Οικονομία: Η βιομηχανία πορνό της Ιαπωνίας βγαίνει από το σκοτάδι

Η ιαπωνική βιομηχανία πορνό είναι τεράστια. Υπολογίζεται ότι θα βγάζει 4.500 βίντεο το μήνα, θα αποφέρει περίπου 55 δισεκατομμύρια γιεν (περίπου 380 εκατομμύρια δολάρια) το χρόνο και θα απασχολεί περίπου 10.000 ηθοποιούς και ερμηνευτές, σύμφωνα με τον Economist.

Ενώ έχει συρρικνωθεί από την κορύφωσή της στις αρχές της δεκαετίας του 2010, παραμένει σημαντικό εξαγώγιμο προϊόν, ακόμη και στην Νότια Κορέα, όπου η πορνογραφία απαγορεύεται επίσημα, παρόλο που η πρωτεύουσα Σεούλ κάποτε εξέδιδε κάρτες του μετρό με την εικόνα μιας Ιαπωνικής στάρλετ πορνό.

Η ιαπωνική βιομηχανία πορνό βρισκόταν σε μια νομικά γκρίζα ζώνη. Αυτό άλλαξε τον Μάιο του 2022, όταν η κυβέρνηση ψήφισε νόμο που στόχευε το είδος του εξαναγκασμού που είχαν βιώσει πολλοί συντελεστές της βιομηχανίας. Υποχρεώνει τις εταιρείες να υπογράφουν συμβάσεις με τους συμμετέχοντες και να διευκρινίζουν τι αναμένεται να κάνουν κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων. Η μη συμμόρφωση επισύρει πρόστιμα. Η ψήφιση ενός τέτοιου νόμου από το ανδροκρατούμενο κοινοβούλιο της Ιαπωνίας (μόνο το 15% των βουλευτών είναι γυναίκες) ήταν «θαύμα», ανέφερε η Σιομούρα Αγιάκα στον Economist, η οποία ως μέλος της αντιπολίτευσης έφερε το νομοσχέδιο και η οποία τον περιέγραψε ως τεράστιο βήμα για την προστασία των γυναικών από τη σεξουαλική εκμετάλλευση.

Η κατάχρηση στη βιομηχανία πορνό της Ιαπωνίας είχε προκαλέσει αντιδράσεις από καιρό. Το 2020, μια κυβερνητική έρευνα έδειξε ότι είχαν γίνει προτάσεις για υποτιθέμενες δουλειές μόντελινγκ σε μία στις τέσσερις γυναίκες κάτω των 40 ετών. Από αυτές που συμφώνησαν, το 14% κλήθηκε να κάνει σεξουαλικές πράξεις.

Το πρόβλημα έγινε οξύτερο πέρυσι, όταν η Ιαπωνία μείωσε τη νόμιμη ηλικία ενηλικίωσης από τα 20 στα 18. Οι ακτιβιστές προειδοποίησαν ότι οι έφηβοι θα μπορούσαν να γίνουν νόμιμοι στόχοι της βιομηχανίας πορνό. Πέρυσι, προτού μειωθεί η ηλικία ενηλικίωσης, 40.000 άνθρωποι υπέγραψαν μια ηλεκτρονική αίτηση καλώντας τους νομοθέτες να επιτρέψουν σε νέους 18 και 19 ετών να ακυρώσουν συμβόλαια πορνό. Ο νέος νόμος επέκτεινε την προστασία σε όλες τις ηλικιακές ομάδες.

Κάποιοι δεν θέλουν περιορισμούς

Ωστόσο, ο νόμος έχει πυροδοτήσει μια σφοδρή αντίδραση από τους εργαζόμενους της βιομηχανίας πορνό. Πριν από την ψήφιση του νόμου, που διήρκεσε μόλις τρεις μήνες, οι πολιτικοί διεξήγαγαν ακροάσεις με θύματα του κλάδου και ομάδες αρωγής, αλλά δεν κατέβαλαν μεγάλη προσπάθεια να μιλήσουν με εκπροσώπους χιλιάδων που εργάζονται οικειοθελώς στον τομέα.

