ΗΠΑ: Γιατί αποδεσμεύουν κεφάλαια της Τεχεράνης

Συμφωνία για την επιστροφή στην Τεχεράνη κεφαλαίων ύψους 7 δισ. δολαρίων που επί του παρόντος παραμένουν δεσμευμένα σε τράπεζες του εξωτερικού πρόκειται να συναφθεί μεταξύ Ιράν και ΗΠΑ, σύμφωνα με όσα μεταδίδουν ιρανικά μέσα ενημέρωσης.

Τα κεφάλαια αυτά είχαν δεσμευτεί μετά την επιβολή κυρώσεις από τις ΗΠΑ στο Ιράν. Δεν είναι σαφές εάν το ξεπάγωμα των κεφαλαίων μπορεί να αποτελεί ένδειξη προόδου στις μακροχρόνιες συνομιλίες στη Βιέννη για την αναβίωση της πυρηνικής συμφωνίας του Ιράν του 2015.

Κάποιοι στις ΗΠΑ θεωρούν ότι αυτή η προσπάθεια των ΗΠΑ να δώσουν στο Ιράν πρόσβαση σε τουλάχιστον 16 δισεκατομμύρια δολάρια τις τελευταίες εβδομάδες, συμπεριλαμβανομένων 6 δισεκατομμυρίων δολαρίων που κρατούνται στη Νότια Κορέα ως μέρος μιας συμφωνίας ανταλλαγής κρατουμένων και 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων που κρατούνται στο Ιράκ για να εξοφλήσει τα χρέη της Βαγδάτης για τις αγορές ιρανικού φυσικού αερίου, ως προσπάθεια να παρακαμφθούν οι κυρώσεις που έθεσε η ίδια η Ουάσιγκτον.

Επιπλέον, η δεξαμενή σκέψης The Foundation for Defense of Democracies  τονίζει ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν παρέμεινε σιωπηλή σχετικά με αναφορές ότι η συμφωνία με το Ιράν θα περιλάμβανε έως και επιπλέον 7 δισεκατομμύρια δολάρια σε δικαιώματα SDR από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) και ενδεχομένως και άλλα μετρητά. Η Ουάσιγκτον δεν σχολίασε επίσης την επίσκεψη του Ιρανού υπουργού Εξωτερικών Χοσεΐν Αμίρ-Αμπντολαχιάν την περασμένη εβδομάδα στην Ιαπωνία, όπου φέρεται να ζήτησε πρόσβαση σε δεσμευμένα κεφάλαια 3 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Οι φόβοι

Ο Ρίτσαρντ Γκόλντμπεργκ, ανώτερος σύμβουλος στην δεξαμενή σκέψης The Foundation for Defense of Democracies, αναφέρθηκε στην ανησυχία που θα πρέπει να προκαλούν τα χρήματα που δεν φαίνονται παρά αυτές τις εμφανείς παραχωρήσεις. «Το Υπουργείο Οικονομικών πρέπει να ξεκαθαρίσει την κατάσταση των κεφαλαίων για το Ιράν από το ΔΝΤ, και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ πρέπει να σχολιάσει εάν διαπραγματεύεται την αποδέσμευση πρόσθετων κεφαλαίων που έχουν παγώσει αυτή τη στιγμή στην Ιαπωνία», προσέθεσε ο Γκόλντμπεργκ.

Ένας άλλος ανώτερος συνεργάτης του ιδρύματος, ο Μπέναμ Μπεν Ταλεμπολύ θεωρεί ότι το Ιράν κρατάει τις ΗΠΑ μέσω μιας κλιμακούμενης δοκιμασίας βούλησης στην περιοχή και με διπλωματία ομηρίας ενάντια στη χώρα που δημιούργησε τις διατάξεις και την αρχιτεκτονική των κυρώσεων. Θεωρεί ότι το ξεκλείδωμα αυτών των χρημάτων είναι προσπάθεια να αποφευχθεί η εποπτεία και να παρασχεθεί ελάφρυνση των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί σε βάρος της Τεχεράνης, χωρίς λόγο.

Τα κεφάλαια της Νότιας Κορέας

Τα κεφάλαια που απελευθερώθηκαν από τις τράπεζες της Νότιας Κορέας ως μέρος της συμφωνίας ανταλλαγής κρατουμένων ήταν πληρωμές που οφείλει η Νότια Κορέα στο Ιράν για αγορές πετρελαίου. Στη Νότια Κορέα και σε μια χούφτα άλλα κράτη, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας, της Ινδίας, της Ιταλίας, της Ελλάδας, της Ιαπωνίας, της Ταϊβάν και της Τουρκίας, χορηγήθηκαν το 2018 εξαιρέσεις από τις κυρώσεις, ώστε να συνεχίσουν να αγοράζουν ιρανικό πετρέλαιο μετά την αποχώρηση της κυβέρνησης Τραμπ από την πυρηνική συμφωνία του 2015, επισήμως γνωστή ως Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης. Η κυβέρνηση Τραμπ ακύρωσε αυτές τις εξαιρέσεις το 2019.

Η Ιαπωνία είναι η μόνη χώρα που έχει δημοσίως ανακοινώσει ότι το ποσό των δεσμευμένων ιρανικών κεφαλαίων ανέρχεται σε περίπου 3 δισεκατομμύρια δολάρια. Ωστόσο, είναι πιθανό ότι άλλα κράτη στα οποία είχαν χορηγηθεί εξαιρέσεις διατηρούν επίσης ποσά που δεν έχουν δημοσιοποιηθεί.

Τι είναι τα δικαιώματα SDR

Σε αντίθεση με τα δεσμευμένα κεφάλαια που αποτελούν χρέη προς το Ιράν, τα SDR από το ΔΝΤ αποτελούν λογιστικές μονάδες που ένας κάτοχος μπορεί να ανταλλάξει για μια έγχυση ρευστών μετρητών στην οικονομία του ίση με την αξία των SDR. Το να επιτραπεί στο Ιράν να εμπορεύεται τα SDR του στο ΔΝΤ θα μπορούσε να σημαίνει εισροή 7 δισεκατομμυρίων δολαρίων στην οικονομία του Ιράν. Οι Ηνωμένες Πολιτείες μπλόκαραν ένα δάνειο έκτακτης ανάγκης από το ΔΝΤ ύψους 5 δισεκατομμυρίων δολαρίων προς το Ιράν το 2020 και ο νόμος των ΗΠΑ επιβάλλει στον Αμερικανό εκτελεστικό διευθυντή του ΔΝΤ να αντιταχθεί στη διάθεση οποιωνδήποτε κεφαλαίων σε ένα κράτος που θεωρείται χορηγός τρομοκρατίας.