Οι επιδόσεις του εμπορίου σε οικονομία και εργασία με αριθμούς

Το ελληνικό εμπόριο επεκτείνεται και δραστηριοποιείται σε όλο το οικοσύστημα, από το λιανικό, το χονδρικό, το εφοδιαστικό, το εισαγωγικό, το εξαγωγικό, μέχρι το διαμετακομιστικό και τα logistics, ενώ συνολικά συνεισφέρει κατά 12,3% στο ΑΕΠ της χώρας μας. Στον κλάδο του χονδρικού και λιανικού εμπορίου δραστηριοποιούνται συνολικά 225.000 επιχειρήσεις, που σημαίνει πως το 28% των επιχειρήσεων είναι εμπορικές. Μόνο στο λιανικό εμπόριο λειτουργούν περισσότερες από 141.000 επιχειρήσεις, δηλαδή το 16% του συνόλου των επιχειρήσεων της οικονομίας ανήκουν στο λιανικό εμπόριο. Ο κύκλος εργασιών του εμπορίου τη περυσινή χρονιά ξεπέρασε τα 167 δισ. ευρώ ή το 36,3% του συνολικού κύκλου της οικονομίας. Συνεπώς, περισσότερα από 3 στα 10 ευρώ που κυκλοφορούν στην οικονομία διακινούνται μέσω του εμπορίου. Μόνο στο λιανικό εμπόριο, ο κύκλος εργασιών πέρυσι διαμορφώθηκε σε 51,3 δισ. ευρώ ή στο 11,1% του συνολικού κύκλου της ελληνικής οικονομίας. Εάν θέλουμε να συγκρίνουμε τα μεγέθη του εμπορίου με αυτά της ελληνικής οικονομίας θα δούμε πως το α΄εξάμηνο του 2023 ο συνολικός τζίρος των επιχειρήσεων διαμορφώθηκε, σε 208,08 δισ. ευρώ, έναντι 202,67 δισ. ευρώ το α΄εξάμηνο του 2022, καταγράφοντας αύξηση 2,66% και έναντι 149,88 δισ. ευρώ του α΄εξαμήνου του 2019.

Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία που ανακοίνωσε η ΕΛΣΤΑΤ, η συμπίεση της κατανάλωσης οδήγησε σε μείωση του τζίρου του συνόλου των επιχειρήσεων κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2023 σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2022, αλλά σε επίπεδο πρώτου εξαμήνου, ο συνολικός τζίρος των επιχειρήσεων ήταν αυξημένος φέτος σε σύγκριση με το α΄εξάμηνο του 2022. Ειδικότερα, ο κύκλος εργασιών των επιχειρήσεων στο σύνολο της ελληνικής οικονομίας διαμορφώθηκε κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2023 σε 110,51 δισ. ευρώ, έναντι 112,57 δισ. ευρώ το δεύτερο τρίμηνο του 2022, καταγράφοντας μείωση 1,8%. Τα επίπεδα του συνολικού τζίρου των επιχειρήσεων δείχνουν τις μεταβολές της κατανάλωσης, καθώς οι τιμές στα τρόφιμα και υπηρεσίες, πλην της ενέργειας, ήταν υψηλότερες φέτος σε σύγκριση με πέρυσι. Τα έσοδα των επιχειρήσεων, χονδρικού και λιανικού εμπορίου, ήταν οριακά αυξημένα φέτος κατά 0,7%, το δεύτερο τρίμηνο του 2023 σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2022, δηλαδή στα 42,77 δισ. ευρώ φέτος, από 42,48 δισ. ευρώ πέρυσι. Είναι σημαντικό πως η μείωση του Γενικού ΔΤΚ κατά 1,1% τον μήνα Ιούλιο 2023, σε σύγκριση με τον αντίστοιχο του Ιουνίου, προήλθε κυρίως από τις μεταβολές των δεικτών στο εμπόριο και συγκεκριμένα κατά -23,8% στην ομάδα ένδυση και υπόδηση, -0,9% στην ομάδα Διαρκή αγαθά-Είδη νοικοκυριού και -0,3% στην ομάδα Άλλα αγαθά και προσωπικά είδη, λόγω των γενικών θερινών εκπτώσεων.

