς, αλλά και πολλούς μέσα στο κυβερνών συντηρητικό κόμμα Likud. Περιλαμβάνει επίσης τα πιο δυναμικά τμήματα της ισραηλινής οικονομίας: τις εταιρείες τεχνολογίας που αντιπροσωπεύουν το 50% των εξαγωγών, το 25% των κρατικών εσόδων, 400.000 καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας και πάνω από το 20% του ΑΕΠ.
Οι περισσότεροι ισραηλινοί ηγέτες τεχνολογίας και εργαζόμενοι είναι φιλελεύθεροι και πολλοί τώρα σχεδιάζουν να μεταφέρουν τις δραστηριότητές τους στο εξωτερικό με την πάροδο του χρόνου. Αυτό γίνεται εύκολα, επειδή χρησιμοποιούν ελάχιστο φυσικό κεφάλαιο και βασίζονται περισσότερο στη γνώση, τα άυλα περιουσιακά στοιχεία και τους εργαζομένους με υψηλή κινητικότητα με γνώσεις τεχνολογίας. Την ίδια στιγμή, οι ξένες εταιρείες επιχειρηματικού κεφαλαίου έχουν αποσυρθεί από την πραγματοποίηση νέων επενδύσεων στο Ισραήλ, και ακόμη και πολλοί απλοί πολίτες σκέφτονται να μεταφέρουν τις αποταμιεύσεις τους εκτός χώρας.
Η σύνθεση αυτών των διαμαρτυριών έχει σημασία, επειδή οι ακραίοι υπερορθόδοξοι άνδρες που υποστηρίζουν τον κυβερνητικό συνασπισμό δεν υπηρετούν στις ένοπλες δυνάμεις, δεν μελετούν επιστημονικά θέματα, δεν είναι σημαντικά μέλη του εργατικού δυναμικού και δεν πληρώνουν φόρους. Αντίθετα, λαμβάνουν μεγάλες πληρωμές που αυξάνονται ανάλογα με το μέγεθος των οικογενειών τους.
Το Ισραήλ είναι επίσης διαιρεμένο οικονομικά μεταξύ τεχνολογικών και άλλων μεγάλων και μεσαίων επιχειρήσεων, από τη μία πλευρά, και τοπικών κυβερνήσεων και μικρότερων επιχειρήσεων, από την άλλη. Ενώ η πρώτη ομάδα είναι γενικά απαλλαγμένη από διαφθορά, η τελευταία είναι γεμάτη δωροδοκία και νεποτισμό όσον αφορά την αδειοδότηση επιχειρηματικών δραστηριοτήτων και άλλων τοπικά ρυθμιζόμενων δραστηριοτήτων.
Τα σχέδια της κυβέρνησης επομένως ισοδυναμούν με ωρολογιακή βόμβα, επειδή οι οίκοι αξιολόγησης θα μπορούσαν σύντομα να θεωρήσουν σκόπιμο να υποβαθμίσουν την πιστοληπτική ικανότητα του Ισραήλ. Με την πάροδο του χρόνου, μια επιδείνωση των δημοσιονομικών προοπτικών και του δημόσιου χρέους, σε συνδυασμό με τη διάβρωση του κράτους δικαίου, θα προσθέσει στον τρέχοντα πειρασμό να αμφισβητηθεί η ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας, έτσι ώστε τα αυξανόμενα ελλείμματα να μπορούν να αξιοποιηθούν.
Ολοι αυτοί οι παράγοντες θα περιορίσουν την ανάπτυξη, οδηγώντας ίσως τελικά σε οικονομική στασιμότητα και ακόμη και σε τελική ύφεση. Η ζημιά μόλις ξεκίνησε, οπότε υπάρχει ακόμη χρόνος για να αντιστραφεί η πορεία. Αλλά εάν ο κυβερνών συνασπισμός συνεχίσει να εγκρίνει ακραίες νομοθεσίες τα επόμενα 3,5 χρόνια της θητείας του, το «έθνος νεοσύστατων επιχειρήσεων» θα σταματήσει.
