Λένε ότι όποιος δεν τα έχει καλά με την πραγματικότητα, πρόβλημα έχει αυτός, όχι η πραγματικότητα. Αυτό φαίνεται ότι ισχύει και στην αγορά εργασίας, όπου εμφανίζονται συνεχώς νέες μορφές απασχόλησης, οι οποίες στην πραγματικότητα καλύπτουν νέες ανάγκες που προκύπτουν από ευρύτερες αλλαγές στο οικονομικό μοντέλο, τις τεχνολογίες και τις κοινωνίες.
Χωρίς τη θεσμοθέτηση των νέων μορφών απασχόλησης κινδυνεύουμε να κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας, αφήνοντας ανεξέλεγκτα τη μαύρη εργασία, το μαύρο χρήμα και τη δημιουργία εργαζομένων χωρίς δικαιώματα. Για παράδειγμα, η παροχή υπηρεσιών μέσα από πλατφόρμες αποτελεί πραγματικότητα, όπως και η παράλληλη εργασία σε δύο εργοδότες ή η απασχόληση συνταξιούχων.
Τι φέρνει το εργασιακό νομοσχέδιο – Οι καινοτομίες, τα πέναλτι και τα… δωράκια
Στο εργασιακό νομοσχέδιο, το οποίο δίνεται σε διαβούλευση, θεσμοθετούνται στην Ελλάδα δύο νέες μορφές εργασίας και παράλληλα δημιουργείται πιο σαφές πλαίσιο για όλες τις ευέλικτες μορφές απασχόλησης.
Οι δύο νέες μορφές είναι η σύμβαση απασχόλησης «μηδενικών ωρών» και η εργασία «κατά παραγγελία». Δεν ανακαλύφθηκαν σήμερα, ούτε στην Ελλάδα. Εμφανίστηκαν στις ΗΠΑ και την Ευρώπη στις αρχές της δεκαετίας του 2000 και σταδιακά εξαπλώθηκαν.
Ωστόσο, από ξένα δημοσιεύματα και από τη βιβλιογραφία βλέπουμε ότι σε όλες τις χώρες δεν είχαν την ίδια τύχη. Αλλού ευδοκίμησαν και αλλού έσβησαν. Κλειδί για την επιτυχία ή την αποτυχία των συστημάτων αυτών ήταν το γενικότερο εργατικό πλαίσιο και οι παρεμβάσεις των κυβερνήσεων.
Τι νέο έρχεται
Ας δούμε τι είναι αυτές οι δύο μορφές απασχόλησης και ποια η εμπειρία και η γνώση που μπορούμε να αποκτήσουμε από εκεί όπου πρωτοξεκίνησαν.
Η πρώτη αφορά τις συμβάσεις μηδενικών ωρών. Πρόκειται για συμβάσεις εργασίας που δεν εγγυώνται ελάχιστες ώρες εργασίας για τον εργαζόμενο, επιτρέποντας στους εργοδότες να προσλαμβάνουν προσωπικό, χωρίς δέσμευση για την παροχή τακτικών βαρδιών ή ρυθμών εργασίας.
Είναι δημοφιλείς σε χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, όπου χρησιμοποιούνται κυρίως στους τομείς του λιανεμπορίου, της φιλοξενίας και της υγείας.
Η δεύτερη αφορά την απασχόληση κατά παραγγελία. Αυτό το σύστημα προσφέρει αποζημίωση (αποδοχές) με βάση κάθε παραγγελία ή εργασία που παρέχεται.
Σε αντίθεση με την παραδοσιακή απασχόληση, όπου η αποζημίωση είναι συχνά σταθερή, αυτό το σύστημα ευθυγραμμίζει την αμοιβή άμεσα με την παραγωγή ή τα καθήκοντα που ολοκληρώνονται. Αυτός ο τύπος απασχόλησης είναι συνηθισμένος στη λεγόμενη «gig economy», όπου οι εργαζόμενοι μπορεί να εκτελούν διάφορες εργασίες μέσω πλατφορμών όπως το Uber.
