Ελαιόλαδο: Οι παρατεταμένοι καύσωνες πλήττουν την παραγωγή

Σε ιστορικό υψηλό κινούνται οι διεθνείς τιμές του έξτρα παρθένου ελαιολάδου, έχοντας ξεκινήσει από πέρσι μια τρελή ανοδική κούρσα.

Οι Ευρωπαίοι παραγωγοί ελαιολάδου κρούουν πλέον τον κώδωνα του κινδύνου, καθώς οι παρατεταμένοι καύσωνες του φετινού καλοκαιριού αναμένεται να προκαλέσουν τη δεύτερη κακή κατά σειρά σοδειά.

Και παράγοντες τη αγοράς προειδοποιούν ότι οι ασυνήθιστες ξηρασίες αποτελούν τον πυρήνα μιας νέας κρίσης για τον κλάδο, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε κενά στα ράφια και ακόμα πιο τσουχτερές αυξήσεις στις τιμές. Την περασμένη εβδομάδα, η τιμή αναφοράς χονδρικής του έξτρα παρθένου ελαιολάδου έφτασε στο υψηλό ρεκόρ των 8.500 δολαρίων ανά μετρικό τόνο, αύξηση 125% από τον μέσο όρο των δύο τελευταίων δεκαετιών. Το προηγούμενο ρεκόρ είχε σημειωθεί το 1996 λίγο πάνω από 6.200 δολάρια ανά τόνο.

«Ανησυχούμε πολύ», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Αντρέα Καράσι, γενικός διευθυντής της Ιταλικής Ένωσης Παραγωγών Ελαιόλαδου (Assitol). «Πράγματι, τα νούμερα είναι ξεκάθαρα».

Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύθηκαν τον Ιούλιο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η παραγωγή ελαιολάδου στην Ευρώπη εκτιμάται ότι θα μειωθεί κατά 40% τη σεζόν 2022-23 σε σύγκριση με την προηγούμενη.

Όπως υπογραμμίζει του τουρκικό ειδησεογραφικό πρακτορείο Anadolu, η Ισπανία, η οποία αντιπροσωπεύει περίπου το ήμισυ της συνολικής παγκόσμιας παραγωγής ελαιολάδου και είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός παγκοσμίως, κατέγραψε πτώση 56%. Η παραγωγή της Ελλάδας μειώθηκε κατά 47%, της Πορτογαλίας κατά 39% και η Ιταλία κατέγραψε πτώση 27%.

Ελαιόλαδο: Κλείνονται «χρυσές» συμφωνίες – Έρχεται «φωτιά» και στην τιμή στο ράφι

Εκτός Ευρώπης, η παραγωγή της Τυνησίας μειώνεται κατά ένα τέταρτο, ενώ η παγκόσμια πτώση είναι περίπου 26%. Εξαίρεση αποτελεί η Τουρκία που κατέγραψε αύξηση κατά 17%.

Αύξηση του κόστους

Ο Καράσι είπε ότι τα προβλήματα που προκαλούνται από την ξηρασία έχουν επιδεινωθεί από την αύξηση του κόστους ενέργειας και πρώτων υλών που προκλήθηκαν από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Για παράδειγμα, υπογράμμισε ότι το χαρτί και το γυαλί που χρειάζονται για τη συσκευασία του ελαιολάδου είχαν «τρελές τιμές» το μεγαλύτερο μέρος του περασμένου έτους.

Αυτοί οι παράγοντες, πρόσθεσε, πιθανότατα θα έχουν αρνητικό αντίκτυπο για την επόμενη σεζόν.

«Ο συνδυασμός των επιπτώσεων του πολέμου και του αντίκτυπου της κλιματικής αλλαγής μας κάνει να προβλέψουμε μια άλλη πολύ περίπλοκη χρονιά», είπε ο Καράσι στο Anadolu.

«Πρωτοφανείς συνθήκες»

Η ξηρασία και τα κύματα καύσωνα συνεχίζουν να πλήττουν τη Μεσόγειο, την περιοχή με το μεγαλύτερο ποσοστό της παραγωγής ελιάς στην Ευρώπη.

Σύμφωνα με την ομάδα Ιταλών αγροτών Coldiretti, η Ιταλία δεν γνώρισε απλώς ζέστη ρεκόρ τον Ιούλιο, αλλά επλήγη από 43 ακραία καιρικά φαινόμενα σε ολόκληρη τη χώρα, διπλάσια από αυτά που παρατηρήθηκαν την ίδια περίοδο του περασμένου έτους.

Στην Ισπανία, σχεδόν 9 εκατομμύρια άνθρωποι σε πολλές περιοχές έχουν επί του παρόντος περιορισμένη παροχή νερού λόγω ακραίας ξηρασίας, συμπεριλαμβανομένης της περιοχής της νότιας Ανδαλουσίας, μιας σημαντικής περιοχής παραγωγής ελιάς.

Το Anadolu υπενθυμίζει ότι και η η Ελλάδα πρόσφατα, βίωσε το πιο ζεστό Σαββατοκύριακο Ιουλίου τα τελευταία 50 χρόνια.

