Αγορές: Γιατί οι κροίσοι συλλέγουν διαβατήρια

Σε μια εποχή πανδημιών και πολύπλοκων γεωπολιτικών καταστάσεων, κάποια κράτη είναι πρόθυμα να πουλήσουν υπηκοότηες και οι κροίσοι ανυπομονούν να αγοράσουν όσες περισσότερες μπορούν.

Τον περασμένο Μάρτιο, ο Πρωθυπουργός της Αιγύπτου ανακοίνωσε ένα νέο μέτρο με στόχο τη σταθεροποίηση της οικονομίας της χώρας που βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση. Για να μετατοπιστεί το βάρος του χρέους 3 δισεκατομμυρίων δολαρίων προς το ΔΝΤ και για να χαλαρώσει ο πληθωρισμός, ο οποίος έφτασε στο 26,5% τον Ιανουάριο, οι ξένοι που επιθυμούν να αποκτήσουν αιγυπτιακό διαβατήριο, θα χρειαστούν μόνο 500.000 δολάρια, έκπτωση 33% σε σχέση με την προηγούμενη τιμή. Αν θέλετε να είστε πιο φειδωλοί, απλά ξοδέψτε $300.000 για να αγοράσετε κρατική περιουσία και η υπηκοότητ είναι δικιά σας.

Η Αίγυπτος δεν είναι η πρώτη που βλέπει πλούσιους κατόχους δεύτερου διαβατηρίου σαν τρόπο να βγάλει λεφτά, και, από ότι φαίνεται, δεν θα είναι η τελευταία. Σε μια εποχή κοινωνικής αναταραχής, πολιτικού διχασμού, πανδημιών, κονταροχτυπήματα υπερδυνάμεων και υπερθέρμανσης του πλανήτη, οι απανταχού κροίσοι είναι πρόθυμοι να αποκτήσουν περισσότερα διαβατήρια και περισσότερες χώρες με χαρά τους αποκαλούν πελάτες. Ενώ ορισμένοι μεταποκαλυπτικοί «προφήτες»  έχουν στραφεί σε αντι-πυρηνικά καταφύγια και ιδιωτικά νησιά στη Νέα Ζηλανδία, ένας πολύ πιο συνηθισμένος τρόπος για να θωρακίσει κανείς ένα τρόπο πολυτελούς διαβίωσης στο μέλλον είναι να αποκτήσει δύο-τρεις υπηκοότητες.

Εταιρείες που χειρίζονται έγγραφα για τέτοια προγράμματα επίκτητης ιθαγένειας αναφέρουν αύξηση κύκλου εργασιών με πελάτες κυρίως πλούσιους Αμερικανούς που θέλουν να γίνουν πολίτες «μερικήw απασχόλησηw» Καραϊβικής ή Ευρώπης.

«Η αγορά των ΗΠΑ είναι σχεδόν 100 φορές μεγαλύτερη από αυτή που ήταν πριν από πέντε χρόνια», ανέφερε η La Vida Golden Visas, και απ’ ότι δείχνει η ιστοσελίδα της, η αγορά αυτή προέκυψε από το πουθενά, και εξακολουθεί να μεγαλώνει.

Ο Άντριου Χέντερσον, ο οποίος διευθύνει το Nomad Capitalist, έναν διαμεσολαβητή τέτοιων υπηρεσιών αναφέρει στην ιστοσελίδα του ότι το 2008, άρχισε να ερευνά τα καλύτερα μέρη στον κόσμο για να ζήσει, να επιχειρεί και να επενδύει με βάση τα «προφητικά λόγια του πατέρα του: πήγαινε εκεί που σου φέρονται καλύτερα».

Έτσι ξεκίνησε την επιχείρηση και έκτοτε έχει μειώσει νόμιμα τον φορολογικό συντελεστή του από 43% σε 1%:, απόκτησε πολλαπλές «δεύτερες» (sic) υπηκοότητες, επισκέφτηκε πάνω από 100 χώρες και αγόρασε προσωπικά και επενδυτικά ακίνητα σε επτά χώρες. Ταυτόχρονα η  Nomad Capitalist αναφέρει εννεαπλάσια αύξηση των αιτήσεων για υπηκοότητα της Σάντα Λουτσία μόνο από κατόχους διαβατηρίων των ΗΠΑ. Όταν ξεκίνησε την επιχείρηση, περίπου το 40% των πελατών μας ήταν Αμερικανοί, αλλά τώρα, είναι περίπου τα δύο τρίτα.