Αυτές οι μορφές απασχόλησης ήρθαν να καλύψουν νέες ανάγκες στον χώρο εργασίας, όπως ήρθε για παράδειγμα η τηλεργασία με την πανδημία του Covid. Στα τέλη του 20ού και στις αρχές του 21ου αιώνα σημειώθηκαν σημαντικές οικονομικές αλλαγές. Η παγκοσμιοποίηση, οι τεχνολογικές εξελίξεις και τα μεταβαλλόμενα οικονομικά τοπία οδήγησαν σε μια ζήτηση για πιο προσαρμοστικές συμβάσεις απασχόλησης.
Η άνοδος της gig economy, που χαρακτηρίζεται από βραχυπρόθεσμες συμβάσεις και ανεξάρτητη εργασία, ενίσχυσε περαιτέρω αυτή την ανάγκη. Σε αυτό το πλαίσιο, οι «συμβάσεις μηδενικών ωρών απασχόλησης» και τα συστήματα «κατά παραγγελία» εμφανίστηκαν ως λύσεις για την αντιμετώπιση των κυμαινόμενων απαιτήσεων της αγοράς και την παροχή στους εργοδότες ενός ευέλικτου εργατικού δυναμικού.
Προέλευση και ανάπτυξη
Η Βρετανία και οι ΗΠΑ υπήρξαν πρωτοπόροι στην υιοθέτηση αυτών των ευέλικτων συστημάτων απασχόλησης. Στη Βρετανία, οι συμβάσεις μηδενικών ωρών απασχόλησης έγιναν ιδιαίτερα διαδεδομένες σε τομείς όπως το λιανικό εμπόριο, η φιλοξενία και η υγειονομική περίθαλψη. Στις ΗΠΑ παρατηρήθηκε έξαρση των πλατφορμών «gig economy», οι οποίες συχνά λειτουργούσαν σε βάση «κατά παραγγελία».
Καθώς αυτά τα μοντέλα απέδειξαν πιθανά οικονομικά οφέλη, οι χώρες σε όλη την Ευρώπη άρχισαν να διερευνούν παρόμοια συστήματα. Η Ισπανία, που αντιμετώπιζε υψηλά ποσοστά ανεργίας, και οι Κάτω Χώρες, με τη μοναδική κουλτούρα μερικής απασχόλησης, άρχισαν να ενσωματώνουν στοιχεία των συστημάτων αυτών.
Υπέρ και κατά
Για τους εργοδότες, τα συστήματα αυτά προσφέρουν ευελιξία, επιτρέποντας στις επιχειρήσεις να προσαρμόζονται γρήγορα στις απαιτήσεις της αγοράς. Τα γενικά έξοδα συχνά μειώνονται, καθώς οι εργοδότες πληρώνουν για εργασία μόνο όταν χρειάζεται. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη κερδοφορία, ιδίως σε τομείς με κυμαινόμενες απαιτήσεις.
Από την άλλη πλευρά, ένα πιθανό μειονέκτημα είναι ο κίνδυνος αποδέσμευσης του εργατικού δυναμικού. Η έλλειψη εργασιακής ασφάλειας μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλότερη δέσμευση μεταξύ εργαζομένου και εργοδότη.
Για τους εργαζομένους που προτιμούν την ευελιξία, τους επιτρέπει να εξισορροπούν την εργασία με άλλες υποχρεώσεις. Για ορισμένους, η ευκαιρία να εργάζονται σε διαφορετικούς ρόλους ή έργα μπορεί να είναι ελκυστική.
Ομως, το σημαντικότερο μειονέκτημα είναι η απρόβλεπτη εξέλιξη του εισοδήματος, γεγονός που καθιστά δύσκολο τον οικονομικό προγραμματισμό. Επιπλέον, η έλλειψη παροχών, από την υγειονομική περίθαλψη έως την άδεια μετ’ αποδοχών, μπορεί να αποτελέσει πρόκληση.
Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΑ ΝΕΑ
Latest News
ΔΥΠΑ: Πότε λήγουν οι αιτήσεις για το πρόγραμμα απόκτησης επαγγελματικής εμπειρίας
Πάνω από 20.000 νέοι έχουν ήδη ξεκινήσει την απόκτηση επαγγελματικής εμπειρίας μέσω της πρώτης δράσης του νέου ΕΣΠΑ της ΔΥΠΑ
Μέσω IRIS οι πληρωμές στον ΕΦΚΑ για ελεύθερους επαγγελματίες - Η διαδικασία
Η πληρωμή οφειλών μέσω IRIS προσφέρει άμεση πίστωση των οφειλών, χωρίς την καθυστέρηση ενός έως τεσσάρων ημερών
Μέτρα κατά της φοροδιαφυγής: «Σήμα» για νέες μόνιμες μειώσεις φόρων
Ο περιορισμός της φοροδιαφυγής έφερε 1,8 δισ. ευρώ στα κρατικά ταμεία το 2024 - Ανοίγει ο δρόμος για νέες μειώσεις φόρων με επίκεντρο τα μεσαία εισοδήματα
Προϋπολογισμός: Οι φόροι που θα πληρώσουμε το 2025 - Πώς θα γεμίσουν τα κρατικά ταμεία
Τι δείχνει ο προϋπολογισμός - Από πού θα προέλθει η αύξηση κατά 2,5 δισ. ευρώ των φορο-εσόδων το επόμενο έτος - ΦΠΑ και φόρος εισοδήματος θα γεμίσουν τα κρατικά ταμεία
Πάνω από 833 χιλιάδες οι άνεργοι τον Οκτώβριο - Τι δείχνουν τα στοιχεία της ΔΥΠΑ [πίνακες]
Ποιοι είναι οι επιδοτούμενοι - Η εικόνα στις Περιφέρειες
Πόσο αυξήθηκαν οι οφειλές του δημοσίου στους ιδιώτες - Τι συμβαίνει στα νοσοκομεία [πίνακες]
Νέα άνοδος για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές στα νοσοκομεία - Οι συγκεκριμένες υποχρεώσεις περιλαμβάνουν ποσά clawback και rebate εκτιμώμενου ύψους 1,316 δισ. ευρώ
Ποιοι θα πληρώσουν λιγότερο φόρο το 2025
Οι κερδισμένοι των νέων φορολογικών δηλώσεων - Πώς αντιμετωπίζει η Εφορία τους εργαζόμενους με μπλοκάκι και τις ανακαινίσεις κατοικιών
Το σχέδιο για κατάργηση τεκμηρίων - Πώς και πότε θα «σβήσουν»
Οι παρεμβάσεις που ετοιμάζονται για τα τεκμήρια - Τα έσοδα από την πάταξη της φοροδιαφυγής εκτιμάται ότι θα φτάσουν τα 2,5 δισ. ευρώ
Αντικειμενικές αξίες: Τι αλλάζει στον υπολογισμό της αξίας των ακινήτων
Νέα απόφαση του υπουργείου Οικονομικών ξεκαθαρίζει το τοπίο για ακίνητα εντός και εκτός του συστήματος – Τι ισχύει για προσόψεις, υπόγεια, παλαιότητα, συντελεστές αξιοποίησης οικοπέδου
Μισθοί Πορτογαλίας το… 2027 – Η απόσταση με τη χώρα της Ιβηρικής [πίνακας]
Οι κατώτατοι μισθοί Ελλάδας και Πορτογαλίας απέχουν – Η χώρα μας χρειάζεται τουλάχιστον τρία χρόνια για να προσεγγίσει την χώρα της Ιβηρικής