Τουρκία: Η νέα μάχη θα δοθεί στον Βόσπορο

Στα τέλη της δεκαετίας του ΄80, όταν ακόμα δεν είχε φθάσει σε καμία θέση εξουσίας, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έλεγε ότι η πολιτική είναι ένας αγώνας μεγάλων αποστάσεων: «Ενας μαραθώνιος που θα τελειώσει μόνο όταν έρθει για εμάς ο θάνατος, για τον οποίο είμαστε προορισμένοι». Σχεδόν τέσσερις δεκαετίες αργότερα, ο τούρκος ηγέτης εξακολουθεί να ενεργεί ανάλογα. Το βράδυ της 28ης Μαΐου, όταν επιβεβαιώθηκε ότι είχε επανεκλεγεί πρόεδρος στον δεύτερο γύρο των εκλογών – σε μία από τις πιο δύσκολες νίκες της καριέρας του -, διέταξε τους βουλευτές του κόμματός του να ξεκινήσουν την προετοιμασία για τις δημοτικές εκλογές του ερχόμενου Μαρτίου.

Στόχος του είναι να εκμεταλλευτεί το γεγονός ότι η αντιπολίτευση υπέστη πλήγμα και ίσως είναι δύσκολο να ανακάμψει ώστε να κερδίσει και πάλι τις δημαρχίες των μεγάλων πόλεων, ξεκινώντας από την Αγκυρα και την Κωνσταντινούπολη, τις οποίες το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης απέσπασε το 2019 από τους ισλαμιστές του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης του Ερντογάν, που τις κυβερνούσαν επί ένα τέταρτο του αιώνα.

Γιατί Τούρκοι και ξένοι εγκαταλείπουν την Κωνσταντινούπολη;

Η τουρκική αντιπολίτευση

«Είχαμε μεγάλες ελπίδες για νίκη στις προεδρικές εκλογές του Μαΐου. Οι δημοσκοπήσεις έδιναν πολλές πιθανότητες, επειδή η οικονομική κατάσταση είναι πολύ άσχημη», εξηγεί στην «El Pais» ο Μπουρχανετίν Μπουλούτ, βουλευτής του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος. «Εμείς ήμασταν αυτοί που χάσαμε τις εκλογές και γι’ αυτό πρέπει να σκεφτούμε. Πρέπει να βρούμε έναν διαφορετικό τρόπο να κάνουμε τα πράγματα διότι οι ψηφοφόροι είναι αποθαρρημένοι».

Μετά τις εκλογές, πολλοί ζήτησαν την παραίτηση του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, του 74χρονου βετεράνου πολιτικού που αντιμετώπισε τον Ερντογάν και βρίσκεται στην προεδρία του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος από το 2010. Αντίθετα, ο Κιλιτσντάρογλου περιορίστηκε στην έναρξη της διαδικασίας για συνέδριο του κόμματος που θα γίνει το φθινόπωρο. Διάφορες πηγές αναφέρουν ότι σε εκείνο το ραντεβού θα παρουσιαστεί ξανά ως αρχηγός. Και αυτό φαίνεται να ανοίγει τον ασκό του Αιόλου, προκαλώντας ακόμα περισσότερα προβλήματα στην τουρκική αντιπολίτευση.

Αυτή η ακινησία έχει προκαλέσει πολυάριθμες επικρίσεις εντός και εκτός του σχηματισμού. Ο δημοφιλής δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου ξεκίνησε εκστρατεία για την «αλλαγή». Η ένταση έβραζε ήδη πριν από τις εκλογές, καθώς άλλοι σύμμαχοι του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος είχαν ζητήσει ο νεότερος και πιο χαρισματικός Ιμάμογλου να είναι κοινός υποψήφιος της αντιπολίτευσης αντί του Κιλιτσντάρογλου, ο οποίος κουβαλά μια αύρα ήττας.

Δήμαρχος Κωνσταντινούπολης

Η ατμόσφαιρα μέσα στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης οξύνθηκε περαιτέρω όταν, στα τέλη Ιουλίου, διέρρευσε στα μέσα ενημέρωσης ένα βίντεο από μυστική διαδικτυακή συνάντηση μεταξύ Ιμάμογλου και άλλων στελεχών του κόμματος, όπου συζητούσαν για το πώς θα καταφέρουν να «αλλάξουν» την κατάσταση, δηλαδή ουσιαστικά πώς θα απαλλαγούν από τη βαριά σκιά του Κιλιτσντάρογλου και θα ανανεώσουν το κόμμα. Ωστόσο, αυτή την εβδομάδα ο Ιμάμογλου ανακοίνωσε ότι θα είναι και πάλι υποψήφιος δήμαρχος Κωνσταντινούπολης, χωρίς να αναφερθεί σε υποψηφιότητα για την προεδρία του κόμματος, απογοητεύοντας πολλούς. Βέβαια ακόμα και η διεκδίκηση της δημαρχίας θα γίνει μόνο αν το επιτρέψει η Δικαιοσύνη, αφού εκκρεμεί η επιβεβαίωση μιας ποινής που θα τον αποκλείσει από την πολιτική. «Ξεκινάω τον δρόμο για να υπερασπιστώ την Κωνσταντινούπολη ξανά», είπε.

«Ολα πάνε όπως θέλει ο Κιλιτσντάρογλου. Αν τα πράγματα πάνε καλά, θα επανεκλεγεί αρχηγός του κόμματος και ο Ιμάμογλου θα κρατήσει την Κωνσταντινούπολη. Εάν ο Ιμάμογλου χάσει τον δήμο, η πολιτική του ζωή θα τελειώσει και ο Κιλιτσντάρογλου θα απαλλαγεί από αυτόν ως αντίπαλο. Αντί να είναι γενναίος και να δημιουργήσει το δικό του κίνημα, ο Ιμάμογλου αποφάσισε να παίξει σύμφωνα με τους κανόνες του κόμματος», θρηνεί ο πολιτικός επιστήμονας Μπουράκ Οζπέκ. «Δεν είναι αρκετά γενναίος, αλλά με αυτή την ηγεσία και αυτή τη δομή του κόμματος δεν είχε άλλη επιλογή από το να ενεργήσει έτσι», δικαιολογεί τη στάση κομματική πηγή κοντά στον δήμαρχο της Κωνσταντινούπολης.

Το συνέδριο

Το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, το παλιότερο στην Τουρκία καθώς δημιουργήθηκε το 1923 από τον Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, είναι μια μεγάλη γραφειοκρατική μηχανή.  Η διαδικασία για το συνέδριο του κόμματος έχει ξεκινήσει με την εκλογή συνοικιακών και επαρχιακών επιτροπών. Τον Οκτώβριο θα ολοκληρωθεί η διαδικασία σε επαρχιακό επίπεδο καθώς και η εκλογή των αντιπροσώπων στο συνέδριο – προς το παρόν όλα δείχνουν ότι θα κερδίσει η παράταξη Κιλιτσντάρογλου, που ελέγχει τον κομματικό μηχανισμό. Σύμφωνα με τον Οζπέκ, η σημερινή ηγεσία είναι ικανοποιημένη με τη διατήρηση μιας ορισμένης εξουσίας στα δυτικά της χώρας, γι’ αυτό είναι πολύ δύσκολο να πραγματοποιήσει μια αληθινή ανανέωση. «Οι ψηφοφόροι ζητούν νέα ονόματα. Θέλουν μια αντιπολίτευση που να μη χάνει πάντα, πιο απαιτητική, μαχητική και γενναία. Δεν θέλουν να βυθιστούν στην απόγνωση», παραδέχεται ο βουλευτής Μπουλούτ.

Ο διχασμός στην αντιπολίτευση και η αποθάρρυνση των ψηφοφόρων είναι πιθανό να οδηγήσουν στην απώλεια σημαντικών δήμων που κέρδισαν το 2019: «Χωρίς τον Ιμάμογλου χάνουμε την Κωνσταντινούπολη. Ακόμη και με αυτόν δεν είναι ξεκάθαρο ότι θα κερδίσουμε. Είπε ότι, όπως και το 2019, θα επιδιώξει να δημιουργήσει μια συμμαχία πάνω από τα πολιτικά κόμματα», προσθέτει ο Μπουλούτ. Σε εκείνες τις εκλογές, υποστηρίχθηκε από τον δεξιό εθνικιστικό σχηματισμό IYI της Μεράλ Ακσενέρ και την κουρδική Αριστερά. Αλλά η ήττα στις εκλογές του Μαΐου οδήγησε σε ανακατατάξεις.

Το υπερεθνικιστικό κόμμα MHP, σύμμαχος του Ερντογάν, φλερτάρει το IYI για να κατέβουν μαζί στις δημοτικές εκλογές, αρκετοί ισλαμικοί σχηματισμοί της αντιπολίτευσης ανακοίνωσαν ότι θα προχωρήσουν μόνοι τους και η κουρδική Αριστερά δεν έχει αποφασίσει ακόμη ποια θα είναι η στρατηγική της. Οι ηγέτες του φιλοκουρδικού HDP θεωρούν ότι ήταν λάθος που δεν παρουσίασαν τον δικό τους υποψήφιο για τις προεδρικές εκλογές και υποστήριξαν τον Κιλιτσντάρογλου από τον πρώτο γύρο. «Χωρίς την υποστήριξη του HDP, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι δεν θα κερδίσουμε την Κωνσταντινούπολη», λέει πηγή του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος.

Κανείς δεν αμφισβητεί ότι ο έλεγχος της Κωνσταντινούπολης, με τους περισσότερους από 16 εκατομμύρια κατοίκους και τον τεράστιο προϋπολογισμό, είναι το κλειδί για την επιβίωση της αντιπολίτευσης. Εκεί θα δοθεί η πιο κρίσιμη μάχη. Οι οιωνοί δεν είναι καλοί.

Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ «ΤΑ ΝΕΑ»