Πτώση στα αποθέματα

Παρά τις προσδοκίες που καλλιεργούνται από μια καλή συγκομιδή στην Τουρκία και την ελκυστικότητα της αγοράς της ΕΕ, οι εισαγωγές της ΕΕ δεν επεκτείνονται με πολύ ταχύτερο ρυθμό σε σύγκριση με την περασμένη περίοδο εμπορίας, αναφέρει η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τον Ιούλιο.

Ως αποτέλεσμα, ο συνδυασμός όλων αυτών των παραγόντων ωθεί σε νέα υψηλά τις τιμές του ελαιολάδου. Η μειωμένη διαθεσιμότητα διατηρεί τις τιμές παραγωγού υψηλές και τροφοδοτεί περαιτέρω τις ανοδικές τάσεις τους, ανέφερε η Επιτροπή.

Η τιμή παραγωγού για το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, αυξήθηκε κατά 75% στα 5,92 ευρώ (6,50 $) ανά κιλό την εβδομάδα που έληξε στις 21 Μαΐου, σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους, σύμφωνα με το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιολάδου.  Η τιμή του ιταλικού έξτρα παρθένου ελαιολάδου αυξήθηκε κατά 46% στα 6,33 ευρώ το κιλό, ενώ η άνοδος ήταν 70% στα 5,6 ευρώ ανά κιλό για την Ελλάδα.

Ανησυχία για την κατανάλωση

Υπό αυτές τις συνθήκες  οι παραγωγοί φοβούνται ότι θα μειωθεί η κατανάλωση ελαιολάδου το επόμενο έτος, με τους καταναλωτές να στρέφονται σε άλλα προϊόντα, όπως το ηλιέλαιο.

Επιπλέον, σύμφωνα πάντα με την έκθεση της Κομισιόν , οι ευρωπαϊκές εξαγωγές ελαιολάδου στις ΗΠΑ μειώθηκαν κατά 20% την περασμένη σεζόν, ενώ αυτές στην Κίνα μειώθηκαν κατά 31%, στον Καναδά 18% και στο Ηνωμένο Βασίλειο κατά 17%. «Αυτό δίνει μια γενική αρνητική εικόνα και δεν θα υπάρξει μαγική θεραπεία την ερχόμενη σεζόν», είπε ο Καράσι.

«Η ξηρασία, δυστυχώς, δεν έχει τελειώσει και το κύμα των αυξήσεων των τιμών δεν έχει τελειώσει».

Η Επιτροπή προέβλεψε ότι η κατανάλωση θα ξεπεράσει μόλις το 1 εκατομμύριο τόνους στην Ισπανία, την Ιταλία, την Ελλάδα και την Πορτογαλία, από πάνω από 1,2 εκατομμύρια τόνους το προηγούμενο έτος. Η έκθεση σημείωσε επίσης πώς οι εισαγωγές ελαιολάδου αναμένεται να αυξηθούν στους 200.000 τόνους από τους 151.000 τόνους της προηγούμενης σεζόν. Εν τω μεταξύ, οι εξαγωγές αναμένεται να μειωθούν από 800.000 σε 600.000 τόνους.

Τέτοιες τάσεις θα επηρεάσουν τη διαθεσιμότητα αποθήκευσης ελαιολάδου, η οποία αναμένεται να κλείσει τη σεζόν στους 281.000 τόνους, ένα από τα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων 10 ετών. Ο μέσος όρος της προηγούμενης πενταετίας ξεπέρασε τους 650.000 τόνους.

Το ελαιόλαδο στην ΕΕ

Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός, καταναλωτής και εξαγωγέας ελαιολάδου.

Η ΕΕ παράγει περίπου το 67 % του ελαιολάδου παγκοσμίως. Περίπου 4 εκατομμύρια εκτάρια, κυρίως στις μεσογειακές χώρες της ΕΕ, προορίζονται για την καλλιέργεια ελαιοδέντρων, συνδυάζοντας ελαιώνες που καλλιεργούνται παραδοσιακά, εντατικά και υπερ-εντατικά.

Η Ιταλία και η Ισπανία είναι οι μεγαλύτεροι καταναλωτές ελαιολάδου στην ΕΕ, με ετήσια κατανάλωση περίπου 500 000 τόνων η καθεμία, ενώ η Ελλάδα έχει τη μεγαλύτερη κατά κεφαλήν κατανάλωση στην ΕΕ, με περίπου 12 kg ανά άτομο ετησίως. Συνολικά, η ΕΕ αντιπροσωπεύει περίπου το 53 % της παγκόσμιας κατανάλωσης.

Κατάσταση της αγοράς

Όσον αφορά το εμπόριο, η ΕΕ αντιπροσωπεύει περίπου το 65 % των παγκόσμιων εξαγωγών ελαιολάδου. Κυριότεροι προορισμοί για το ελαιόλαδο της ΕΕ είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Βραζιλία και η Ιαπωνία.

Εντός της ΕΕ, η διεξοδική παρακολούθηση της αγοράς στον τομέα του ελαιολάδου••• παρέχει ευρύ φάσμα δεδομένων για την αγορά ελαιολάδου, που περιλαμβάνουν τιμές, ισολογισμούς, αριθμητικά στοιχεία για την παραγωγή και το εμπόριο, καθώς και πληροφορίες σχετικά με την ποσόστωση για την εισαγωγή τυνησιακού ελαιολάδου.