* Ο Νουριέλ Ρουμπινί είναι επίτιμος καθηγητής Οικονομικών στο Stern School of Business του New York University Stern School of Business και επικεφαλής οικονομολόγος Atlas Capital Team.
![ot.gr](/wp-content/themes/whsk_otgr/common/imgs/fav.ico/favicon-32x32.png)
![ot.gr](/wp-content/themes/whsk_otgr/common/imgs/fav.ico/favicon-32x32.png)
Latest News
![ΣΔΙΤ διαφθοράς](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2024/04/ot_greec_economy799-600x352.png)
ΣΔΙΤ διαφθοράς
Η χώρα έχει ξυπνήσει από τον λήθαργο της μεταμνημονιακής περιόδου και έχει να αντιμετωπίσει έναν δημόσιο τομέα το ίδιο αναποτελεσματικό με το παρελθόν
![Η οικονομία της νύχτας](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2021/08/england1-600x400.jpg)
Η οικονομία της νύχτας
Πριν 24 χρόνια ακριβώς, ο ΟΤ, σε ειδικό αφιέρωμά του είχε επισημάνει και καταγράψει τις ανερχόμενες διαστάσεις ενός φαινομένου οργανωμένου εγκλήματος, το οποίο σήμερα επαληθεύεται, κατά τρόπο δραματικό και επικίνδυνο από πολλές πλευρές
![Η διαχείριση μιας αγοράς](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2023/11/airbnb-3399753_1280-600x340.jpg)
Η διαχείριση μιας αγοράς
Τι θα έπρεπε να κάνει μια οργανωμένη πολιτεία που έχει να διαχειριστεί μια νέα αγορά
![Σκληρό παιχνίδι](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2024/07/Pezeshkian03-600x400.jpg)
Σκληρό παιχνίδι
Οι συνέπειες των εκλογών σε Ιράν και Γαλλία
![Πόσο πάει ο καφές από αποψιλωμένα δάση](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2024/02/coffee-beans-2258839_1280-600x375.jpg)
Πόσο πάει ο καφές από αποψιλωμένα δάση
Δημοσιεύματα διεθνούς Τύπου κάνουν λόγο για νέα εκτίναξη των τιμών του καφέ
![Ο Αραβας κυρίαρχος του κόσμου](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2024/07/shutterstock_1669833940-1024x585-1-600x343.jpg)
Ο Αραβας κυρίαρχος του κόσμου
Ο πανίσχυρος Αραβας είχε υπάρξει αυτοκράτορας των Ρωμαίων
![Αρπαχτή](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2024/05/02tourismos10-600x375.jpg)
Αρπαχτή
Η Ελλάδα έχει χαρακτηριστεί πολλάκις στο παρελθόν χώρα της «αρπαχτής»
![Η τραγωδία Μακρόν (και πολιτικής)](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2023/10/makron-1-600x400.jpg)
Η τραγωδία Μακρόν (και πολιτικής)
Το εμφανώς τραγικό πρόσωπο/ήρωας στο πολιτικό δράμα της Γαλλίας, ο κορυφαίος πρωταγωνιστής, είναι βεβαίως ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν
![Φορολογική αναλγησία](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2021/12/euro-xartonomismata-1-1024x768-600x450.jpg)
Φορολογική αναλγησία
Η κυβέρνηση φορολογεί τον άνηθο και το κύμινο και τον μαϊντανό
![Εδώ φράξιες χωρίς πραγματικό επίδικο – στη Γαλλία νικηφόρο μέτωπο απέναντι στην ακροδεξιά](https://www.ot.gr/wp-content/uploads/2024/07/galliaer-600x400.jpg)
Εδώ φράξιες χωρίς πραγματικό επίδικο – στη Γαλλία νικηφόρο μέτωπο απέναντι στην ακροδεξιά
Η Γαλλία παραδίδει μαθήματα, αλλά στην Αθήνα δεν βρίσκουν ευήκοα ώτα στον δημοκρατικό χώρο, γιατί έχουν άλλες προτεραιότητες