Η Καραϊβική ήταν η παραδοσιακή πηγή δεύτερων διαβατηρίων, μέσω μιας διαδικασίας που ξεκίνησε το 1984 με ένα πρόγραμμα που εισήγαγε ο Αγ. Χριστόφορος και Νέβις. Η χώρα πρόσφατα μείωσε το κόστος για περιορισμένο χρονικό διάστημα, με μια fast-track διαδικασία που παρέχει διαβατήριο σε 60 ημέρες με αντάλλαγμα $125.000 δολάρια που έληξε τον Ιούνιο. Τα ευρωπαϊκά διαβατήρια, ωστόσο, είναι και πιο χρήσιμα και ακριβότερα. Η συντομότερη διαδρομή για ένα πάσο πρόσβασης παντού στην ΕΕ είναι μέσω Μάλτας. Προσφέρει μια ακριβή, αλλά απλή διαδικασία. Το πρόγραμμα ξεκίνησε πριν από μια δεκαετία περίπου, αλλά μόλις πρόσφατα προσέλκυσε σημαντικό ενδιαφέρον από Αμερικανούς

Η ζήτηση έχει εκτοξευθεί στα ύψη από τις ΗΠΑ τα τελευταία πέντε ή έξι χρόνια και η Μάλτα έχει γίνει η κότα που γεννάει τα χρυσά αυγά και η Νο. 1 επιλογή.

Φυσικά, ο κλάδος δεύτερων διαβατηρίων έχει συνδεθεί εδώ και πολύ καιρό με όσους επιθυμούν να παρακάμψουν τους κανονισμούς ή τις ταλαιπωρίες που συνδέονται με την αρχική τους ιθαγένεια, όπως ας πούμε, την πρόσβαση χωρίς βίζα στον χώρο Σένγκεν της ΕΕη οποία δεν είναι διαθέσιμη σε Ινδούς ή Νοτιοαφρικανούς πολίτες, ή την ευκαιρία να κατοικήσει κανείς σε μια χώρα με πιο ευνοϊκό για πλουσίους φορολογικό καθεστώς. Οι Αμερικανοί, φυσικά, έχουν ήδη τέτοια πρόσβαση χωρίς βίζα και το IRS επιβάλλει φόρους στα εισοδήματα παγκοσμίως, ανεξάρτητα από την κατοικία. Τι είναι αυτό, λοιπόν, που συμβάλλει στην αύξηση των αιτήσεων από τους πλουσιότερους Αμερικανούς;

Οι ειδικοί του κλάδου λένε ότι η πανδημία αποδείχτηκε κομβικό σημείο. Η στροφή προς την απομακρυσμένη εργασία ξεκλείδωσε την επιλογή για άτομα με υψηλή περιουσία να ζήσουν οπουδήποτε.

Οι πελάτες των υπηρεσιών τέτοιων διαμεσολαβητών που κάποτε αγόραζαν εξοχικό στο Μαϊάμι τώρα επιλέγουν την Αγία Λουκία ή την Αντίγκουα. Η αγορά κατοικίας στην Καραϊβική δίνει μια αίγλη διαφοροποίησης από άλλους πλούσιους Αμερικανούς και μπορεί επίσης να δώσει μεσώ της αγοράς για μια δεύτερη υπηκοότητα.

Ο ψυχολογικός αντίκτυπος του κλεισίματος των συνόρων

Όταν χτύπησε ο COVID, πολλοί πλούσιοι θεώρησαν ότι ακόμη ένα διαβατήριο θα ήταν μια εφεδρική εναλλακτική λύση.

Αν και τα διαβατήρια των ΗΠΑ θεωρούνται ισχυρά, εντούτοις έχουν περιορισμούς και η αυξανόμενες τριβές μεταξύ ΗΠΑ και άλλων χωρών δημιουργούν, ή μπορεί να δημιουργήσουν περιορισμούς. Εάν κάποιος πολίτης των ΗΠΑ, πρέπει να ταξιδεύει τακτικά στην ηπειρωτική Κίνα, για παράδειγμα, ένα διαβατήριο της Γρενάδας προσφέρει πρόσβαση χωρίς βίζα, ενώ ένα αμερικανικό όχι. Αν κάποιος θέλει να πετάξει με το ιδιωτικό του τζετ ένα διαβατήριο της Ντομίνικα ανοίγει αυτή την πόρτα.