Σύμφωνα με το ΙΝΕΜΥ της ΕΣΕΕ στο κλάδο του εμπορίου καταγράφονται περισσότερες από 724.000 ποιοτικές θέσεις εργασίας, ή το 17,4% των απασχολουμένων εργάζονται στο εμπόριο. Για το λόγο αυτό, ο κλάδος χαρακτηρίζεται διαχρονικά ως ο μεγαλύτερος εργοδότης της χώρας. Το 29% των εργοδοτών της οικονομίας δραστηριοποιείται στο εμπόριο, ενώ ένας στους πέντε εργοδότες δραστηριοποιείται στο λιανικό εμπόριο. Η διάρθρωση της απασχόλησης στο λιανικό εμπόριο είναι ιδιαίτερα κρίσιμη για τις επιδόσεις της χώρας αναφορικά με τους στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης. Στο στόχο που αφορά στην ισότητα των φύλων, στο λιανικό εμπόριο η συμμετοχή των γυναικών ανέρχεται στο 50,1% της συνολικής απασχόλησης όταν στο σύνολο της οικονομίας ανέρχεται στο 42,2%. Παρόμοια είναι και η συνεισφορά αναφορικά με την απασχόληση και την οικονομική ανάπτυξη. Το λιανικό εμπόριο συνεχίζει να αποτελεί πύλη εισόδου νέων στην αγορά εργασίας καθώς η απασχόληση των νέων 15-29 ετών στο λιανικό εμπόριο κινείται στο 13,5% ενώ στο σύνολο της οικονομίας 12,8%. Στο λιανικό εμπόριο απασχολούνται σχεδόν 500.000 άτομα, δηλαδή σχεδόν το 12% των εργαζομένων της οικονομίας δουλεύουν στο λιανικό εμπόριο. Οι πολύ μικρές εμπορικές επιχειρήσεις αποτελούν το 96% των επιχειρήσεων και απασχολούν 411.000 άτομα, δηλαδή περίπου το 56,5% της απασχόλησης του κλάδου.

H Κομισιόν έχει εντάξει στα 14 σημαντικότερα οικοσυστήματα το λιανικό εμπόριο, που πιστεύει πως είναι απαραίτητα για την ανάκαμψη της Ευρωπαϊκής Οικονομίας. Άλλωστε, κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορωνοϊού, το εμπόριο ήταν αυτό που εγγυήθηκε τη διατήρηση της οικονομικής δραστηριότητας και κατόρθωσε να πετύχει την απρόσκοπτη παροχή των απαραίτητων αγαθών, αλλά και του αναγκαίου εξοπλισμού για την τηλεργασία και την τηλεκπαίδευση. Σε όρους οικονομικής ανάπτυξης, το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του λιανικού εμπορίου είναι ότι έχει εξαιρετικά ισχυρούς δεσμούς με τους κλάδους της αγροδιατροφής και του τουρισμού. Η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας και η διαμόρφωση ενός νέου αναπτυξιακού μοντέλου περνά μέσα από το εμπόριο. Η περαιτέρω ενίσχυση της παραγωγικότητας στον κλάδο του εμπορίου προϋποθέτει όμως γενναίες επενδύσεις κυρίως σε σύγχρονο εξοπλισμό για τη πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, καθώς και στην αναβάθμιση των δεξιοτήτων με την επανακατάρτιση των εργαζομένων. Το ελληνικό εμπόριο μπορεί να γίνει πιο βιώσιμο, πιο ψηφιακό, πιο ανθεκτικό και πιο ανταγωνιστικό, μέσω ενός «τριπλού μετασχηματισμού», που όμως απαιτεί πιο ενεργή υποστήριξη από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ.