ΔΝΤ: Το «μαξιλάρι» των 650 δισ. δολ. που κινεί την παγκόσμια οικονομία

«Σε έναν κόσμο που συγκλονίζεται από πολλαπλούς κραδασμούς που πλήττουν πολλές χώρες—πανδημίες, πόλεμοι, επισιτιστικές και ενεργειακές κρίσεις και κλιματικές καταστροφές— η διεθνής κοινότητα έχει την ευθύνη να σταθεί μαζί και να υποστηρίξει την παγκόσμια οικονομία και όλους τους πολίτες της».

Αυτό αναφέρεται σε μελέτη των αναλυτών του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, Bernard Lauwers  και Ceyla Pazarbasioglu, υπογραμμίζοντας ότι ένα παράδειγμα τέτοιας διεθνούς συνεργασίας ήταν η μεγαλύτερη μέχρι σήμερα κατανομή ειδικών τραβηκτικών δικαιωμάτων από το ΔΝΤ τον Αύγουστο του 2021, η οποία διοχέτευσε ρευστότητα 650 δισεκατομμυρίων δολαρίων στις χώρες ώστε να βοηθήσει στην ανάκαμψη της πανδημικής κρίσης.

«Τα ΕΤΔ είναι άνευ όρων αποθεματικά που εκδίδονται σε χώρες μέλη σε περιόδους πίεσης για τη διασφάλιση της παγκόσμιας σταθερότητας. Τα SDR μπορούν να αποθηκευτούν ως διεθνή αποθεματικά, παρέχοντας ένα μαξιλάρι έναντι κραδασμών. Αυτά τα περιουσιακά στοιχεία μπορούν επίσης να ανταλλάσσονται με άλλα νομίσματα και να δαπανώνται, μεταξύ άλλων για εμβόλια ή κοινωνική βοήθεια για οικογένειες» τονίζει η μελέτη.

Μια νέα «κλιματική στιγμή Μίνσκι» απειλεί την παγκόσμια οικονομία

Ώθηση στην παγκόσμια οικονομία

Δύο χρόνια μετά την ιστορική αυτή κατανομή, μελέτες του ΔΝΤ δείχνουν ότι τα ΕΤΔ πέτυχαν τους στόχους τους, δίνοντας ώθηση στις χώρες μέλη και βοηθώντας την παγκόσμια οικονομία να αποφύγει τα χειρότερα.

Τονίζουν μάλιστα, ότι τα οφέλη αυτά θα συνεχιστούν: περισσότερα από 100 δισεκατομμύρια δολάρια σε δεσμεύσεις SDR που ανακοινώθηκαν από τη G20 διοχετεύονται από ισχυρότερα μέλη σε ευάλωτες χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, ενισχύοντας τα άμεσα οφέλη από την κατανομή.

Η έκθεση του ΔΝΤ δείχνει ότι η κατανομή των SDR ωφέλησε όλα τα μέλη του ΔΝΤ, ιδιαίτερα τις χώρες χαμηλού εισοδήματος. Αν και οι προηγμένες οικονομίες έλαβαν το μεγαλύτερο μέρος της κατανομής (376 δισεκατομμύρια δολάρια), όταν μετριέται σε σχέση με το μέγεθος των οικονομιών τους, οι χώρες χαμηλού εισοδήματος έλαβαν κατά μέσο όρο σχεδόν το διπλάσιο της κατανομής σε σύγκριση με τις προηγμένες οικονομίες. Και οι χώρες χαμηλού εισοδήματος συνεχίζουν να επωφελούνται από την αναδιανομή των SDR.

Ενίσχυση των αποθεμάτων

Τα διεθνή αποθέματα των χωρών χαμηλού εισοδήματος ενισχύθηκαν κατά 23% κατά μέσο όρο (έως και 40% για τις χώρες της υποσαχάριας Αφρικής). Ορισμένες από αυτές τις χώρες χρησιμοποίησαν επίσης τον χώρο που παρέχεται από την κατανομή (περίπου 2,4% της ετήσιας οικονομικής παραγωγής τους κατά μέσο όρο) για δαπάνες που σχετίζονται με την κρίση.

Η έκθεση δείχνει επίσης ότι τα ΕΤΔ χρησιμοποιήθηκαν για την προστασία των μέσων διαβίωσης και της ευημερίας των ανθρώπων.

Οι χώρες γενικά χρησιμοποίησαν τα ΕΤΔ για να αυξήσουν τα αποθεματικά τους, με αποτέλεσμα να μειωθεί το κόστος δανεισμού τους.

Αυτό συνέβαλε στην ενίσχυση των ευεργετικών επιπτώσεων της κατανομής, επιτρέποντας στις αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες χώρες να δανείζονται από τις αγορές με χαμηλότερο κόστος για να βοηθήσουν στην κάλυψη των επειγουσών αναγκών του πληθυσμού τους.

Ορισμένες αναδυόμενες οικονομίες της αγοράς και χώρες χαμηλού εισοδήματος χρησιμοποίησαν επίσης SDR για τη χρηματοδότηση πιεστικών δημοσιονομικών αναγκών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που σχετίζονται με την πανδημία, σύμφωνα με το SDR Tracker του ΔΝΤ, το οποίο συλλέγει πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο οι χώρες χρησιμοποίησαν τους συγκεκριμένους πόρους.

Οφέλη διοχέτευσης SDR

Το ΔΝΤ αναφέρει ότι χώρες με ισχυρές θέσεις ισοζυγίου πληρωμών -γενικά προηγμένες και μεγάλες χώρες αναδυόμενων αγορών- έχουν επιδείξει υπευθυνότητα απέναντι στην παγκόσμια κοινότητα δεσμεύοντας μέρος της κατανομής τους για υποστήριξη πιο ευάλωτων μελών.

Ως μέρος της ευρύτερης προσπάθειας διοχέτευσης για τη στήριξη των χωρών από την πανδημία, η διεθνής κοινότητα έχει κινητοποιήσει δεσμεύσεις 45 δισεκατομμυρίων δολαρίων για το Ταμείο του ΔΝΤ για τη μείωση της φτώχειας και την ανάπτυξη, και 42 δισεκατομμύρια δολάρια για το καταπιστευτήριο ανθεκτικότητας και βιωσιμότητας , που βοηθούν τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα.

Αυτό είναι απαραίτητο προκειμένου το Ταμείο να συνεχίσει να παρέχει οικονομικά προσιτή χρηματοδότηση στα φτωχά και ευάλωτα μέλη του. Καταβάλλονται επίσης προσπάθειες για περαιτέρω διοχέτευση των ΕΤΔ μέσω πολυμερών αναπτυξιακών τραπεζών προς όφελος των χωρών χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος.

Συλλογική ευθύνη

Η ευθύνη δεν σταματά εδώ, τονίζουν οι αναλυτές του ΔΝΤ: με σχεδόν 1 τρισεκατομμύριο δολάρια σε ΕΤΔ που έχουν κατανεμηθεί μέχρι σήμερα, η διεθνής κοινότητα έχει τη συλλογική ευθύνη να αξιολογεί προσεκτικά τυχόν μελλοντικές αποφάσεις για την έκδοση ΕΤΔ και να διασφαλίζει τη διαφάνεια στη χρήση τέτοιων παγκόσμιων αποθεματικών. Ειδικότερα, στην παρούσα συγκυρία, τα μέλη πρέπει να λάβουν υπόψη το περιβάλλον υψηλότερων επιτοκίων και πληθωρισμού, γεγονός που καθιστά τη χρήση των ΕΤΔ πιο δαπανηρή. Οι χώρες πρέπει επίσης να είναι συνετές, υπεύθυνες και διαφανείς στις ενέργειές τους και στη χρήση των SDR για να βοηθήσουν τους πολίτες τους.