Εκτός από την Βόρεια Κορέα οι Αμερικανοί απαγορεύεται, από την κυβέρνηση τους, να πάνε σε Ιράν, Λιβύη, Σομαλία, Συρία, Βενεζουέλα και Υεμένη, ενώ συναντούν δυσκολίες ακόμη και στην Σαουδική Αραβία, ή το Τουρκμενιστάν.

Η πολιτική αβεβαιότητα ήταν επίσης κρίσιμη. Αμερικάνοι, δεξιών ή αριστερών φρονημάτων έχουν στραφεί σε λύσεις όπως τα προγράμματα Golden Visa διαφόρων χωρών ως εφεδρικό σωσίβιο για την χώρα τους που μπορεί να θεωρούν ότι κινείται σε λάθος κατεύθυνση. Αξίζει να θυμηθεί κανείς πόσοι Αμερικανοί καλλιτέχνες έλεγαν ότι θα μετανάστευαν αν εκλεγόταν ο Τραμπ.

Η φήμη της Αμερικής δεν είναι παγκοσμίως η ίδια και άρα οι Αμερικανοί τουρίστες μπορεί να προτιμούν όλο και περισσότερο να πραγματοποιούν τις περιηγήσεις τους με λιγότερο αμφιλεγόμενη γραφειοκρατία. Στην περίπτωση των Ισραηλινών κάποιες χώρες απλά δεν τους δέχονται, οπότε ένα δεύτερο διαβατήριο προσφέρει λύσεις.

Συλλογή διαβατηρίων

Είτε πρόκειται για φοροδιαφυγή είτε για προστασία του τρόπου ζωής, υπάρχουν πολλοί λόγοι να πάρει κανείς κάποια άλλη υπηκοότητα. Σε πιο ασταθή μέρη του κόσμου, είναι προτιμότερο να δείξει κανείς διαβατήριο από μια μικρή, φιλειρηνική χώρα της Καραϊβικής καθώς μειώνει την πιθανότητα να γίνει στόχος ληστών ή τρομοκρατών. Στις απαγωγές στο Έντεμπε και στο κρουαζιερόπλοιο Achille Lauro οι τρομοκράτες απομόνωσαν τους Ισραηλινούς υπηκόους προς εκτέλεση.

Αυτός είναι ένας σημαντικός λόγος για τον οποίο το νησιωτικό κράτος του Ειρηνικού,  Βανουάτου πιστεύει ότι το 7χρονο πρόγραμμα υπηκοότητας ανά επένδυση θα αρέσει στους Αμερικανούς. Το πρόγραμμα, που έχει σχεδιαστεί σύμφωνα με τα πρότυπα της Καραϊβικής, επεκτείνεται. Το ελάχιστο όριο εισόδου είναι τώρα η επένδυση σε ομόλογα αξίας 150.000 δολάρια Αυστραλίας (περίπου $99.000). Η υπηκοότητα του Βανουάτου είχε το προνόμιο να προσφέρει ταξίδια χωρίς βίζα στον χώρο Σένγκεν, ένα προνόμιο που έχει προσωρινά ανασταλεί εν μέρει ως απάντηση σε αυτές τις προσπάθειες,  αλλά αυτό μπορεί να αποκατασταθεί σύντομα.

Η φορολογία είναι επίσης ολοένα και πιο κινητήριος μοχλός: Χώρες όπως η Μάλτα επιτρέπουν στους κατοίκους έναν πραγματικό φορολογικό συντελεστή 5 τοις εκατό, και αυτοί οι διαμεσολαβητές αναφέρουν αύξηση στους Αμερικανούς που εξασφαλίζουν δεύτερα διαβατήρια, ώστε να μπορούν στη συνέχεια να αποποιηθούν την αρχική τους υπηκοότητα και να επωφεληθούν από τέτοιους ευνοϊκούς κανόνες. Ολοένα και περισσότερο εταιρικοί τραπεζίτες και επιχειρηματίες της Silicon Valley αναζητούν τέτοιες ευκαιρίες.

Για κάποιους, ωστόσο, η ελκυστικότητα των επιπλέον διαβατηρίων είναι λιγότερο λογική. Ένας πλούσιος πελάτης ανέθεσε στην Capitalist μία μόνο οδηγία: να έχει όσο το δυνατόν περισσότερα διαβατήρια και κατοικίες. Τελικά εξασφάλισε οκτώ συνολικά: τέσσερα διαβατήρια, από χώρες όπως η Μάλτα και η Ιρλανδία συν τέσσερις κατοικίες σε όλο τον κόσμο—Κολομβία, Ταϊλάνδη, Νότια Κορέα και Αρμενία.