Το Δανέζικο Μοντέλο Οικονομίας: Κράτος Πρόνοιας και Σταθερότητας

Η Δανία ως χώρα της Ευρώπης μπορεί να χαρακτηριστεί ως κράτος υπόδειγμα.

Σχετικά με τη μετανάστευση, ο κανόνας είναι: η Δανία δεν πρέπει να δέχεται περισσότερους μετανάστες από αυτούς που μπορεί να ενσωματώσει, διότι είναι απολύτως σημαντικό να έχει η χώρα την ικανότητα και τους πόρους να τους καλύψει συνολικά με την πάροδο του χρόνου. Η απόκτηση της εθνικότητας είναι ένας τρόπος πολύ δύσκολος. Για να υποβάλει κάποιος αίτηση, πρέπει για παράδειγμα, να έχει ζήσει στη χώρα για τουλάχιστον οκτώ χρόνια. Η παραμικρή έξοδος από την επικράτεια, έστω και για μια μέρα, μηδενίζει το προηγούμενο διάστημα παραμονής. Ένας άλλος κανόνας: μια και μόνο καταδίκη μπορεί να οδηγήσει στην απέλαση των μεταναστών με τη δέουσα μορφή. Η κρατική ιατρική βοήθεια παρεμβαίνει μόνο μετά από έξι μήνες παρουσίας και η περιουσία τους μπορεί να κατασχεθεί για να πληρωθούν τα έξοδα της διαδικασίας.

Δείκτες ανταγωνιστικότητας

Ένας άλλος κανόνας είναι: το κράτος πρόνοιας που χρηματοδοτείται από όλους τους πολίτες, με δωρεάν και ίση πρόσβαση στην υγεία, την εκπαίδευση και τις κοινωνικές υπηρεσίες, δεν είναι συμβατό με μια ανοιχτή μεταναστευτική πολιτική, η οποία οδηγεί σε πολύ μεγάλα προβλήματα ένταξης και απειλεί την ισορροπία και τη βιωσιμότητα του δανέζικου κοινωνικού μοντέλου.

Τα μόνα έγκυρα κριτήρια είναι τα ακόλουθα δύο:

1. Αυτό μπορεί να λειτουργήσει;

2. Πόσο κοστίζει;

H οικονομική επιτυχία της Δανίας μπορεί να εξηγηθεί σε μεγάλο βαθμό από την περίφημη «flexicurity», ένα μείγμα ευελιξίας στην αγορά εργασίας και υψηλών εγγυήσεων σε περίπτωση ανεργίας.

Αλλά δεν είναι εγγυημένος ο κατώτατος μισθός. Ισχυρά, τα συνδικάτα διαπραγματεύονται απευθείας με τους εργοδότες την ελάχιστη αμοιβή, κλάδο προς κλάδο. Αν υπήρχε κατώτατος μισθός, η ΕΕ θα επενέβαινε δραστικά.

Παρακάτω, παρουσιάζονται μερικοί δείκτες της πορείας της Δανέζικης οικονομίας σε σχέση με μερικά κράτη της ΕΕ.

Δημόσιο χρέος σε % του ΑΕΠ (1ο τρίμηνο 2023)

Δανία 29,4

Βουλγαρία 22,5

Ιρλανδία 43,5

Γερμανία 65,9

Κροατία 69,5

Ουγγαρία 74,9

Αυστρία 80,6

Κύπρος 84,0

Βέλγιο 107,4

Γαλλία 112,4

Ισπανία 112,8

Πορτογαλία 113,8

Ιταλία 143,5

Ελλάδα 168,3

Πηγή: toute l’ Europe

Κατά κεφαλήν ΑΕΠ, 2022

Δανία 48000

Λουξεμβούργο 92000

Ιρλανδία 82400

Ολλανδία 45600

Αυστρία 44100

Βέλγιο 42500

Σουηδία 41800

Γερμανία 41100

Φινλανδία 38400

Γαλλία 35700

Ιταλία 33700

Ισπανία 30000

Πολωνία 27900

Πορτογαλία 27200

Ρουμανία 27200

Ελλάδα 23900

Βουλγαρία 20700

Πηγή: toute l’ Europe

Ποσοστό ανεργίας, σε %, 2022

Η Eurostat εκτιμά ότι τον περασμένο Μάιο του 2023, 12,9 εκατομμύρια άτομα ήταν άνεργοι στην ΕΕ, δηλαδή το 5,9% του ενεργού πληθυσμού.

Δανία 4,9

Πολωνία 2,7

Γερμανία 3,0

Ιρλανδία 3,8

Βουλγαρία 3,9

Αυστρία 4,6

Κύπρος 4,9

Ρουμανία 5,5

Πορτογαλία 6,4

Κροατία 6,5

Γαλλία 7,0

Ιταλία 7,6

Ελλάδα 10,8

Ισπανία 12,7

Πηγή: toute l’ Europe

Συμπερασματικά, το δανέζικο μοντέλο οικονομίας και κοινωνίας χαρακτηρίζεται από ευελιξία, ανταγωνιστικότητα και σταθερότητα. Υπάρχει όμως και ένα παράδοξο: υπάρχει έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού αυτή τη στιγμή, αλλά η μεταναστευτική πολιτική παραμένει πολύ αυστηρή. Ωστόσο, αυτή η μετανάστευση θα πρέπει να είναι μέρος της λύσης για την εκτόνωση των εντάσεων στην αγορά εργασίας, που είναι από τις ισχυρότερες στις χώρες της Ευρώπης.

Καθηγητής Κωνσταντίνος Ζοπουνίδης, Ακαδημαϊκός

Επίτιμος Δρ. ΑΠΘ

Πολυτεχνείο Κρήτης & Audencia Business School, France