Φόροι κληρονομιάς: Η μεταρρύθμιση που αποφεύγει ο Εμανουέλ Μακρόν

Δύο φορές υποσχέθηκε ο Εμανουέλ Μακρόν την ελάφρυνση της φορολόγησης των μεταβιβάσεων ακινήτων, κυρίως όταν πρόκειται για κληρονομιές. Η πρώτη ήταν κατά την προεκλογική εκστρατεία του 2017 και η δεύτερη πριν από τις προεδρικές του 2022. «Δεν είμαι από αυτούς που πιστεύουν ότι ο φόρος κληρονομιάς πρέπει να αυξηθεί πάση θυσία, αντιθέτως…», είχε δηλώσει ο γάλλος πρόεδρος τον Ιανουάριο του 2022 στην εφημερίδα «Le Parisien».

Η φορολόγηση των μετακινήσεων και των κληρονομιών είναι ένα κοινωνικο-οικονομικό ζήτημα με διόλου αμελητέες δημοσιονομικές προεκτάσεις και σαφές πολιτικό πρόσημο. Διότι η Αριστερά – όχι μόνο στη Γαλλία, αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο – παγίως ζητεί την υψηλή φορολόγηση της κινητής και ακίνητης περιουσίας, κυρίως της μεγάλης, ενώ η Δεξιά υποστηρίζει τη μείωση της επιβάρυνσης.

Οσμή σκανδάλου στη Γαλλία του Μακρόν

Πανδημικές επιστροφές

Το ζήτημα έχει επαναφέρει στο προσκήνιο (στη Γαλλία και σε άλλες χώρες) η στεγαστική κρίση και ο πληθωρισμός, που εκτίναξαν στα ύψη τις τιμές των ακινήτων και τα ενοίκια. Και σε ό,τι αφορά την πολιτική προσέγγιση του θέματος, όπως παρατηρεί ο γαλλικός «Figaro», «η πανδημική κρίση άμβλυνε τις διαφορές των απόψεων». Διότι την τριετία της πανδημίας πάμπολλες οικογένειες αποφάσισαν να συστεγαστούν για οικονομικούς κυρίως λόγους. Πολλά νοικοκυριά συνενώθηκαν, καθώς νέοι που δεν μπορούσαν να υποστηρίξουν οικονομικά τη διατήρηση δικής τους στέγης επέστρεψαν μόνοι ή με τις οικογένειες που κι αυτοί είχαν φτιάξει στα σπίτια των γονιών τους.

Η ακρίβεια στα ενοίκια και τα απαγορευτικά επιτόκια των στεγαστικών δανείων, που ακολούθησαν, «μονιμοποίησαν» σε ένα μεγάλο βαθμό τις επιστροφές πολλών νέων οικογενειών στην ιδιόκτητη γονεϊκή στέγη.

«Η μείωση του φόρου κληρονομιάς θα ενθάρρυνε όλο και περισσότερους γονείς να μεταβιβάσουν ένα κίνητο ή ένα χρηματικό ποσό νωρίτερα στα παιδιά τους, τα οποία εξάλλου χρειάζονται τη βοήθεια αυτή περισσότερο όταν είναι σαραντάρηδες παρά όταν συνταξιοδοτούνται. Πρόκειται για μια παλαιά πρακτική που μοιάζει να εξασφάλιζε ανέκαθεν τη συναίνεση των Γάλλων, είτε ήταν αριστεροί είτε δεξιοί», γράφει ο Γκιγιόμ Εράρ στον «Figaro».

Αδέλφια, ανίψια, εγγόνια

Το Μάρτιο του 2022, λίγο πριν από τις προεδρικές εκλογές, ο Μακρόν επανήλθε στο θέμα ανακοινώνοντας τη θέλησή του να αυξήσει το αφορολόγητο στις κληρονομιές «ευθείας γραμμής» (από τους γονείς στα παιδιά) στις 150.000 ευρώ από τις 100.000 ευρώ που είναι σήμερα. Ο γάλλος πρόεδρος θέλησε μάλιστα να εντάξει στη ρύθμιση και τα παιδιά των ζευγαριών από προηγούμενους γάμους, «λαμβάνοντας υπόψη τα νέα οικογενειακά σχήματα του 21ου αιώνα», όπως είχε πει χαρακτηριστικά.
Επιπλέον, ο Μακρόν χρησιμοποίησε πολύ τον όρο «μεταβιβάσεις». Από την πρώτη συνέντευξή του στη «Le Parisien» τον Ιανουάριο του 2022 είχε επισημάνει την ασύμμετρα μεγάλη φορολογική επιβάρυνση που είχε μια ανιψιά, για παράδειγμα, που κληρονομούσε τη θεία της. Πρόθεσή του, όπως είχε αποκαλύψει, ήταν να απαλλάξει από το φόρο ποσά έως 100.000 ευρώ που μεταβιβάζονται μεταξύ αδελφών (το αφορολόγητο είναι μόλις 15.932 ευρώ σήμερα), μεταξύ θείων και ανιψιών (αφορολόγητο 7.967 ευρώ σήμερα) και από τους παπούδες και τις γιαγιάδες στα εγγόνια (αφορολόγητο μόνο 1.594 ευρώ, όσο και στις μεταβιβάσεις σε μη συγγενικά πρόσωπα).