Η εσπευσμένη ψήφιση του νομοσχεδίου προκάλεσε σύγχυση και για το περιεχόμενό του. Μια έρευνα πέρυσι διαπίστωσε ότι περισσότεροι από τους μισούς ηθοποιούς πορνό είχαν δει τις προσφορές εργασίας και το εισόδημά τους να μειώνονται μετά την ψήφιση. Ηθοποιοί και παραγωγοί επέκριναν διάφορες διατάξεις του νόμου ως μη ρεαλιστικές. Αυτά περιλαμβάνουν την απαγόρευση γυρισμάτων για ένα μήνα μετά την υπογραφή των συμβολαίων και την απαγόρευση της κυκλοφορίας βίντεο για τέσσερις μήνες μετά τη λήψη τους.

Στη δεκαετία του 2010, υπήρξε σειρά περιπτώσεων, στις οποίες οι γυναίκες ισχυρίστηκαν ότι εξαναγκάστηκαν να εμφανιστούν σε βίντεο. Αντιμετωπίζοντας μια δημόσια αντίδραση, η βιομηχανία πορνό έπρεπε να μεταμορφωθεί για να επιβιώσει. Το 2017 σχημάτισε μια εποπτική οργάνωση, την AV Human Rights Ethics Organisation. Αυτό το όργανο θέσπισε κανόνες που επιβάλλουν συμβάσεις, τακτικές επιθεωρήσεις και πιστοποίηση για την βιομηχανία πορνό. Δεν ήταν η πρώτη φορά που ο κλάδος έλαβε μέτρα για να αποτρέψει τον νομικό έλεγχο. Τα γεννητικά όργανα είναι θολωμένα στα ιαπωνικά πορνό βίντεο, ένα μέτρο που αρχικά αποσκοπούσε στην αποφυγή των νόμων για την αισχρότητα. Έχει γίνει απαίτηση των πιστοποιημένων παραγωγών πορνό.

Ωστόσο, ο βαθμός στον οποίο η βιομηχανία πορνό έχει πραγματικά βελτιωθεί είναι ασαφής, όπως και η συνεχιζόμενη έκταση της κατάχρησης και της εκμετάλλευσης. Ενώ μεγάλες εταιρείες παραγωγής πορνό και πρακτορεία τείνουν να είναι αρκετά διαφανείς, πιστεύεται ότι υπάρχουν πολλές υπόγειες επιχειρήσεις που αγνοούν τους κανόνες.

Ορισμένες φεμινιστικές ομάδες αντιτίθενται στον νέο νόμο με το σκεπτικό ότι απλά νομιμοποιεί την  ύπαρξη πορνό

Υπάρχει τουλάχιστον συμφωνία για την ανάγκη για μια ευρύτερη συζήτηση σχετικά με τη συναίνεση. Οι νόμοι για το σεξ και τα δικαιώματα των γυναικών στην Ιαπωνία είναι απαρχαιωμένοι, αν και βελτιώνονται. Τον Ιούνιο η χώρα αύξησε την ηλικία της σεξουαλικής συναίνεσης από τα 13 στα 16. Τον Μάρτιο τροποποίησε τον νομικό ορισμό του βιασμού σε «μη συναινετική σεξουαλική επαφή», αφαιρώντας τη ρήτρα ότι το έγκλημα περιλαμβάνει σωματική βία.

Ωστόσο, πολλοί είναι δύσπιστοι ότι ο νόμος για το πορνό θα μπορούσε πραγματικά να σώσει κάποιους συμμετέχοντες. Η βελτίωση της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στα σχολεία και η διδασκαλία των μαθητών σχετικά με τη συναίνεση μπορεί να βοηθήσει, προτείνει. Τουλάχιστον η Ιαπωνία τώρα μιλάει για το σεξ και τη βιομηχανία πορνό σοβαρά.