Η μεγάλη ακίνητη περιουσία

Ο Μακρόν δεν επανήλθε στο θέμα της φορολόγησης στις μεταβιβάσεις ακινήτων και τις κληρονομιές κατά την πρώτη πενταετή θητεία του, καθώς από τον πρώτο κι όλας χρόνο ξέσπασε η κοινωνική κρίση των «κίτρινων γιλέκων», που του κόλλησε τη «ρετσινιά» του «προέδρου των πλουσίων» – προεκλογικά το 2017 είχε υποσχεθεί την κατάργηση του φόρου μεγάλης ακίνητης περιουσίας, όσων δηλαδή ακίνητα αξίας άνω του 1,3 εκατ. ευρώ ή όσων έχουν εισοδήματα άνω των 800.000 ευρώ ετησίως.

Παρεμπιπτόντως αξίζει να αναφερθεί ότι πολλές ευρωπαϊκές χώρες έχουν καταργήσει το φόρο μεγάλης περιουσίας από το 1990 και εντεύθεν (η Αυστρία το 1994, η Δανία το 1996, η Γερμανία το 1997, η Φινλανδία το 2006). Η Ισπανία κατήργησε τη φορολόγηση της περιουσίας το 2008 αλλά την επανέφερε το 2011 εξαιτίας της κρίσης χρέους (φορολογούνται τα ακίνητα άνω των 300.000 ευρώ και τα εισοδήματα άνω των 700.000 ευρώ), ενώ άλλες χώρες όπως η Ολλανδία, η Ιταλία και το Λουξεμβούργο αντικατέστησαν το φόρο μεγάλης περιουσίας με άλλους φόρους.

Σημειωτέον ότι εκτός ΕΕ τη μεγάλη περιουσία εξακολουθούν να φορολογούν η Νορβηγία, η Ελβετία και το Λιχτενστάιν, που θεωρείται φορολογικός παράδεισος.

Το «Μακρονόμετρο»

Η εφημερίδα «Le Figaro» επαναφέρει τη φορολόγηση των μεταβιβάσεων και της ακίνητης περιουσίας (όχι μόνο της μεγάλης) σε εκτενές ένθετο που δημοσίευσε προ ημερών, ενώ και στις αρχές καλοκαιριού είχε ακροθιγώς αναφερθεί στο θέμα αυτό στη στήλη «Μακρονόμετρο» που διατηρεί και στην οποία καταγράφει το βαθμό συνέπειας λόγων και έργων του γάλλου προέδρου, ποιες προεκλογικές υποσχέσεις του δηλαδή υλοποιεί και ποιες κρατά σε εκκρεμότητα.

Εν προκειμένω, με αφορμή τη στεγαστική κρίση, δίνει έμφαση στη φορολόγηση της κληρονομιάς. «Υπάρχουν πολλές προτάσεις στο τραπέζι που ευθυγραμμίζονται με την υπόσχεση της κυβέρνησης για μείωση των φόρων, οι οποίες όμως θα μπορούσαν να έρθουν σε αντίθεση με τις επιταγές της εκτελεστικής εξουσίας για μείωση του δημόσιου χρέους», παρατηρεί η εφημερίδα. Διότι το δημόσιο χρέος της Γαλλίας ξεπέρασε τα 3 τρισ. ευρώ το πρώτο τρίμηνο του 2023 και η πίεση από τις Βρυξέλλες για συγκράτηση των δημοσίων δαπανών και αύξηση των εσόδων είναι μεγάλη.

Εν πάση περιπτώσει, ρίχνοντας το μπαλάκι στον πρόεδρο ο ρεπόρτερ του «Figaro» σημειώνει ότι «μένει να δούμε αν η υπόσχεση του Εμανουέλ Μακρόν θα παραμείνει νεκρό γράμμα, όπως η μείωση των φόρων μεταβίβασης (των λανθασμένα αποκαλούμενων συμβολαιογραφικών τελών) που πληρώνουν οι αγοραστές κατά την απόκτηση κατοικίας ή απλώς θα αναβληθεί».